به گزارش همشهری آنلاین به نقل از الجزیره، کمتر از دو سال پیش، جو بایدن، نامزد ریاست جمهوری آمریکا به این سوال که آیا رهبران ارشد سعودی را به خاطر قتل جمال خاشقچی مجازات خواهد کرد یا خیر پاسخی مثبت داد.
اما فقط چند روز قبل ازسومین سالگرد قتل این روزنامه‌نگار سعودی در ۲ اکتبر، امروز، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیدار کرد.
تحلیلگران می‌گویند این نمونه‌ای از شکست بایدن در عمل به قول خود مبنی بر واکنش به قتل و نقض حقوق بشر در قالب سیاست خارجی ایالات متحده است.
روابط ریاض و واشنگتن مانند دوران دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، که در میان خشم گسترده کنگره پس از این قتل ، شخصاً از ولیعهد سعودی دفاع کرد، گرم نیست.
دولت بایدن در رابطه با این پرونده گام‌هایی برداشته؛ در اوایل سال جاری گزارشی مختصر از ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا در مورد قتل خاشقچی منتشر شد.
این گزارش به نقش محمد بن سلمان در عملیات استانبول ترکیه، برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی صحه گذاشته شده است.
خاشقچی، ستون نویس واشنگتن پست بود که پس از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ کشته و تکه تکه شد.
این یافته‌ها توسط دولت عربستان رد شد و مسئولیت این قتل را بر دوش کارکنان سرکش این کنسولگری انداخت و هشت متهم ناشناس به اتهام دست داشتن در این قتل به ۷ تا ۲۰ سال زندان در عربستان محکوم کرد.
البته مقامات سعودی در ابتدا اصرار داشتند که خاشقچی کنسولگری را بدون صدمه ترک کرده اما با گذشت بیش از دو هفته، پادشاهی سعودی این قتل را پذیرفت و آن را یک عملیات غیرمجاز و بدون اطلاع مقامات ارشد دانست.
درخواست افکار عمومی برای پاسخگویی ولیعهد سعودی و تحریم شدن بین سلمان توسط دولت بایدن با این استدلال که قصد دارد روابط خود را با ریاض احیا کند و از گسست این رابطه حذر دارد بی پاسخ ماند.
اگنس کالامارد، گزارشگر سابق سازمان ملل متحد در امور کشتارهای غیرقانونی، این هفته با ابراز ناامیدی از دولت بایدن تاکید کرد که از زمان انتشار ارزیابی اطلاعاتی «هیچ چیز تغییر نکرده است.»
کالامارد که اکنون دبیرکل عفو بین‍‌الملل است ضمن ابراز تاسف برای تظاهر سعودی‌ها به حقوق بشر و دموکراسی در گزارش سال ۲۰۱۹ خود به این نتیجه رسید که حکومت سعودی مسئول قتل خاشقجی است.
قتل خاشقجی در شرایطی رخ داد که دموکرات‌ها در واشنگتن رابطه گرم ترامپ با سلطنت سعودی را زیر سوال برده بودند با این حال ترامپ برای محافظت از رهبران سعودی در برابر عواقب این قتل مقاومت کرد.
بایدن به عنوان یک نامزد انتخاباتی در واکنش به قتل این خبرنگار آمریکایی قول داد فروش سلاح به ریاض را متوقف کند اما پس از متوقف شدن مبارزات انتخاباتی و آغاز به کار دولتش از آن شعارهای آتشین عقب نشینی کرد.
روابط آمریکا و عربستان
از زمان روی کار آمدن بایدن، دولت بایدن اعلام کرد که قصد دارد حمایت آمریکا از عملیات‌های تهاجمی پادشاهی سعودی در یمن را متوقف کند؛ جایی که عربستان از ۲۰۱۵ مشغول به جنگ است.
با وجود افزایش تلفات غیرنظامیان و بحران انسانی در یمن، دخالت آمریکا در این جنگ در کنگره مورد استقبال قرار نگرفت و بایدن تنها برخی از برنامه‌های فروش سلاح دولت قبلی را متوقف و گزارش قتل خاشقچی را منتشر کرد.
تحلیلگران این اقدامات را بسیار متعادل دانستند و می‌گویند که واشنگتن به اندازه کافی برای تحت فشار قرار دادن ریاض برای رفع محصاره کشور جنگ زده یمن تلاش نمی‌کند.
در همین حال قراردادی نظامی به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار با عربستان سعودی تصویب شد و ارتش آمریکا در تابستان امسال نیز رزمایش مشترکی را با نیروهای سعودی برگزار کرد.
نشانه‌های دیگری نیز در راستای عادی سازی مجدد روابط بین دولت بایدن و مقامات سعودی آشکار شد: سفر خالد برابر ولیعهد که اکنون معاون وزیر دفاع است و دیدار او با برخی مقامات ارشد آمریکایی از آن جمله است.
عماد حرب، مدیر تحقیق و تجزیه و تحلیل مرکز عربی واشنگتن دی سی گفت که آمریکا در حال کاهش مشارکت خود در خاورمیانه است اما تصمیم ندارد منطقه خلیج فارس، جایی که عربستان همچنان نقش مهمی دارد را به طور کامل ترک کند.
حرب گفت سیاست آمریکا در حال بازگشت به دوران قبل از ترامپ است: حمایت شفاهی از حقوق بشر اما دنباله روی منافع آمریکا. پرونده قاشقچی امروز درست در وضعیت سه سال قبل خود است.