به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر احسان شمسی کوشگی دبیر کارگروه وزراتی اخلاق در پژوهش با اعلام اینکه در دوران همه‌گیری کوویدـ۱۹ کمیته ملی اخلاق با جدیت تمام فعال بود، گفت: در زمان کوویدـ۱۹ سرعت انجام تحقیقات بسیار زیاد شد و این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار بود که بدانیم محققان در کشور به چه حوزه‌هایی پرداخته‌اند و این آمار و اطلاعات به دلیل وجود سامانه یکپارچه پرتال ملی اخلاق در پژوهش که تمامی پرتال‌های پژوهشی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را به یکدیگر وصل کرده و امکان رصد در لحظه تمام طرح‌های تصویب شده در کمیته‌های اخلاق سراسر کشور را مهیا ساخته با چند کلیک به راحتی قابل دستیابی بود.
وی افزود: تا به این لحظه ۹ هزار و ۱۹۳ عنوان مصوب با کلمه کلیدی کوویدـ۱۹ در سامانه ملی اخلاق در پژوهش قابل بازیابی است به این معنی که در سراسر کشور همین تعداد طرح تحقیقاتی و پایان‌نامه در حوزه‌های مرتبط با کووید توسط کمیته‌های اخلاق در پژوهش کشور مصوب شده که این آمار به تدریج اضافه می‌شود و در مجموع ۶۶ طرح هم توسط کمیته‌های اخلاق، مخالف اصول اخلاق شناخته شده و رد شده‌اند.
کوشگی به نظام پایش در کمیته اخلاق در پژوهش اشاره کرد و گفت: در آن ابتدا که نیاز مبرمی برای انجام تحقیقات وجود داشت، متوجه شدیم که چند تحقیق فاقد استانداردهای اخلاقی لازم هستند و در همان نظام پایش که امکان رصد در لحظه مصوبات تمام کمیته‌های اخلاق در سراسر کشور وجود دارد. این امکان فراهم بود تا بلافاصله جلوی اجرای چنین پژوهش‌هایی گرفته شود. با استفاده از این ابزار مهم از همان ابتدای همه‌گیری تلاش شد و اجازه ندادیم پژوهش‌های غیراستاندارد روی انسان‌ها انجام شود. حتی در این جریان سه کمیته اخلاق در پژوهش هم به دلیل تصویب پژوهش‌های اشتباه به حالت تعلیق درآمدند.
تولید واکسن با پشتوانه سال‌ها سرمایه‌گذاری در پژوهش
وی با یادآوری اینکه تاکنون در کشور تجربه تولید واکسن از مرحله صفر وجود نداشت، گفت: برای نخستین بار در کشور چنین خودباوری برای تولید واکسن ایجاد شد. سایر واکسن‌ها در کشور با روش انتقال تکنولوژی ساخته شده بود. مدت‌هاست درباره تحقیقات کاربردی در کشور صحبت می‌شود ولی تولید واکسن کوویدـ۱۹ نشان داد وقتی می‌خواهید واکسنی تولید کنید پشتوانه سال‌ها سرمایه‌گذاری، صرف وقت و انرژی متخصصان لازم است. اگر این زیرساخت‌های پژوهشی مهیا نبود ورود ناگهانی برای تولید واکسن هم امکان‌پذیر نبود.
به گفته وی، سرمایه‌گذاری در پژوهش در جریان واکسن در کوویدـ۱۹ خودش را نشان داد و حداقل در مقیاس دانشی توانستیم پلتفرم‌هایی را ایجاد و توسعه دهیم با اینکه شاید در صنعتی‌سازی برخی از آنها به مشکل خوردیم که مشکل در بخش تحقیق نیست و متخصصان تولید صنعتی حتما برای آن برنامه‌ریزی خواهند داشت.
دبیر کارگروه وزراتی اخلاق در پژوهش با بیان اینکه ترس بزرگی در ابتدا وجود داشت که با موفقیت بر آن غلبه کردیم، اینکه ماده‌ای که در آزمایشگاه تولید شده سپس با موفقیت روی حیوان تست شده را می‌توانیم برای اولین بار روی انسان‌ها آزمایش کنیم، افزود: چالش بزرگی برای کمیته ملی اخلاق بود. روی تمامی داده‌های مراحل مختلف از فازهای پیش‌بالینی و آزمایشگاهی ساعت‌ها بحث و تبادل نظر شد. روزی که فاز یک نخستین واکسن ایرانی که همان واکسن کووایران برکت بود، مصوبه گرفت نقطه عطفی در تاریخ کمیته اخلاق وزارت بهداشت است.
۶ واکسن از کمیته اخلاق مصوبه دریافت کردند
کوشگی با اعلام اینکه تاکنون ۶ واکسن از کمیته اخلاق مصوبه دریافت کرده‌اند، گفت: واکسن کووبرکت، فخرا و رازی هر یک برای سه فاز، واکسن اسپایکوژن فاز یک در کشور استرالیا انجام شده و فاز دو و سه از کمیته ملی اخلاق مجوز گرفت، واکسن نورا فاز یک تصویب شده و واکسن پاستور فازهای یک و دو در کوبا انجام شده و فاز سه در کمیته اخلاق مصوبه دریافت کردند.
دبیر کارگروه وزراتی اخلاق در پژوهش خاطرنشان کرد: در فازهای این واکسن‌ها حتی تا ۴۰ هزار نفر در کارآزمایی‌های بالینی‌شان مشارکت داشتند که عدد آسانی نیست. اعتماد به نفس اولیه شکل گرفت که ما هم می‌توانیم با استانداردهای جهانی واکسن تولید کنیم. سرمایه‌گذاری‌هایی که در دهه‌های اخیر در حوزه پژوهش انجام شده نشان داد اگر ارتباط صحیح دانشگاه با صنعت و تولید و حمایت‌های مناسب شکل گیرد حتما می‌توانیم کارهای بزرگی انجام دهیم.
وی با تاکید بر اینکه مردم می‌توانند به تصمیمات و مصوبات کمیته ملی اخلاق در پژوهش اطمینان کنند، گفت: تصویب کمیته ملی اخلاق می‌تواند به مردم اطمینان بدهد که یک نهاد مستقل و متخصص طبق استانداردهای جهانی انجام کارآزمایی بالینی آن واکسن را تایید کرده است. اگرچه مسئولیت بررسی نتایج کارآزمایی‌های بالینی و تایید نهایی فرآورده بر عهده سازمان غذا و دارو است.