به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، شی‌جین پینگ، رئیس‌جمهور چین بعد از یک هفته پرتنش در تنگه تایوان، گفته است که اتحاد چین و تایوان به‌صورت صلح آمیز برقرار خواهد شد و عملا گزینه نظامی را دست‌کم در حال حاضر رد کرده است.
به گزارش گاردین، این صحبت‌ها، سایه شوم درگیری در منطقه را از بین برده است. البته تایوان به این صحبت‌ها واکنش نشان داده و از پکن خواسته است تا دست از تهدید و زورگویی بردارد و تأکید کرده که تنها مردم تایوان می‌توانند درباره آینده‌شان تصمیم بگیرند.
پکن تایوان را یکی از استان‌های سرکش خود می‌داند. در گذشته، پکن بارها گفته است که اگر لازم باشد تایوان را با زور هم که شده پس خواهد گرفت. سای اینگ ون، رهبر تایوان اما گفته است که این جزیره ۲۴ میلیون نفری، کشوری مستقل است که نیازی به اعلام استقلال و علاقه‌ای هم به درگیری ندارد.
شی جین پینگ، بعد از آن، این صحبت‌ها را مطرح کرده که تنش در روابط ۲ کشور و فراتر از آن در هفته‌های گذشته به اوج خود رسیده است. برای نمونه، ارتش آزادی بخش خلق چین، ۱۵۰هواپیمای نظامی را به حریم هوایی تایوان فرستاد. رسانه‌های دولتی چین، این اقدام ارتش پکن را قدرت‌نمایی خوانده و بسیاری از کشورهای غربی این قدرت‌نمایی را مصداق تهاجم و تهدید خوانده‌اند.
نیویورک تایمز گزارش داده است که تحرکات نظامی اخیر چین در تنگه تایوان، پیامد کاهش برتری نظامی آمریکا در منطقه است و پکن به خوبی می‌داند که واشنگتن دیگر نفوذ نظامی سابق را در این منطقه ندارد.
برخی از مقامات فعلی و سابق چینی هم به این باور رسیده‌اند که آمریکا دیگر مانند گذشته حاضر نخواهد شد درصورت بروز درگیری، به تایوان نیرو بفرستد. حتی برخی معتقدند که اگر چنین کاری را انجام دهد، ارتش چین می‌تواند در برابر آن مقاومت کند. مسئله تایوان، با توجه به افزایش تقابل بین پکن و واشنگتن، به اختلاف نظری جدی بین ۲ ابرقدرت اقتصادی دنیا تبدیل شده است. اوان مدیروس، از اعضای تیم امنیت ملی باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در این‌باره به نیویورک تایمز گفته است:«مسئله تایوان دیگر مسئله‌ای فرعی نیست، بلکه اگر نگوییم به اصلی‌ترین مسئله که به یکی از موضوعات اصلی در رقابت استراتژیک آمریکا و چین تبدیل شده است.»
واشنگتن که حامی اصلی تایوان در مقابل چین است گفته که عمیقا از رفتارهای اخیر دولت چین نگران است. با توجه به جایگاه تایوان در سیاست خارجی آمریکا، انتظار می‌رود هرگونه مداخله نظامی پکن در این کشور، با واکنش تند آمریکا مواجه شود و به همین‌خاطر در روزهای اخیر، این گمانه‌زنی مطرح شده بود که درصورت حمله نظامی چین، یک درگیری بسیار شدید در شرق آسیا ایجاد خواهد شد و بحرانی عمیق روابط بین آمریکا و متحدانش با چین را در برخواهد گرفت.
آمریکا نه‌تنها حامی سیاسی تایوان که یکی از بزرگ‌ترین متحدان نظامی این کشور هم به شمار می‌رود و حضور نظامی مستقیمی در این کشور دارد. روز پنجشنبه و در اوج تنش بین تایوان و چین، روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت که حدود ۲۵ سرباز از نیروهای ویژه آمریکا و تعداد نامشخصی از تفنگداران دریایی آن در تایوان به آموزش نیروهای نظامی تایوان مشغول هستند. براساس این گزارش، این نیروها در دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا به تایوان اعزام شده‌اند، اما حضور آنها تا به حال اعلام نشده بود. به نظر می‌رسد، اعلام حضور آنها در تایوان، با هدف هشدار به چین درباره حمله نظامی به تایوان بوده باشد.
در چنین شرایطی است که سخنرانی دیروز شی‌جین پینگ بسیار مهم تلقی می‌شود. او در سخنرانی خود در یک مراسم در پکن گفته است که مردم چین، سنتی باشکوه از مخالفت با جدایی‌طلبی دارند؛«جدایی طلبی تایوان، بزرگ‌ترین مانع در راه دستیابی به اتحاد سرزمین مادری است.»
او یک روز پیش از سالگرد انقلاب چین که آخرین سلسله پادشاهی این کشور را در سال ۱۹۱۱ ساقط کرد، صحبت می‌کرد. تایوان ۱۰ اکتبر، یعنی روزی را که انقلاب شروع شد به‌عنوان روز ملی خود جشن می‌گیرد.
رئیس‌جمهور چین همچنین گفته است: «مسئله تایوان برای چین، مسئله‌ای کاملا داخلی است.»
تحلیلگران گفته‌اند که سخنرانی دیروز رئیس‌جمهور چین، نسبت به سخنان تند او در ابتدای تابستان، لحنی آرام‌تر داشته است. او در ماه گذشته، هرگونه تلاش تایوان برای رسمیت دادن به استقلال خود را به شدت مورد انتقاد قرار داد.
جورج یین از مرکز مطالعات چین در دانشگاه هاروارد درباره تغییر لحن پکن گفته است:«می‌توان گفت که موضع‌گیری (شی جین پینگ) در حد متوسط بوده است. هرچند شرایط فعلی به‌نظر پرتنش می‌رسد، اما شی نمی‌خواهد که شرایط در نهایت از کنترل خارج شود، به‌خصوص بعد از ملاقات اخیر جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا) و مشاور ارشد او در سیاست خارجی یانگ جیه‌چی. همه طرف‌ها -چین، تایوان و آمریکا- می‌دانند که تقابل غیرضروری به نفع هیچ‌کس نیست.»
بعد از صحبت‌های شی‌جین پینگ، دفتر ریاست‌جمهوری تایوان اعلام کرد که تایوان کشوری مستقل و خودمختار است و نه بخشی از جمهوری خلق چین و طرح «یک کشور دو سیستم» را رد کرد.
دعوا بر سر چیست؟
جزیره تایوان، در طول تاریخ به جز برش‌های کوتاهی، تحت کنترل چین بوده است. بعد از جنگ جهانی دوم و تسلیم ژاپن، این جزیره بعد از چند دهه از کنترل توکیو خارج شد و به جمهوری چین - یکی از برندگان جنگ- که مورد حمایت آمریکا و انگلیس بود سپرده شد. در چند سال بعد، جنگ داخلی در چین اوج گرفت و نیروهای چیانگ کای شک، رهبر وقت چین، مغلوب نیروهای کمونیست مائو زدونگ شدند. چیانگ کای شک و نیروهای باقیمانده دولت او در سال ۱۹۴۹ به تایوان گریختند. این گروه که یک و نیم میلیون نفر جمعیت داشتند بر فضای سیاسی تایوان مسلط شدند. حاکمیت اقتدارگرایانه این اقلیت که از سرزمین اصلی چین آمده بودند، در دوران پسر چیانگ کای شک به خاطر فشار مردم، زیر سؤال رفت و چیانگ چینگ کو اجازه داد که روند دمکراتیزه شدن در تایوان شروع شود.
بعد از آن، لی تنگ هویی که به‌عنوان پدر دمکراسی تایوان شناخته می‌شود، تغییرات قانون اساسی را اعمال کرد. چین در دهه ۸۰ طرح یک کشور ۲ سیستم را به تایوان پیشنهاد کرد که براساس آن تایوان درصورت قبول اتحاد با چین، خودمختاری قابل توجهی را به‌دست می‌آورد. تایوان آن پیشنهاد را رد کرد، ولی روابط ۲ کشور بهبود یافت. در سال ۲۰۰۴ اما چین قانونی را تصویب کرد که براساس آن می‌توانست از روش‌های غیرصلح‌آمیز علیه تایوان استفاده کند.
دونالد ترامپ نخستین رئیس‌جمهور آمریکا بود که با همتای تایوانی خود گفت‌وگو کرد. این کار با اعتراض شدید پکن مواجه شد. در سال‌های اخیر، چین فشار علیه تایوان را افزایش داده و بعد از اتفاقات در هنگ‌کنگ، تایوان هم بیش از پیش مصمم شده است که از چین مستقل شود.