به گزارش همشهری آنلاین به نقل از گاردین، هند، مصر و کوبا از جمله اولین کشورهایی هستند که به علت کندی سیستم کواکس واکسن‌های خود را تولید و تزریق کرده‌اند؛ این در حالیست که کشورهای غربی به علت تخصیص دوزهای تقویت کننده به جمعیت خود صادرات واکسن را بسیار محدود کردند.
به نظر می‌رسد کواکس که توسط سازمان ملل، دولت‌ها و اهداکنندگان برای اطمینان از دسترسی عادلانه کشورهای کم درآمد و متوسط به واکسن‌های کووید-۱۹ ایجاد شد، در نیل به هدف خود موفق نبوده است. این برنامه قرار بود توزیع دو میلیارد دوز واکسن را تا پایان امسال به اتمام رساند.
طبق آخرین پیش‌بینی‌ها کواکس ۱.۴ میلیارد دوز واکسن را تا سال ۲۰۲۱ ارائه خواهد داد و بنابراین حدود یک سوم از دوزهای برنامه خود عقب است. این کمبود در نتیجه محدودیت‌های صادرات، تولید و افزایش تقاضا از کشورهای تولید کننده واکسن است.
هند به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی در برنامه کواکس تنها ۲۸ میلیون از ۴۰ میلیون دوز وعده داده شده را به دلیل بحران گسترش نوع دلتا دراین کشور تحویل داد و همین کندی در عمل به تعهدات باعث شد کشورهای در حال توسعه به تولید واکسن‌های محلی روی بیاورند.
به جز ایران، مصر یکی از کشورهایی است که پس از آزمایشات موفق آزمایشگاهی و انسانی، تولید انبوه واکسن بومی خود را آغاز کرده است؛ عربستان سعودی نیز در اوایل سال جاری میلادی از موفقیت آزمایش‌های اولیه محققان دانشگاهی خود خبر داد.
کوبا به دنبال تأیید سازمان بهداشت جهانی برای واکسن‌های خود است و ایمن سازی کامل کودکان را تا پایان سال ۲۰۲۱ در برنامه دارد. چندین موسسه تحقیقاتی برزیلی نیز در زمینه ساخت واکسن‌های بومی در حال فعالیت هستند.
دانشکده پزشکی ایکان در نیویورک و یک کنسرسیوم بین‌المللی با تولید ویروس مناسب واکسن، در جهت حمایت از شرکت‌های فعال در کشورهای با درآمد کم و متوسط که در حال حاضر از خدمات کمتری برخوردارند، از جمله برزیل برآمده‌اند.
دولت هند گام را از این نیز فراتر نهاده و اولین واکسن DNA جهان را در دست تهیه دارد. در صورت موفقیت این پرو‍ژه، برنامه واکسیناسیون این کشور شامل کودکان و خردسالان نیز خواهد شد.
تولید واکسن‌های داخلی در این کشورها به دنبال توافقاتی است که طی آن کشورهای در حال توسعه به برنامه ساخت واکسن‌های توسعه یافته در اروپا، آمریکا یا چین وارد شدند.
انتقال فناوری بین شرکت‌های دارویی بین‌المللی و آزمایشگاه‌های این کشورها در کنار مواد اولیه وارداتی باعث سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در جهان شده است.
توافقنامه‌های مشابه به برطرف کردن شکاف واکسیناسیون در بسیاری از کشورهای کم درآمد مانند مصر کمک کرده تا آنجا که وزیر بهداشت این کشور اعلام کرده مصر در حال تبدیل شدن به «بزرگترین تولید کننده واکسن در آفریقا و خاورمیانه» است.
مراکش نیز پروژه‌ای برای تولید واکسن سینوفارم چین به صورت محلی دارد و قصد دارد تولید خود را به ۵ میلیون دوز در ماه برساند. اندونزی در حال مذاکره با سازمان بهداشت جهانی و شش شرکت دارویی خارجی است تا به قطب جهانی تولید واکسن تبدیل شود.
با این حال توافق برای انتقال فناوری تولید واکسن، حل مسئله مالکیت معنوی و ساختار قوی تولید دارو در اکثر کشورهای در حال توسعه موجود نیست و به همین دلیل کمیسیون اروپا از توافقی گسترده برای حمایت از تولید دارو و واکسن در سراسر آفریقا خبر داد. حال باید دید استفاده اضطراری از این واکسن‌ها تا چه اندازه به مهار این ویروس سرکش کمک خواهد کرد.