به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از عصر ایران، مرکز کابل به مانند همیشه شلوغ و پرسرو صدا بود. قبل از ظهر و به همراه دوستان افغانستانی به مقابل ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان رسیدیم. دوستان افغانستانی می گفتند شلوغی به مانند گذشته است اما از شدت بازرسی ها و محدودیت های امنیتی کم شده است. طالبان، تابلوی وزارتخانه را عوض کرده بودند و "امارت اسلامی" جای "جمهوری اسلامی افغانستان" را گرفته بود؛ طبق معمول هم تابلو به رنگ سیاه و سفید است.
در کنار درب ورودی یا به قول خودشان "دروازه"، دو نیروی طالبان یا همان امارت اسلامی با لباس نظامی و اسلحه به دست ایستاده بودند. نیروهایی که به تازگی لباس فرم نظامی هم به تن کرده اند و به جای سلاح های معمولی کلاشنیکف اینک تجهیزات و سلاح پیشرفته غنیمتی آمریکایی به دست دارند.
به همراه دوستان افغانستانی توضیح دادیم که برای کسب مجوز خبرنگاری آمده ایم. اندک تاملی کرد و اجازه ورود دادند. دوست افغانستانی گفت قبلا بیشتر طول می کشید هم هماهنگی ورود و هم بازرسی ها اما الان، هر دو کمتر شده اند.
از دالان طولانی عبور کردیم. دالانی که خیابان را به ورودی وزارتخانه در خیابان پشتی متصل می کرد. دالانی که با قطعات بزرگ بتن ساخته شده تا جلوی حملات و ترورها و انفجارها را بگیرد؛ حملات و انفجارهایی که بخش بزرگی از انها سهم طالبان بود. حالا اما پس از فرار اشرف غنی رییس جمهوری و فروپاشی دولت جمهوریت، نیروهای طالبان (امارت اسلامی) دولت را دست گرفتند. اسلحه به دستان دیروز امروز پشت میز نشین شده اند؛ البته اسلحه فراموش نشده و همچنان می توان آن را دید.
آنها ۲۰ سال حکومت های کرزای و اشرف غنی و حضور ارتش امریکا در افغانستان را دوره اشغال و اشغالگری می نامند و دقیقا در همین دوره، تروریست توصیف می شدند. آنها حملات و انفجارها را عملیات ضداشغالگری می نامیدند و طرف مقابل، آن را ترور و آدم کشی.
با عبور از دالان طولانی وارد ساختمان " فرهنگ" می شویم. درب اصلی وزارتخانه، بزرگ، سنگین و قطور است. شبیه درب گاو صندوق. در طبقه همکف روی دیوار مراحل دریافت کارت خبرنگاری ثبت شده که مربوط به دوره قبل است.
با آسانسور به طبقه ۲ و اتاق ذبیح الله مجاهد (معاون وزیر فرهنگ و سخنگوی طالبان) می رویم. در آسانسور دو کارمند وزارت فرهنگ بودند. از دولت قبل بودند. قیافه شان شبیه کارمندان وزارت ارشاد خودمان بود انگار همه کارمندان وزارت ارشاد در جهان شبیه هم هستند درباره حقوق معوقه صحبت می کردند. کارکنان وزارتخانه ها چند ماهی است حقوق نگرفته اند.
به اتاق مجاهد رسیدیم. او در چند سال اخیر از طریق اکانت توییتری و انتشار بیانیه ها و فیلم و عکس ها فعالیت های طالبان را اطلاع رسانی می کرد. از فایل های صوتی برای تشویق نیروهای دولتی به تسلیم شدن تا انتشار خبر و فیلم حضور نیروهای طالبان در مقابل فرمانداری ها و استانداری ها که نشانه سقوط کامل شهرستان ها و استان ها بود.
تا قبل از ورود طالبان به کابل و سیطره بر حکومت، هیچ عکس یا مشخصات تایید شده ای از او منتشر نشده بود اما با پیروزی طالبان اولین نشست خبری را برگزار کرد و مشخص شد برخلاف گفته مقامات امریکایی او شخصیت خیالی نیست بلکه واقعیت دارد.
شرح عکس: ورودی وزارت فرهنگ و نیروهای نظامی طالبان / امارت اسلامی - کابل - عکس: عصرایران
وارد اتاق می شویم. با استقبال گرم مسوول دفتر مجاهد روبه رو می شویم. اقای "شفیق پدرود" از کارمندان قدیمی وزارت فرهنگ است. خوش سخن و دغدغه مند فرهنگ و ادبیات. خاطره تعریف کرد.
برایمان چای سبز آورند. چای در افغانستان؛ یعنی چای سبز. درباره فرهنگ و شعر و ادبیات و اشتراکات و ارتباطات دو ملت صحبت می کنیم. صبر می کنیم تا حدود ۴۰ دقیقه بعد مجاهد می رسد. با ۲ محافظ اسلحه به دست و یک همراه هم لباس خودش. دو محافظ، اولی جوان تر است با لباس فرم نظامی و دومی که سن بیشتر، قد بلندتر و ریش پرپشت تری داشت با لباس معمولی و کلاه سنتی قرمز رنگ (کلاه قندهاری) به سر اما جلیقه سبز نظامی داشت.
مجاهد با قدی بلند اما درشت هیکل و لباس یک دست سفید و دستار مشکی ... یک محافظ دم درب اصلی اتاق می نشیند و دیگری در کنار درب اتاق مجاهد. دستیار مجاهد به سراغمان آمد اسم و مشخصات و نام خبرگزاری را سوال کرد و برگشت.
بعد از حدود یک ساعت وارد اتاق می شوم و قبلش هم محافظان، بازرسی یا به قول خودشان "تلاشی" می کنند.
به نظر می رسد در اتاق نه چندان بزرگ مجاهد کمتر چیزی تغییر کرده. البته عکس اشرف غنی (رییس جمهور فراری) برداشته شده و پرچم طالبان یا امارت اسلامی جایگزین پرچم حکومت سابق (جمهوری اسلامی) شده اما سایر تابلوها از جمله نقاشی بزرگ با عنوان "یادمان شهدای رسانه افغانستان" به دیوار مانده بود. خبرنگارانی که در انفجارها و حملات در افغانستان کشته شده اند. دستیار مجاهد که جوان تر بود هم آن طرف تر در مقابل لپ تاپ کوچکی نشسته و مشغول است.
شرح عکس: وزارت فرهنگ افغانستان
در ابتدای دیدار مجاهد در گوشی موبایلش تصویری از صفحه اول روزنامه ایرانی "جمهوری اسلامی" نشان می دهد و انتقاد می کند. تیتر این بود: "شیعیان هزاره افغانستان در آستانه نسل کشی توسط تروریست های طالبان"
مجاهد ۴۰ و چند ساله تحصیلکرده علوم دینی در افغانستان و پاکستان است. برخلاف اکثریت نیروهای طالبان فارسی را خوب صحبت می کند و از شرایط ایران مطلع است. آنهایی که تاکنون با مجاهد دیدار و گفتگو داشته اند او را وجه رحمانی طالبان/ امارت اسلامی می دانند.
متن گفتگو به این شرح است:
* قبل از ورود نیروهای طالبان یا امارت اسلامی به کابل و تغییراتی که روی داد ایا شما چنین پیش بینی می کردید؟
– نه خیر. آمدن ما به کابل بسیار غیرمترقبه بود. یعنی ما منتظر چنین چیزی زودتر نبودیم. ما می خواستیم کابل را زمانی داخل شویم که با این جهتی که اینجا بود مفاهمه صورت بگیرد. به خاطر اینکه کابل مثل شهرهای دیگر نیست. ازدحام مردم اینجا زیاد هست. بانک ها و پول زیاد هست، سفارتخانه ها اینجا هست. تراکم مردم هست. دکان ها مارکت ها اموال، همه چیزها ما را وا می داشت که بسیار با احتیاط گام برداریم و غیرمترقبه داخل نشویم.
رویدادی که آن روز رخ داد زمانی که نیروهای ما به کمربندی کابل رسیدند در داخل شهر یک هم‌پاشی (فروپاشی) روی داد رئیس کار خود را ترک کرد. نیروی امنیتی کار خود را ترک کرد. ارگ و وزارتخانه ها تخلیه شدند. یک خلاء به وجود امد. افرادی از این خلاء سواستفاده کردند.به شهر کابل و سفارتخانه ها و تجارتخانه ها یک خطری مواجه شد که ما بسیار نگران شدیم. در نصف روز ما فیصله (تصمیم) خود را تغییر دادیم. زود فیصله دادیم که باید وارد شهر کابل شویم تا امنیت گرفته نشود. از همه مهمتر امنیت است.
به خصوص امنیت بانک ها و تجارتخانه ها و سفارتخانه ها که میهمانان خارجی هستند. به این مورد ما مجبور شدیم که وارد کابل شویم. تشکیلات کامل هم نداشتیم. هیچ آمادگی نداشتیم. آمادگی کامل ذهنی هم نداشتیم. ما می خواستیم روزهایی را برای آمادگی داشته باشیم. به هر حال غیرمنتظره بود. اگر چه غیرمنتظره بود اما آهسته آهسته اوضاع تحت کنترل در می آید.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان بعد از سیطره طالبان بر کابل / عکس های اشرف غنی رئیس جمهوری سابق و فراری هنوز بر دیوارهای ساختمان وزارتخانه وجود دارد - عکس: عصرایران
* ایا خودتان پیش بینی می کردید در این مسوولیت فعلی در وزارت فرهنگ باشید؟
– نه. در امارت اسلامی یک چارچوبی وجود دارد که خود آدم نمی تواند بگوید در این جایگاه باشد یا آن جایگاه. ما نمی توانستیم پیش بینی کنیم که در این مسوولیت باشیم یا در مسوولیت دیگری. بزرگان تصمیم می گیرند و ما اجرا می کنیم برای ما هم مهم نبود که کدام پست باشیم پست چه باشد. خدمت مهم بود در هر بخشی استخدام می شدیم برای ما پذیرفته شدنی بود ولی پیش بینی قبلی نداشتیم.
* شما هم اکنون معاون وزیر فرهنگ هستید. آیا قبل از حوادث اخیر، به وزارت فرهنگ آمده بودید یا مراجعه ای داشتید؟
– نه نیامدم.
* یعنی این اولین ورود شما به ساختمان وزارت فرهنگ بود؟
– بله این اولین ورود من بود.
*شما قبل از این اتفاقات ساکن کابل بودید؟ چون هیچ تصویری از شما قبل از ورود امارت به کابل وجود نداشت؟ حتی ارتش امریکا اعلام کرده بود مجاهد یک شخصیت خیالی است و واقعی نیست.
- این از این جهت بود که از لحاظ امنیتی بسیار محتاط بودم احتیاط می کردم. من این راپورت هایی (گزارش هایی) که می گفتند شخصیت خیالی هستم رد نمی کردم به خاطر اینکه وضعیت امنیتی به نحوی بود که ما استفاده می کردیم.
وظیفه من ایجاب می کرد در گردش باشم. خطرات نظامی و امنیتی وجود داشت. ما باید برای حفظ جان و موقعیت خود همیشه در گردش می بودیم در کابل هم امدیم یک مقطع.
* وضعیت فعلی افغانستان را چگونه می بینید؟ وضعیت اقتصادی کشور دچار آسیب جدی شده است.
– هر زمان کشوری از بحران یا جنگی خارج می شود برای مدت کوتاهی مردم و حکومت و مملکت دچار بعضی مشکلات می شود ولی راه های بیرون رفت از این حالت ان شاالله وجود دارد. امارت اسلامی افغانستان توانسته از لحاظ امنیتی در کشور امنیت خوبی را به میان بیاورد. تلاش می ورزیم مشکلات اقتصادی را هم دغدغه مهمی برای مردم است برایش راه حل پیدا شود و در این راستا هم گام هایی را برداشته ایم تا حدی معاشات (حقوق ماهانه) مامورین (کارمندان دولت) پیدا شده و تا حدی برای تجار و سرمایه گذاران ما هم فرصت های کاری مهیا گردیده. امید است تحرک اقتصادی خوبی هم به میان بیاید و وضعیت اقتصادی هم تحت تحرک باشد.
* یکی از نقاط قوت مجموعه شما همین فعالیت های اطلاع رسانی بود. هر منطقه ای که به تصرف نیروهای شما در می آمد به سرعت فیلم و تصاویری از این اتفاق در اکانت های تویتری شما منتشر می شد. برای انتشار سریع این فیلم و عکس ها آیا سازماندهی وجود داشت؟
– امارت اسلامی افغانستان یک کمیسیون فرهنگی داشت. در این سه سال اواخر من در راس این کمیسیون قرار داشتم. ما وظیفه داشتیم تمام امور رسانه ای را تنظیم کنیم که امور با یک نظم خاص پیش می رفت و هنوز هم دوام دارد.
* یعنی در هر مجموعه عملیات مسلحانه، بخش رسانه ای هم داشتید؟
- حتما این ضرورت داشت.
* شما از توییتر و واتس اپ آزادانه استفاده کردید و می کنید. الان هم استفاده از آنها در افغانستان آزاد است. آیا این آزادی در آینده هم ادامه پیدا می کند؟
– بله ما مطمئن هستیم. آن زمان که ما آزاد نبودیم کشور ما اشغال بود نیروهای خارجی اینجا بود. در خطر قرار داشتیم الان کشور ما آزاد شد ما مستقل شدیم.
* یعنی شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک توییتر تلگرام یوتیوب در افغانستان فیلتر نخواهند شد؟
– فیلتر نیاز است. امارت فیلتر نخواهد کرد. ما چیزی را فیلتر نمی کنیم.
* شما در اینده شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک توییتر تلگرام را فیلتر نخواهید کرد؟
- اگر چیزی خلاف منافع کشور ما نشر می شود وزارتخانه های مختلف امنیتی، استخبارات و مخابرات وظیفه دارند فیلتر داشته باشند ولی از خود ما فیلتری نیست.
* آیا شما برنامه ای برای فیلتر کردن تعدادی از سایت ها دارید؟
- بله برنامه داریم.
* می توانید جزئیاتی را اعلام کنید؟ ایا مصداقی دارید مثلا کدام سایت ها یا رسانه ها؟
– ما بعد از تحقیق این کار را خواهیم کرد. زمانی که تحقیق می کنیم. رسانه ها در حدی نیستند که ما آنها را فیلتر کنیم. البته تشویش ها وجود دارد. شِکوه ها وجود دارد و ما با ارگان ها و مسوولین آنها مطرح می کنیم ولی شاید نیاز دیده نمی شود که چیزی را فیلتر بکنیم و کنترل صدی فی صدی (صددرصدی) بکنیم چون هم نیازمندی مردم است؛ خبررسانی است و نیاز مردم زیاد است دیگر. چیزی که علیه اسلام یا منافع کشور قرار بگیرد باز او را نیاز است فیلتر بکنیم.
* بعد از اتفاقات اخیر و تغییر حکومت تعداد رسانه های افغانستان از جمله شبکه های خصوصی تلویزیونی کاهش یافت خیلی از رسانه ها تعطیل شدند و بسیاری از روزنامه نگاران کشور را ترک کردند. به نظر شما دلیل این موضوع چیست؟ ایا شما قصد دارید تغییری ایجاد کنید تا رسانه ها در افغانستان فعال باشند و بتوانند به کار خود ادامه بدهند؟
– ما اطمینان صد درصدی به مردمی که فرار می کردند دادیم که به کارهای خود دوام بدهند ولی بعضی واهمه ها و پروپاگانداها علیه ما باعث شد برخی کارکنان شبکه ها آنها کار خود را ترک بکنند و روبه فرار بیاورند. همچنین برخی رسانه ها قبلا تمویل (حمایت مالی) می شدند از برخی سفارتخانه ها یا شبکه های اقتصادی که آنها تمویل خود را از دست دادند. برخی از آنها ورشکسته شدند یعنی تمویلشان نیست (حمایت مالی ندارند). اینها از روی مشکلات اقتصادی توقف دارند ولی ما تهدید نکردیم. رسانه ها می توانند باشند.
* شما محدودیتی علیه رسانه ها اعمال نکردید؟
– محدودیتی که با کارشان مشکلی مواجه کند اعمال نکردیم ولی محدودیت هایی بوده که قبلا رسانه ها رعایت می کردند ولی ما تکرار کردیم مثلا چیزی را که خلاف اسلام و ارزش های اسلامی باشد.
* ایا این موارد به صورت مصداقی اعلام شده است؟ چون ارزش های اسلامی ممکن است یک روحانی، مواردی را به عنوان ارزش اسلامی بیان کند و روحانی دیگری موارد دیگری را اعلام کند و اختلاف به وجود بیاید.
– نه یک چیزهایی که بسیار متفق علیها است ( درباره آنها توافق وجود دارد). مسایل اختلافی در اسلام طبیعی است هست ولی چیزهایی که در کلیات هست و متفق هست و مسلمانان درباره آنها ارزش قائل هستند و رعایت می شود. همچنین منافع اولیای کشور، همبستگی مردم، اتحاد مردم افغانستان، تمامیت ارضی، جلوگیری از خشونت و جنگ، ما نباید ترویج دهیم. هتک حرمت شخصی نشود توهین به اشخاص از طریق رسانه ها نباشد. اکثر رسانه ها را ما باور داریم این چیزها را رعایت می کنند. اما اگر چند فی صد (چند درصد) این مشکلات وجود داشت تلاش کردیم از راه های دیگر به مفاهمه مثبت برسیم.
* ایا موسیقی ممنوع است؟ به عنوان مثال پخش موسیقی در شبکه های تلویزیونی در افغانستان؟
- طبعا . چون از لحاظ شریعت اسلامی مشکلات وجود دارد.
شرح عکس: دفتر سخنگوی طالبان - وزارت فرهنگ - کابل
* یعنی از لحاظ امارت اسلامی پخش موسیقی یا ویدیوکلیپ از شبکه های تلویزیونی ممنوع است؟
– ما این اصل را قرارداده ایم چیزی که مخالف شریعت اسلامی است نشر نشود. حال در موسیقی ما ترانه داریم که نشر می شود و چیز مثبت این است که به حد حرمت نیست و نشر می شود و به حد فحشا نمی رسد.
* تمیز کردن اینها چگونه ممکن است؟ البته خیلی از شبکه های افغانستان همزمان با تغییر حکومت به صورت داوطلبانه پخش موسیقی را متوقف کرده اند.
– رسانه هایی که در افغانستان فعال هستند مردم افغانستان هستند آنها مسلمان هستند. آنها می دانند حکومت که تغییر کرده باید همنوا بسازند با ما.
* درباره فعالیت زنان در رسانه ها ایا امارت اسلامی محدودیتی اعمال کرده است؟
– در رسانه های آزاد (خصوصی)، خانم ها کار می کنند و من آنها را می بینم.
* در رسانه های دولتی چطور؟
– آنها هنوز چارچوب ها ساخته نشده تا اجازه کار برای خانم ها داده شود. در بخش های دیگر هم این مشکلات را داریم. درصدد هستیم چارچوب معقولی برایشان ساخته شود تا کارشان پیش ببرند؛ اصول شرعی هم بتوانند عملی شوند.
* یعنی الان خانم‌ها در رسانه‌های دولتی هنوز به کار برنگشته‌اند؟
- بله.
* شما چشم‌اندازی که دارید، چقدر این روند زمان می‌برد؟
- ما منتظر هستیم که یک چارچوب اصولی برایشان ساخته شود. امارت برای این مورد کار می کند.
* فکر می‌کنید چقدر طول بکشد؟
- نمی‌توانیم تاریخی معین کنیم.
* چند سال یا چند ماه؟
- به سال نمی رسد. در چند ماه.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان - کابل
* هم اکنون این نگرانی وجود دارد درباره تحصیل زنان، هم دبیرستان، هم دانشگاه و هم کار زنان در ادارات دولتی. دختران و زنان چه زمانی می توانند بازگردند؟
- این هم یک مسئله است که خانم‌ها در کدام شرایط می‌توانند کار کنند و در کدام سطوح می‌توانند کار کنند برای حکومت. این یک مسئله‌ای است که کاملا طرف شرعی خودش را دارد و دنبال این هستیم راه‌حل شرعی را برایشان پیدا کنیم و بعد طبق اصول شرع برایشان چارچوب بسازیم، آنها هم فعالیت کنند.
* شما بهتر می‌دانید که بیش از 50 کشور اسلامی داریم و در همه کشورهای اسلامی دختران و زنان به مدرسه و دانشگاه می‌روند، زنان به محل کار می‌روند؛ هم ادارات دولتی و هم خصوصی. تنها استثئا در اینجا الان افغانستان است.
- بله ( درباره تحصیل و کار زنان در کشورهای اسلامی) این نیازمندی است. درباره افغانستان این شاید مقطعی باشد. طولانی مدت نیست. راه‌حل باید جور (پیدا) شود. چون هر چیزی نو شده است. باید طرز العملی وجود داشته باشد.
* ممکن است در نهایت به نتیجه برسید که کامل منع کنید یا اصل بر بازگشت است؟
- ما یک مجمعی از علمای اسلام را خواسته‌ایم که آنها جمع شوند و راه‌هایی را به ما دهند که مشخص شود؛ هم مااز اعتراض بیرون شویم و هم از مسئولیت اللهی بیرون شویم و هم راه حل معضله های مختلف خانم ها پیدا کنیم. درصدد این هستیم.
* خود شما امیدوارید که این اتفاق بیفتد، یعنی خانم‌ها برگردند به سر کارشان؟
- امیدواریم، چون علما اکثرا انفرادی قائل به این مسائل هستند.
* اینها علمایی هستند که در حوزه خود امارت اسلامی هستند یا علمایی که مخالف امارت هم هستند، در این مجموعه حضور دارند؟
- ما الحمدلله در جمع علما مخالف نداریم.
* یعنی هیچ کدام از علما موضع مخالف با امارت اسلامی ندارند؟
- علمای اسلامی در کشور ما همه از ما حمایت می کنند. ضرورت نیست عضو ما باشند. عالم باشد و فقیه باشد.
* یعنی اگر عالمی مخالف شما باشد بازهم نظر او را می گیرید؟
- بله نظرشان گرفته می شود.
* به هر حال، حکومت قبلی افغانستان حکومت کفر نبود، آن‌جا هم "جمهوری اسلامی افغانستان" بود، یعنی تاکید بر کلمه اسلامی هم بود و خانم‌ها هم با حجاب می‌آمدند سر کار. یعنی وضعیتی مثل کشورهای غربی و اروپایی وجود نداشت و جمهوری اسلامی بود. این دغدغه همچنان هست که چه اتفاقی می‌افتد برای زنان در افغانستان؟
- موضوع اصلی این است که اسلام من حیث عنوان مهم نیست، من حیث محتوا و مفهوم مهم است و مفهوم و محتوای اسلام، تطبیق (اجرایی) و عملی شود. اینکه سرِ لوحه (در تابلوها) نوشته می شود می‌بینیم هست در خیلی از کشورهای اسلامی هست ولی عملی باید قوانین طبق شریعت اسلامی دستور داده شود و اجرا شود. مبارزه 20 ساله ما، قربانی‌های 40 ساله مردم افغانستان به خاطر این بود که یک حکومتی واقعی اسلامی بسازیم و طبق دستورات شریعت اسلامی قوانینی داشته باشیم.
این یک آرمان بزرگ مردم افغانستان است که بسیار قربانی داده شده است. استثئاناتی شاید در دیگر دنیا وجود داشته باشد، ولی ربطی به ما ندارد. مردم افغانستان به خاطر اسلام بسیار زیاد قربانی داده که دیگر کشورها نداده‌اند. ما اعتراضی هم نمی‌کنیم علیه کدام کشور، ولی ما استثنائات خودمان را داریم، چون ما بسیار قربانی شدیم در این راه. هدف ما این است که اسلام باید من حیث حرف اول را باشد. بعدا همه چیز باید بر طبق اصول اسلامی و چارچوب های اسلامی ساخته شود.
* فکر می‌کنید این روند چقدر طول می‌کشد، یعنی چه زمانی زنان و دختران به مدرسه و دانشگاه و محل کار خود برمی‌گردند؟
- در چند ماه این مساله حل می‌شود. امید من این است.
* درباره رابطه امارت اسلامی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران. شما چه آینده ای می‌بینید؟ پروازها برقرار شده و مرزها فعال هستند و رفت و آمد دو طرف ادامه دارد ولی هنوز جمهوری اسلامی ایران مثل همه کشورهای دنیا، امارت اسلامی افغانستان را به رسمیت نشناخته. تقریبا امارت اسلامی الان تنها کشور و حکومت دنیاست که از طرف هیچ کشوری در دنیا به رسمیت شناخته نشده است؟
- ما با جمهوری اسلامی ایران روابط حسنه داریم، روابط بسیار خوب داریم از قبل تا حال. هیات‌های جمهوری اسلامی ایران با ما رفت و آمد دارند.
* در آن زمان در بحث مبارزه با آمریکا، جمهوری اسلامی از نیروهای امارت اسلامی یا طالبان حمایت می‌کرد؟
- بله. حمایت سیاسی می‌کرد.
* حمایت تسلیحاتی؟
- نه.
* چون بعضی گزارش‌ها می‌آمد از رسانه‌های آمریکایی که...
- نه هیچ کشور بیرونی هم از لحاظ تسلیحاتی
* حتی روسیه؟
- حتی روسیه. چون نمی‌توانستند. روسیه هم حمایت سیاسی کرد، جمهوری اسلامی ایران هم حمایت سیاسی داشت، قطر هم داشت، کشورهای متعدد داشتند. روابطشان با ما بسیار حسنه و خوب است. ما هم می‌خواهیم با جمهوری اسلامی ایران روابط خوب و قوی داشته باشیم تا نزدیکی بین دو ملت وجود داشته باشد، باور وجود داشته باشد و منافع مشترک هم داریم؛ تجارت مشترک، مرز مشترک، امنیت مشترک. این را هم دنبال می‌کنیم. مساله به رسمیت‌شناختن هم امید می‌رود حل شود.
*پیش‌بینی شما از آینده چیست؛ هم در مورد به رسمیت‌شناختن امارت اسلامی از طرف کشورهای همسایه و قدرت‌های جهانی؟
- بسیار مهم است. برای ما هم به رسمیت‌شناختن مهم است، چون یک کشوری هستیم که می‌خواهیم با کشورهای دیگر هم زندگی کنیم و روابط دیپلماتیک داشته باشیم. و برای جهان هم مهم است، چون افغانستان 20 سال قبل اگر به رسمیت شناخته می‌شد، جنگ نمی‌شد، چون ما روزنه‌ها و کانال های ارتباطی می‌داشتیم. چیزهایی که مشکل بود، از طریق گفتمان حل می‌شد. اگر دروازه‌ها (درها) را ببندیم، طبعا در بیگانگی به‌سر می‌بریم و اشتباه بسیار خرد هم کلان جلوه داده می‌شود و به خطر و انفجار می‌کشد.
بنابراین ما می‌خواهیم با تمام کشورها روابط خوبی داشته باشیم، دنیا هم با ما روابط حسنه داشته باشند و تشویش‌هایی که دارند، از طریق دیپلماتیک با ما شریک بسازند (با ما مطرح کنند)، ما می‌توانیم قناعتشان را فراهم کنیم یا ما قناعت کنیم، یعنی راه‌حل وجود دارد و باید انزوایی قرار نگیرد و رسمیت‌شناختن، حق مردم افغانستان و حق حکومت ما است و انجام شود.
شرایطی گذاشته نشود که معقول نیست، پذیرفته‌شدنی نیست، عملی نیست. ما می‌خواهیم هرچه زودتر این جریان، عملی شود که ما به رسمیت شناخته شویم و قابل اعتماد باشیم در دنیا و با دنیا رابطه خوبی داشته باشیم.
* در ایران همیشه در کنار نگرانی عام درباره مردم افغانستان نگرانی خاص هم در مورد حقوق شیعیان، حقوق هزاره‌ها وجود دارد که در حکومت امارت اسلامی چه اتفاقی می‌افتد؛ خبرهایی درباره تبعیض علیه آنها وجود دارد. درباره اتفاقاتی که علیه این بخش از جامعه افغانستان روی داده. خیلی‌ها می‌گویند امارت اسلامی به لحاظ ترکیبی که دارد، تبعیض را به صورت خودکار و سیستماتیک اعمال می‌کند.
- نه، چنین نیست. در حکومت ما تمام قانون مدنظر گرفته شده. از تمام نخبه‌ها و شخصیت‌های کابینه هستند. هزاره‌ها هم در کابینه‌ها هستند. در رده‌های مختلف هستند، تبعیض قائل نیستیم، چون در اسلام تبعیض جایز نیست، حرام است و ما پایبند اسلام هستیم. افغان‌ها حق دارند، حق زندگی، حق فعالیت اجتماعی، حق تجارت، حق همه انتظاراتی که در یک کشور زندگی می‌کنند را دارند. ما به آنها این حق را می‌دهیم.
به یک راستا پروپاگاندایی درست می‌شود و ما هم می‌شنویم، ولی رد می‌کنیم. ما فکر تبعیضی نداریم، تلاش می‌کنیم که همه مسائل حل شود، در افغانستان اگر جنگی شده بعد از 20 سال اشغال، مسائل قومیت بسیار بالا گرفته و امتیازات براین اساس تقسیم می شود که به خیر جامعه ما نبود، جامعه را تشویق می‌کرد که تبعیض بیشتر بسازد، هر کسی برای قوم خود پافشاری کند، امتیازطلبی کند از این آیه که مفید نبود. ما می‌خواهیم افغان باشیم، مسلمان باشیم کافی است. اقوام و مذهب و عقیده و باورهای مختلفی که در افغانستان است، جزو زیبایی‌های این مملکت است.
* آیا امارت اسلامی به احزاب اجازه فعالیت آزادانه می‌دهد؟
- طبعا. فعالیت‌هایی شاید در آنها باشد، اجازه فعالیتی باشد که سالم است.
* اگر یک حزبی راه‌اندازی شود و اعلام کند ما می‌خواهیم با امارت اسلامی مخالفت کنیم، مخالفت سیاسی، نه مخالف نظامی.
- نه، کشور ما را شما می‌بینید که از مخالفت‌ها بسیار درد و رنج دیده. شما دیدید در زمانی که جهاد بود، باعث دغدغه کشور ما شد، ولی هم در 20 سال تنظیم‌های (گروه ها/ احزاب) مختلف داشتیم کشور به جای اینکه آباد شود، تقسیم شد، نفرت‌ها کاشته شد، دشمنی‌ها بزرگ شد و این چیزها خلاف منافع کشور است. ما کوشش می‌کنیم احزاب فعالیت داشته باشد، ولی فعالیت سالم. تقابل و مخالفت متصور نیست.
* یعنی اگر یک حزبی بخواهد اعلام کند مثلا ما می‌خواهیم با امارت اسلامی (دولت طالبان) مخالف کنیم، ولی مخالفت سیاسی، نه مخالف نظامی.
- این مخالفت شاید از نظر اسلام جایز نباشد که از حکومت کسی مخالفت داشته باشد یا اعلام کند. من مخالف سیاسی باشم، سبب تنش می‌شود.
* شما منع می‌کنید؟
- طبعا اجازه نیست. خلاف منافع کشور است.
شرح عکس: به سمت درب خروج وزارت فرهنگ دولت طالبان - کابل - عکس: عصرایران
* اگر روزنامه‌نگاری بخواهد انتقادی کند از نخست وزیر دولت امارت اسلامی (طالبان)، از وزیر، از وزیر خارجه امارت اسلامی چطور؟
- می‌توانند، چون چنین چیزی بیشتر به معنای اصلاح است. هر کسی هم عیبی داشته باشد هم باید پیدا کند.
* حتی اگر مثلا علیه نخست وزیر دولت امارت اسلامی باشد؟
- بله، هر کسی.
* حتی بالاتر از نخست وزیر ممکن است، یعنی روزنامه‌نگاری مطلبی بنویسد...
- یک چیزی که واقعیت باشد.
* اگر از نظر او انتقاد باشد، ولی از نظر شما واقعیت ندارد مثلا.
- از نظر، مهم نیست. مهم این است که واقعیت امر چه چیزی هست. اگر توهین بود اگر تخریب بود اجازه نیست. اگر انتقاد سالم باشد حضرت عمر - رضی الله عنه - در زمان خود می گوید دوست من کسی است که به ما انتقاد کند. امرای ما که از آنها بهتر نیستند. انتقاد پذیر هستند. انتقاد به خاطر اصلاح باشد.
* به نظر شما چرا نیروهای دولت اشرف غنی، دولت جمهوری اسلامی افغانستان در مقابل نیروهای طالبان یا امارت اسلامی مقاومت نمی‌کردند؟
- آنها می‌دانستند مقاومتشان جایی را نمی‌گیرد و در منافع آمریکا قرار دارند و نباید دیگر از او حمایت کنند و به ما هم اعتماد کردند. چون ما هم به انها اعتماد دادیم.
* یعنی شما قبل از عملیات‌هایتان رایزنی می کردید؟
- تماس‌هایی داشتیم. در سطح ولسوالی ها و ولایات ( شهرستان ها و استان ها) ما تماس گرفتیم با آنها (با فرمانداران و استانداران)، آنها را اعتماد دادیم که شما را نمی‌کُشیم، دشمنی با شما را نمی‌خواهیم، موضع شما خطری برای کشور ماست، برای دین ماست، برای منافع آمریکاست، از این بگذریم. آنها هم به ما ارجاع شدند و به زندگی عادی خود بازگشتند.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان در حکومت طالبان / امارت اسلامی - کابل
* خبرهای زیادی بود از اینکه نیروهای پلیس و ارتش دولت سابق افغانستان بعد از جنگ و تسلیم شدن، توسط نیروهای امارت اسلامی یا طالبان کشته شدند، شکنجه شدند و آزار دیدند.
- نه، واقعیت ندارد. ما رد می‌کنیم. بعضی مواقع خُرد و ریز در جنگ رخ داد که از امارت اسلامی نبودند، افرادی انتقام‌جویی کردند که ما آنها را دستگیر کردیم، خلاء سلاح کردیم و حالا هم قضایایشان در محکمه است و جنایت انجام شده، ولی امارت اسلامی اصلا اجازه نمی‌دهد. عفو اعلام کردیم و کسی حق ندارد عفو را بشکند.
* نیروهای ارتش و پلیس دولت سابق افغانستان که در اثر درگیری ها با طالبان به ایران پناه آوردند. بخشی را ایران دوباره تحویل امارت اسلامی (طالبان) داد. آنها در سلامت هستند یا مجازات شدند؟
- به خانه‌هایشان فرستاده شدند و اطمینان به آنها داده شد.
* چه تعدادی بودند؟
- صدها تن بودند.
*مجازاتی علیه اینها صورت نگرفت؟
- نه. عفو شامل همه شد.
* در مصاحبه‌ای که داشتیم، شما گفتید موسیقی حرام است و منع می‌شود در شبکه‌های تلویزیونی. برخی نظرات اسلامی هم در مورد بخشی از هنرها وجود دارد، مثل نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی، مثل فیلمبرداری. سرنوشت این فعالیت‌ها در دانشگاه ها و به صورت عام چه می شود؟
- چیزهایی که شریعت اسلامی اجازه نمی‌دهد، شاید مشکل داشته باشد.
* یعنی منع می‌شود در دانشگاه؟
- شاید، ولی عکاسی که توسط فلش گرفته می‌شود، مشکلی ندارد.
* نقاشی؟
- یکی نقاشی زیرو است نقاشی جان دار است، یکی نقاشی درخت است.
* مثلا نقاشی انسان؟ مثلا یکی بیاید تصویر شما را بکشد؟
- شاید در یک بخشی مشکلاتی وجود داشته باشد.
* یعنی تحصیلش منع می‌شود؟
- شاید.
* این موضوع را شما قاطعانه می‌گویید؟
- تا آن‌جا که مربوط به ارگان‌های خود است.
* به آن ارگان‌ها یا همان شورای علما که صحبت کردید؟
- این موضوع را ارگان‌های مختلف از محکمه اسلامی یا ارشاد و دعوه که آنها ما برنخوردیم، اگر بربخوریم، باز شاید یک بررسی صورت بگیرد.
شرح عکس: مقر نیروهای امنیتی طالبان در وزارت فرهنگ افغانستان - کابل
شرح عکس زیر" تابلوی اهداف چشم انداز افغانستان که در دولت سابق در وزارت فرهنگ نصب شده بود
شرح عکس زیر: دستیار سخنگوی طالبان - وزارت فرهنگ افغانستان - کابل