به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، با گذشت ۴۸ ساعت از کودتای سودان، به‌تدریج نشانه‌های معناداری از نقش رژیم صهیونیستی در بازگرداندن نظامیان بر اریکه قدرت در خارطوم نمایان می‌شود، آن هم پس از گذشت دوسال‌ونیم از انقلابی که قرار بود قدرت را برای همیشه در اختیار شخصیت‌ها و احزاب سیاسی قرار دهد. روزنامه اسرائیل الیوم، نزدیک به احزاب راست افراطی رژیم صهیونیستی روز گذشته در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد در دولت نفتالی بنت، نوشت: سیاست اسرائیل، حمایت از ارتش سودان به فرماندهی عبدالفتاح برهان است.
در این گزارش آمده است: عبدالله حمدوک، رئیس دولت موقت سودان که در نتیجه کودتا از قدرت برکنار شده است، از مخالفان عادی‌سازی روابط سودان با اسرائیل به شمار می‌آمد. او تلاش داشت با استفاده از شکست ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، بحران‌های مالی سودان و پرونده دریافت کمک‌های مالی این کشور از صندوق بین‌المللی پول را با روش‌هایی غیر از کسب رضایت اسرائیل حل کند. به‌رغم آن که سودان در سال۲۰۲۰ به همراه امارات و بحرین توافق‌های عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را (با هدف خروج از لیست تروریسم، معافیت از بازپرداخت وام‌های بین‌المللی و دریافت کمک‌های جدید) امضا کرده، اما برخلاف ۲کشور دیگر، تاکنون گام‌های عملی برای اجرای توافق مذکور برنداشته است. با توجه به حمایت قاطعانه ژنرال برهان و سایر رهبران نظامی سودان از عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌توان حدس زد مهم‌ترین مخالف این فرایند در خارطوم، عبدالله حمدوک، رئیس دولت موقت سودان بوده است.
اسرائیل الیوم همچنین به نقل از یوسی کوهن، رئیس سابق سازمان موساد می‌نویسد: سودان از موقعیت حساس و استراتژیکی برای امنیت اسرائیل برخوردار است. عبدالله حمدوک طی یک سال گذشته برخلاف فرماندهان نظامی که خواهان تقویت روابط با آمریکا و اسرائیل هستند، گرایش‌هایی از نزدیکی خارطوم به دیگر بازیگران بین‌المللی نشان داده بود. کوهن بدون بیان جزئیات بیشتر در این‌باره می‌افزاید: نمی‌توان از اسرائیل انتظار داشت دست روی دست گذاشته تا بار دیگر سودان به پایگاهی برای تهدید امنیت تل‌آویو تبدیل شود. کوهن تأکید کرد: ما از ثبات سودان با رهبری نظامیان و توسعه اقتصادی این کشور حمایت می‌کنیم و در عین حال مخالف بازگشت جریانات اسلامگرا به خارطوم هستیم. البته نشانه‌های نقش‌آفرینی رژیم صهیونیستی در تحولات اخیر سودان محدود به این گزارش نمی‌شود. روز گذشته باراک ریوید، روزنامه‌نگار مشهور اسرائیلی نیز در مصاحبه با شبکه ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی از افزایش تحرکات موساد در پرونده سودان پرده برداشت. او گفت: موساد طی ۲سال اخیر و مشخصا پس از انقلاب سودان نقش مهمی در تحولات این کشور ایفا کرده است. به‌گفته ریوید «تحرکات سیاسی و میدانی موساد در داخل خارطوم طی هفته‌های اخیر برای همکاری با فرماندهان ارتش به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است.» او در ادامه همچون دیگر تحلیلگران و مقامات اسرائیلی تأیید کرد که سیاست این رژیم، حمایت از ژنرال عبدالفتاح برهان است.
تقابل آمریکا و اسرائیل در پرونده سودان
طی سال‌های اخیر نشانه‌هایی از ناهمسویی سیاست‌های آمریکا و اسرائیل در برخی پرونده‌های منطقه‌ای نمایان شده است؛ نشانه‌هایی که انتظار می‌رود با بازگشت حامیان اوباما به کاخ سفید بیشتر شود. به‌نظر می‌رسد تازه‌ترین مصداق این اختلافات مربوط به سودان است. باراک ریوید، روزنامه‌نگار اسرائیلی می‌گوید: یک مقام دولت بایدن در جریان سفر اخیر یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به واشنگتن در پیامی صریح نسبت به فعالیت‌های موساد در سودان ابراز نارضایتی کرده است. به‌گفته لاپید، آمریکا از اسرائیل خواسته از دخالت در سودان و برهم‌زدن توازن میان احزاب سیاسی و نظامیان پرهیز کند. با این حال، روشن است که میهمانان اسرائیلی، نصیحت آمریکا را چندان جدی نگرفته‌اند؛ چراکه فعالیت‌های میدانی موساد در سودان (به گواه گزارش‌های متعدد رسانه‌ای) ادامه یافته و فراتر از آن، حتی برخی شخصیت‌های امنیتی این رژیم نظیر یوسی کوهن با اظهارات خود تلویحا مسئولیت حمایت از کودتاچیان را نیز پذیرفته‌اند.
علاوه بر این گزارش، واکنش‌های رسمی آمریکا نسبت به کودتای سودان نیز تاکنون معنادار بوده است. برای مثال، این کشور در نخستین اقدام عملی پس از کودتا، تمامی کمک‌های مالی به سودان را به حالت تعلیق درآورد. ارزش این کمک‌ها که برای حمایت از دولت نوپای انقلاب تعیین شده بود، بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در سال است. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: کمک‌های مالی یادشده برای حمایت از دولت مورد تأیید مردم در سودان وضع شده بود. تعلیق این کمک‌ها تا آزادی تمامی بازداشت‌شدگان و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به احزاب سیاسی ادامه خواهد داشت. اما در این میان یکی از نکات قابل توجه برای رسانه‌ها، سفر روز شنبه جفری فلتمن، فرستاده ویژه بایدن به سودان بوده است. فلتمن در واقع ساعاتی پیش از وقوع کودتا در خارطوم حضور داشته است. او در جریان این سفر کوتاه ملاقات‌هایی جداگانه با عبدالله حمدوک، عبدالفتاح برهان و ژنرال حمیدتی، رئیس سازمان امنیت سودان داشته؛ ملاقات‌هایی که تقریبا هیچ جزئیاتی از محتوای آن توسط منابع رسمی منتشر نشده است. با این حال پایگاه تحلیلی آمریکایی اکسیوس با اشاره به این سفر در گزارشی مدعی شده ژنرال برهان در جریان ملاقات با فلتمن او را از احتمال تحرک نظامی قریب‌الوقوع علیه دولت حمدوک مطلع کرده است. در این گزارش آمده: برهان ضمن انتقاد از رویکرد آمریکا در قبال هرج و مرج داخلی سودان گفته است اگر اشتباهات دولت حمدوک در مدیریت داخلی و سیاست خارجی کشور ادامه داشته باشد ارتش به صحنه ورود می‌کند. براساس گزارش اکسیوس، این اظهارات با مخالفت قاطع فلتمن و تأکید او بر حمایت از دستاوردهای سیاسی انقلاب سال ۲۰۱۹ مواجه شده است. با این حال، عملیات کودتا ساعاتی پس از خروج فلتمن از خارطوم و ورود او به دوحه آغاز شده است.
تلاش احزاب برای مقاومت خیابانی
درحالی‌که نظامیان حامی کودتا برنامه‌های از پیش تعیین‌شده خود را یکی پس از دیگری با سرعت اجرا می‌کنند، احزاب سیاسی به‌تدریج از روز گذشته بیانیه‌هایی را برای دعوت از مردم به‌منظور تشکیل مقاومت خیابانی منتشر کرده‌اند. در بیانیه ائتلاف احزاب و سندیکاهای سودان که نقش اساسی را در انقلاب سال ۲۰۱۹ ایفا کرده بودند، آمده است: جریانات نظامی که پس از انقلاب و به‌رغم مطالبات مردمی برای خروج از قدرت، همچنان در شورای‌عالی رهبری باقی ماندند، امروز شرایط خارجی و داخلی سودان را برای بازتولید مناسبات پیش از انقلاب مناسب دیده‌اند. در این بیانیه از مردم خواسته شده برای شکست توطئه کودتا با حضور در خیابان از دستاوردهای انقلاب دفاع کنند. روزنامه العربی الجدید با اشاره به صدور دیرهنگام این بیانیه می‌نویسد: روشن است که احزاب سیاسی برخلاف نظامیان، چشم‌انداز روشنی برای مرحله کنونی نداشته و فاقد انسجام لازم برای توقف فرایند کودتا هستند.
مثلث ریاض-ابوظبی-قاهره، حامی کودتا
قدرت‌نمایی نظامیان سودانی طی ۴۸ ساعت گذشته با واکنش منفی غرب روبه‌رو شده است. اتحادیه اروپا ازجمله نخستین بازیگران بین‌المللی بود که با صدور بیانیه‌های تند، از وقوع کودتا در خارطوم انتقاد کرده است. در این بیانیه ضمن تأکید بر ضرورت آزادی عبدالله حمدوک و سایر زندانیان سیاسی، از احتمال تحریم دولت کودتا توسط اتحادیه اروپا سخن گفته شده است.
از سوی دیگر آمریکا نیز با اتخاذ مواضع منفی سیاسی نسبت به کودتاچیان، کمک‌های خود برای سودان را به حالت تعلیق درآورده است. اما در سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد کشورهای عربی نظیر عربستان سعودی، امارات و مصر از تحولات سودان ناخشنود نیستند. روزنامه الاخبار با اشاره به بیانیه‌های معتدلانه این ۳کشور درباره تحولات سودان می‌نویسد: گزارش‌های موجود نشان می‌دهد مثلث ریاض-ابوظبی-قاهره که طی سال‌های گذشته از تمام کودتاهای نظامی علیه انقلاب‌های شهروندان عربی حمایت کرده، این‌بار هم در صف حامیان ژنرال برهان قرار دارد. الاخبار همچنین با اشاره به رایزنی‌های دولت حمدوک با قطر برای دریافت کمک‌های مالی می‌نویسد: ۳ کشور عربی نامبرده دولت حمدوک را تهدیدی برای منافع خود در یکی از مهم‌ترین کشورهای مشرف به دریای سرخ می‌دانستند. عربستان و امارات پیش از این نیز از کودتای رهبران نظامی در مصر و لیبی علیه دولت‌های انقلابی حمایت کرده بودند.