به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایلنا، آمیتیس رمضانی دبیر انجمن متخصصین عفونی در پاسخ به این سوال که آیا کارایی واکسن‌ها می‌تواند در کشورهای مختلف کاهش پیدا کند، گفت: کارایی واکسن‌ها به تکنولوژی واکسن مربوط می‌شود. برای مثال تکنولوژی سینوفارم، ویروس غیرفعال شده است که در آن از یک روش سنتی هشتادساله استفاده شده است. اما یک سری از واکسن‌ها تکنولوژی‌های مدرن‌تری دارند. مانند واکسن‌های ساخته‌شده براساس پروتئین نوترکیب و MRNA. هرچه تکنولوژی مدرن‌تر باشد طبعا کارایی واکسن هم بالاتر خواهد بود.
به پوشش ۸۰ تا ۸۵ درصدی واکسیناسیون در کشور نیاز داریم
او افزود: اما از نظر هدفی که ما داریم، تکنولوژی واکسن فرقی نمی‌کند. ما باید افراد را واکسینه کنیم و از نظر پوشش واکسیناسیون در کشور به درصدی برسیم که حداقل چرخش ویروس کُند شود. بسته به نوع کارایی واکسن این عدد برای پوشش واکسیناسیون فرق می‌کند و چند عامل وجود دارند که بگوییم چند درصد یک کشور باید واکسینه شود تا آن کشور مشکل پیک‌های ویروسی را نداشته باشد.
رمضانی گفت: یکی از این عوامل تکنولوژی واکسن است، دیگر اینکه واریانت در گردش چه واریانتی است. برای مثال واریانت دلتا از هر فردی که آلوده می‌شود، حداقل 6 نفر را آلوده می‌کند و واکسنمان هم سینوفارم است که به فرض ۶۰ درصد روی دلتا کارایی دارد، بنابراین ما به عددی بیش از ۸۰ تا ۸۵ درصد پوشش واکسیناسیون در کشور نیاز داریم.
کارایی تمام واکسن‌های دنیا در برابر سویه دلتا پایین آمده
او اظهار کرد: عامل دیگری که به غیر از تکنولوژی واکسن موجب کاهش کارایی واکسن می‌شود، سویه در گردش است. همه واکسن‌ها روی سویه ووهان تاثیر بهتری داشتند اما سویه‌ای که در تمام دنیا غالب است، یعنی دلتا، سطح آنتی‌بادی در مقابل آن باید بسیار بالا باشد تا بتواند این ویروس را کنترل و خنثی کند. بنابراین کارایی تمام واکسن‌های دنیا در برابر سویه دلتا پایین آمده است و مربوط به یک سویه خاص نیست. آسترازنکا که زمانی ۶۰ تا ۷۰ درصد کارایی داشت، در حال حاضر ۵۰ تا ۶۰ درصد کارایی دارد. به این دلیل که این ویروس جهش‌هایی داشته و این جهش‌ها به آن توانایی داده است که بتواند از واکسن‌ها فرار کند.
سینوفارم می‌تواند جلوی فرم شدید بیماری را بگیرد
رمضانی با اشاره به مطالعات صورت گرفته در استان فارس روی کارایی واکسن سینوفارم گفت: مطالعه فارس مسائل مختلفی داشت که باید آن‌ها را لحاظ کنیم و به این راحتی نمی‌شود در ارتباط با نتیجه این آزمایش اظهار نظر کرد. اما به هر حال ما هدفی اصلی داریم که جلوی فوت افراد و اشکال شدید بیماری را بگیریم و سینوفارم با همین تکنولوژی جوابگوست و می‌تواند جلوی فرم شدید بیماری را بگیرد و تا الان نیز نتایجی که ما داشتیم، نشان داده است که سینوفارم می‌تواند این کار را بکند و جلوی عوارض را بگیرد. الان هم این واکسن از نظر کارایی خیلی فرقی با آسترازنکا و حتی اسپوتنیک ندارد. برای اینکه آن‌ها هم کارایی‌شان را در برابر انواع جدید ویروس تا میزانی از دست داده‌اند.
او در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم پایش منظم جهش‌های ویروس در ایران ممکن است کارایی سینوفارم به این دلیل کاهش یافته باشد، گفت: ما درحال حاضر به دنبال این نیستیم که بگوییم جلوی ابتلا گرفته شود. بیشتر تمرکزمان روی این است که جلوی مرگ و میر و بستری را بگیریم. توالی‌یابی ویروس یا تست سیکوئنسینگ هزینه بسیار بالایی دارد. این کار در ایران هم انجام می‌شود اما درصد آن نسبت به سایر کشورها کمتر است.
شیوع دلتاپلاس در پیک ششم
دبیر انجمن متخصصین عفونی افزود: اما چیزی که در این دو سال تجربه کردیم، این است که با توجه به باز بودن امکان سفر به کشورهای مختلف، هر واریانتی که غالب می‌شود، وارد سایر کشورها نیز خواهد شد. همین الان اگر پیک ششم رخ دهد، مربوط به یکی از خانواده واریانت دلتا به عنوان مثال دلتاپلاس خواهد بود. به این دلیل که دیده می‌شود در کشورهایی مانند روسیه و سایر کشورها این واریانت جدید آمده است و در سایر کشورها هم غالب خواهد شد. زیرا از نظر ژنتیکی، توان این جهش برای رقابت با سایر سویه‌ها قوی‌تر است و احتمال بسیار بالا سویه‌های بعدی ما هم اگر وارد کشور شود که بخواهد پیک دیگری ایجاد کند، همین دلتا پلاس خواهد بود.
قدرت انتقال دلتاپلاس حتی از دلتا هم بیشتر است
رمضانی گفت: توانایی‌های ویروس براساس جهش‌هایی است که دارد. این جهش‌های ژنتیکی توانایی‌هایی به ویروس می‌دهد که در رقابت بقیه واریانت‌ها را کنار می‌گذارد و خودش غالب می‌شود و عملا بقیه جهش‌ها خیلی کم می‌شوند یا حذف می‌شوند. دلتا این توانایی را داشت و عملا لامبدا و مو را کنار زد. دلتا پلاس دو جهش بیشتر از دلتا دارد و پتانسیل انتقال آن حتی از دلتا هم بیشتر است.
دبیر انجمن متخصصین عفونی افزود: در کشورهایی که توالی‌یابی ویروس منظم‌تر است، دیده شده که موارد ابتلا دلتا پلاس بالا رفته است. این نشان می‌دهد که به احتمال زیاد برای ما هم این موارد پیش خواهد آمد. این جهش در کشور ما هم شناسایی شده اما فعلا موارد آن کم است، اما این احتمال وجود دارد که اگر بازگشایی‌ها بخواهد به همین صورت پشت سر هم صورت بگیرد و محدودیت‌ها کم شود، در آینده مشکل‌ساز شود.
چرا ایران یکی از بالاترین موارد ابتلا در دنیا را دارد؟
او در پاسخ به این سوال که به چه علت ایران یکی از بالاترین موارد ابتلا در دنیا را دارد، گفت: نمی‌شود گفت مردم ایران کمتر از بقیه مردم دنیا موارد بهداشتی و پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند. در برخی از کشورها رعایت موارد ایمنی و بهداشتی از ما هم پایین‌تر بود، اما نسبت به ما میزان ابتلا کمتری به بیماری داشتند. اینکه این مساله مربوط به ژنتیک می‌شود یا عوامل دیگری هم نقش دارند، هنوز نمی‌توانیم درباره آن اظهارنظر کنیم اما به هرحال کم کردن محدودیت‌ها یکی از عواملی است که همه کشورها را به سمت پیک‌های ویروسی می‌برد.
او افزود: چنانچه در حال حاضر نیز در کشوری مانند انگلیس که اکثر مردم واکسینه شده‌اند و عملا محدودیت‌ها حذف شد و برای مثال لیگ‌های ورزشی را برگزار کردند، دوباره موارد ابتلا بالا رفته و پیک ایجاد شده که نشان می‌دهد این ویروس، سرکش است و به این راحتی و فقط با واکسیناسیون به طور کامل نمی‌شود با آن برخورد کرد. هرجایی که فکر می‌کنیم این بار موفق می‌شویم و دیگر راحت شده‌ایم، متوجه می‌شویم که اینگونه نیست و مساله‌ای زمان‌بر و تدریجی است.
رمضانی گفت: همچنان که واکسن زده می‌شود، باید تمام دستورالعمل‌های بهداشتی را اجرا کنیم. به ویژه اینکه در ماه‌های آینده آنفلوآنزا و دیگر ویروس‌های تنفسی را هم خواهیم داشت. باید مقداری باید در اقداماتمان تجدیدنظر کنیم. اما به هرحال عوامل دیگری نیز هم در شیوع بیماری نقش دارند که برخی از آن‌ها درحال حاضر قابل توجیه نیست، اما انشالله بعدا مشخص خواهد شد.
واکسیناسیون جلوی مرگ و میر را گرفته است
رمضانی در پاسخ به این سوال که آیا موارد ابتلا در کشور به اندازه‌ای که با افزایش پوشش واکسیناسیون انتظار داشته‌ایم، برآورده شده است، گفت: با واکسیناسیون موارد ابتلا کم شده است اما بیشتر از اینکه روی موارد ابتلا تاثیر بگذارد، در موارد مرگ و میر تاثیر گذاشته. ما پیک پنجم را پشت سر گذراندیم که بسیار هولناک بود، اغلب افراد واکسینه نبودند و تازه در پیک شروع به افزایش سرعت واکسیناسیون کردیم. تا زمانی که هر فردی دو دوز واکسن را نگیرد و دو هفته از آن هم نگذرد، اصلا فرد واکسینه به حساب نمی‌آید. این نشان می‌دهد که افزایش سرعت واکسیناسیون باید بسیار زودتر صورت می‌گرفت.
او افزود: اما با این حال با اینکه در وسط پیک واکسیناسیون را شروع کردیم، نتیجه‌اش بسیار مثبت بود. حداقل جلوی بسیاری از موارد مرگ و میر که در افراد مسن و بالای ۶۵ سال انتظار داشتیم گرفته شد. در نظر داشته باشید که دلتا با آن ویروس اولیه بسیار فرق می‌کرد و هم سرایت و هم کشندگی آن بالا بود اما با این وجود مرگ و میر افراد مسن بسیار کم شد که این نشان می‌دهد که واکسیناسیون کارایی داشته و جلوی مرگ و میر را گرفته است.