به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، پروژه انتقال گاز از مصر به لبنان از طریق «خط لوله گاز عربی» با حضور رژیم صهیونیستی، وارد فاز جدیدی شده است؛ فازی که رد پای تلآویو را در معادلات ژئوپلتیک منطقه غرب خاورمیانه پررنگتر میکند.
روزنامه شرقالاوسط گزارش داده که طی روزهای اخیر، مذاکراتی میان مقامهای لبنانی و اسرائیل با هدایت آموس هاچستین، دیپلمات آمریکایی، برگزار شده است. هاچستین در این مذاکرات به طرفین اعلام کرده که تصمیم دولت جو بایدن برای مستثنی کردن خط لوله گاز عربی از «تحریم سزار» جدی است. تحریم سزار، فهرستی از تحریمهای سنگین آمریکا علیه دولت بشار اسد است که از یکسال قبل وضع شده و هرگونه ارتباط مالی، تجاری و اقتصادی با سوریه را منع میکند. از آنجا که خط لوله گاز عربی از خاک سوریه میگذرد و به لبنان میرود، وجود این تحریمها یکی از بزرگترین موانع بر سر راه پروژه بهشمار میرفت.
مذاکرات اخیر پس از نشستهای فنی چهارجانبه ماه گذشته میان وزرای انرژی مصر، اردن، لبنان و سوریه در مورد تامین گاز لبنان از طریق خط لوله گاز عربی برگزار شده است. نشستهای وزرای این ۴ کشور هم پس از بروز بحران گسترده انرژی در لبنان و ورود ایران برای کمک به این کشور برگزار شد. اطلاعات منتشرشده از سوی شرقالاوسط حکایت از آن دارد که اتفاقات رخداده حول طرح انتقال گاز مصر به لبنان، با دخالت مستقیم اسرائیل و حمایت آمریکا ممکن شده است. بهعبارت دیگر، ورود اسرائیل و آمریکا به بحران انرژی در لبنان، اساسا با هدف محدودکردن نقش ایران در این کشور و مهار نفوذ تهران انجام میشود.
خط لوله گاز عربی، خط لولهای است که گاز مصر را ابتدا به اردن و سپس به سوریه و از آنجا به لبنان میرساند. یک شاخه دیگر این خط لوله هم قرار است از سوریه به ترکیه برود. طول این خط لوله که در سال ۲۰۰۳ با هزینه ۱.۲ میلیارد دلار ساخته شده، ۱۲۰۰ کیلومتر است و هماکنون ظرفیت انتقال ۱۰ میلیون مترمکعب گاز در سال را دارد. مصر طی سالهای اخیر با کشف میدان گازی «ظهر» در دریای مدیترانه به یکی از صادرکنندگان گاز در خاورمیانه و شمال آفریقا تبدیل شده است. این میدان، بزرگترین میدان گازی کشفشده در مدیترانه است. پیش از آن اما مصریها برای تامین گاز خط لوله گاز عربی با مشکلات بسیاری روبهرو بودند و به همین دلیل این خط لوله همیشه فعال نبوده است. مصر که پرجمعیتترین کشور عربی خاورمیانه است، حتی در دورهای خود به واردکننده گاز تبدیل شد. گاز مصر را اسرائیل تامین میکرد که در حال بهرهبرداری از چندین میدان گازی در دریای مدیترانه است. مصر و رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۱۸ توافقی ۱۰ ساله امضا کردند که در چارچوب آن اسرائیلیها سالانه ۶۴ میلیارد مترمکعب گاز به مصر صادر میکنند. ارزش این قرارداد ۱۵ میلیارد دلار اعلام شده است. پس از خودکفایی مصر در زمینه تولید گاز و براساس مذاکرات صورتگرفته با حضور نمایندگان آمریکا، قرار است گاز صادره به مصر، پس از مایعسازی در تاسیسات متعلق به مصر، به خط لوله گاز عربی تزریق شود؛ گازی که قرار است در نهایت سر از لبنان درآورد.
مشکل فعالیت خط لوله گاز عربی در سالهای گذشته فقط مربوط به توانایی مصر در تامین گاز مورد نیاز آن نبوده؛ جنگ داخلی در سوریه و حملات مکرر به این خط لوله، فعالیت آن را بعد از سال ۲۰۱۱، یعنی از زمانی که جنگ در سوریه آغاز شد، مختل کرده است. شرقالاوسط در گزارش خود به نقل از یک مقام عالیرتبه در روسیه نوشته که اسرائیل در قانعکردن مسکو و واشنگتن برای سپردن کنترل مناطق جنوبی سوریه به ارتش سوریه، نقش محوری داشته است. بر این اساس، مخالفان بشار اسد از مناطق جنوبی تخلیه شدهاند و منطقه مینروبی شده و نیروهای ارتش سوریه در طول مرز با اردن مستقر شدهاند.
گفتوگوی تلفنی ماه گذشته عبدالله (شاه اردن) و بشار اسد نیز پس از این تحولات انجام شده است. همچنین بزرگراه امان-دمشق نیز که طی سالهای گذشته بسته بود، اکنون بار دیگر بازگشایی شده تا یکی از امتیازاتی باشد که در قبال همکاری در طرح انتقال گاز، به بشار اسد داده میشود. پس از این تحولات بود که بسیاری از رسانههای غربی از بازگشت بشار اسد به عرصه سیاست بینالملل گفتند.
فعالسازی طرح خط لوله گاز عربی برای انتقال گاز از مصر به لبنان با هدف محدودسازی نقش ایران در معادلات لبنان، مورد تأیید ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا نیز قرار گرفته است. مذاکره بر سر این خط لوله، بخشی از دستور کار او در سفر اخیرش به منطقه بوده است. برت مکگورک، مسئول ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی آمریکا نیز حامی طرح رژیم صهیونیستی است. تلآویو با دنبالکردن این طرح، هم تلاش میکند که مانع نفوذ بیشتر ایران در لبنان شود و هم گاز استخراجی از دریای مدیترانه را به اردن، سوریه و لبنان بفروشد.