اشکان جهان‌آرای- خبرنگار:
رویداد بین‌المللی ساری۲۰۲۲ و انتخاب مازندران به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اتحادیه اکو مهم‌ترین فرصت برای شکوفایی گردشگری استان و تغییر مسیر آن از ساختار به‌هم‌ریخته کنونی به وضعیتی سامان‌یافته و سازماندهی شده است؛ موضوع مهمی که موجب شده است طی روزهای اخیر استاندار مازندران نماینده ویژه‌ای از سوی خود برای پیگیری امور مربوط به این رویداد منصوب کند. هرچند رویداد اصلی ساری۲۰۲۲ قرار است در مهر۱۴۰۱ انجام شود، اما نگاه به آن برای کمک به گردشگری مازندران یکساله است و عملا از ابتدای سال نو میلادی باید برنامه‌هایی برای رسیدن به رویداد اصلی آغاز شود. در فاصله کمتر از ۳ماه تا آغاز سال۲۰۲۲ این پرسش را می‌توان مطرح کرد که پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو که قرار است برای یک سال یا دست‌کم چندماه کانون فعالیت‌های فرهنگی، اقتصادی و گردشگری کشورهای عضو اکو باشد تاکنون چقدر از نظر اجتماعی آماده برگزاری چنین رویدادی است؟
جلب توجه جامعه
مشاهده‌های میدانی نشان می‌دهند ساری۲۰۲۲ هنوز در جامعه بومی به شکلی که ضرورت دارد نهادینه و معرفی نشده، اما اندک نمونه‌های آشنا با این رویداد در شهر ساری نگاهشان به آن مثبت است و معتقدند که درصورت یک میزبانی درست می‌توانند به ۲شکل از ساری۲۰۲۲ بهره‌مند شوند؛ نخست به واسطه افزایش زیرساخت‌هایی که در نهایت برای جامعه میزبان باقی می‌ماند و دوم هم کسب درآمد ارزی با حضور مسافران و گردشگران کشورهای همسایه که از نظر فرهنگی نیز اشتراکاتی با مازندران دارند. بخش مهم این رویدادها افزایش توجه مردم است که اصلی‌ترین اهرم و سرمایه اجرایی برگزاری رویداد محسوب می‌شوند؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد هنوز در جامعه پررنگ و برجسته نشده است. درحالی‌که حساسیت اجتماعی نسبت به این میزبانی می‌تواند عامل گسترش زیرساخت‌ها و همچنین تغییر تصویر برند گردشگری مازندران در اذهان گردشگران داخلی و خارجی باشد و تصویر مازندران از استانی فقط با جاذبه‌های طبیعی را به قطب گردشگری بر پایه فرهنگ بومی و جاذبه‌های مختلفی مانند بافت‌های تاریخی، غذاهای بومی، فرهنگ، موسیقی و جاذبه‌های گوناگون طبیعی تبدیل کند. با این حال عوامل اجرایی رویداد ساری۲۰۲۲ معتقدند اقدامات متعدد و متنوعی برای جلب توجه جامعه میزبان به این رویداد طراحی شده که برخی در حال اجراست و برخی دیگر نیز طی هفته‌ها و ماه‌های آتی برگزار می‌شود.
تشکیل کمیته‌های مردمی
دبیر اجرایی رویداد ساری۲۰۲۲ با اشاره به تشکیل کمیته مردمی برای این رویداد به همشهری می‌گوید: هم‌اکنون یکی از قوی‌ترین و پیشروترین کمیته‌های دبیرخانه کمیته مردمی است که در همه حوزه‌ها اعم از تبلیغات، آموزش و بازاریابی وارد شده و کارش را انجام می‌دهد. ۱۶گروه در محورهای مختلف ذیل این کمیته مشخص و سرگروه‌ها نیز انتخاب شده‌اند که هر کمیته با محوریت جلب توجه و مشارکت اجتماعی برای اقشار مختلف مردم مشغول فعالیت است. علی ماه‌فروزی یکی از اولویت‌های اصلی را آموزش در محله‌ها و صنوف برای مشارکت و همچنین روش‌های پررونق‌تر کردن رویداد برای افزایش منفعت جامعه میزبان می‌داند و می‌افزاید: هم‌اکنون یک شرکت گردشگری در بابل و یکی هم در ساری گفت‌وگو با اقشار مختلف و صنوف و کسبه را آغاز کرده‌اند تا ابتدا جامعه با مفهوم یک رویداد این‌چنینی آشنا شود. در گام بعدی هم روستاها مدنظر قرار دارند که باید تا پایان برنامه یعنی انتهای سال۲۰۲۲ زیر پوشش این فعالیت‌ها قرار بگیرند. وی با تأکید بر ضرورت ورود جدی نمایندگان مازندران به پیشبرد فعالیت‌های این رویداد اجتماعی تصریح می‌کند: نگاه به رویداد ساری۲۰۲۲ باید ملی باشد، زیرا مازندران در این رویداد نماینده ایران محسوب می‌شود. بر همین اساس از نمایندگان استان در مجلس انتظار داریم به‌طور جدی در این زمینه ورود کنند و برای همراه کردن سایر نمایندگان مجلس به‌منظور تخصیص اعتبار و افزایش توجه به مازندران در میزبانی از این رویداد گام بردارند.
آغاز جریان گردشگری جامعه‌محور
طراح پروژه پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو خاطرنشان می‌کند: نباید فراموش کنیم رویداد ساری۲۰۲۲ قرار نیست یک بازه زمانی یکساله برای میزبانی از گردشگران خارجی باشد، بلکه بهانه‌ای است تا سیمای گردشگری در مازندران از ساختار کنونی خارج شود و در ریل درست و حرفه‌ای قرار بگیرد. یعنی خروجی همه فعالیت‌ها از سال۲۰۲۲ به بعد باید دیده شود که در واقع ایجاد یک الگوی درست از گردشگری در مازندران است. هرچند مرکزیت رویداد، ساری است اما گستره جغرافیایی فعالیت‌های دبیرخانه ساری۲۰۲۲ کل استان است و همه استان را مدنظر داریم.
طی ماه‌ها و به‌ویژه هفته‌های اخیر گام‌هایی از سوی شهرداری ساری، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و استانداری مازندران برای بهتر برگزار شدن رویداد بین‌المللی ساری۲۰۲۲ انجام شد و پروژه‌هایی نیز در شهر ساری توسط شهرداری در حال اجراست تا با افزایش برخی زیرساخت‌های تفریحی و رفاهی شرایط برای میزبانی از گردشگران آماده شود. تأسیس شهرداری بافت کهن، آغاز ساخت پارک اکو، بهسازی و زیباسازی فضای شهر، پیگیری برای ایجاد پیاده‌راه و برخی اقدامات جاری دیگر در شهر ساری به‌عنوان پیشانی این میزبانی قابل مشاهده است. اما گام‌هایی نیز در حوزه فرهنگی و اجتماعی در حال برداشته شدن است تا در کنار افزایش زیرساخت‌ها، توجه جامعه به این میزبانی بیشتر شود.
تدوین تقویم رویدادهای اجتماع‌محور
رئیس سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری ساری از تدوین تقویم رویدادهای اجتماع‌محور برای ساری و برنامه‌ریزی برای اجرای برنامه‌های مردمی خبر می‌دهد و می‌گوید: همه کارهایی که شهرداری ساری طی ماه‌های اخیر تعریف کرده است و در دست اجرا دارد با پیوست ساری۲۰۲۲ تعریف شده. اما علاوه بر این اقدامات گام‌هایی نیز در حال برداشته شدن است که فضای شهر را به سمت نشاط مبتنی بر فرهنگ ببرد تا کالبد فرهنگی شهر و ساختار اجتماعی آن به بهانه ساری۲۰۲۲ به یک جاذبه گردشگری تبدیل شود.
سیامک حبیبی با بیان اینکه سراهای محله زیر مجموعه شهرداری ساری به‌عنوان یکی از کانون‌های اجتماعی فعالیت در این زمینه را آغاز کرده‌اند، می‌افزاید: چند پیش‌رویداد فرهنگی نیز تعریف شده است که خروجی برگزاری آنها بی‌تردید افزایش توجه جامعه به رویداد اصلی و در نهایت ایجاد جاذبه‌های گردشگری مبتنی بر فرهنگ است. وی نخستین برنامه پیش‌رو را افزایش جلب توجه به ساری و مازندران به‌عنوان یک استان با جاذبه‌های غذایی متنوع می‌داند و اظهار می‌کند: در همین ماه قرار است نخستین جشنواره کئی‌پلا (کدوپلو) به‌عنوان غذای بومی مازندران که در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شده را برگزار کنیم. در گام بعدی جشنواره نان‌های محلی به میزبانی ساری برگزار می‌شود که بیش از ۲۰نان محلی مازندران در آن معرفی خواهد شد. سپس به مناسبت شب یلدا در ۲نقطه از شهر جشنواره دِشو (رب خرمالو) را خواهیم داشت و در آخرین روزهای سال به مناسبت چهارشنبه‌سوری نیز جشنواره آش گزنه برگزار می‌شود. این مسئول ادامه می‌دهد: خروجی این فعالیت‌ها در ساری به برپایی بازارشب به‌عنوان محلی همیشه پویا برای عرضه انواع محصول غذایی، صنایع‌دستی، سوغات بومی و احیای برخی مشاغل سنتی مازندران می‌انجامد، اما در کنار این فعالیت‌ها باید سایر دستگاه‌ها نیز به مسئولیت خود در این حوزه عمل کنند و پای کار بیایند.
موانع اداری پیش پای مشارکت اجتماعی
جمله پایانی حبیبی در واقع اشاره مستقیمی به‌وجود برخی سازوکارهای اداری در مسیر فعالیت‌های مرتبط با گردشگری است که از نگاه کارشناسان چوب لای چرخ رونق گردشگری در مازندران محسوب می‌شود؛ موانعی که موجب شده است بسیاری از سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری در مازندران طی سال‌های اخیر دلسرد شوند و پیش از سرمایه‌گذاری یا حتی در نیمه‌های راه قید سرمایه‌گذاری در این استان را بزنند.
نماینده ویژه استاندار در رویداد ساری۲۰۲۲ نیز معتقد است یک بخش اصلی مشارکت مردمی رفع موانع پیش پای سرمایه‌گذارانی است که می‌توانند به‌عنوان اشخاص حقیقی گام مهمی در افزایش توجه جامعه به این قبیل رویدادها بردارند. عباس مهدوی با بیان اینکه مشارکت مردمی ۲مفهوم مستقل می‌تواند داشته باشد به همشهری می‌گوید: یک مفهوم به‌معنای شناخت عمومی است یعنی مردم از رویداد مطلع و با آن همراه شوند تا شهرشان را به دیگران معرفی کنند، اما بخش دیگر مشارکت مردمی ایجاد برخی فضاها و زیرساخت‌ها و جاذبه‌ها با حضور مردم است. لازمه این بخش هم برداشتن برخی موانع اداری است. ما پروژه‌هایی داریم که می‌توانند در این زمینه کمک‌کننده باشند، اما برخی فرایندهای اداری بیهوده اجازه فعالیت به آنها نمی‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه مهم‌ترین اصل برای افزایش نقش مردم در این رویداد، برداشتن موانع حضور مردم برای سرمایه‌گذاری و مشارکت است، اظهار می‌کند: ضرورتی ندارد نگاه به ساری۲۰۲۲ صرفا برای میزبانی از گردشگران خارجی باشد. اولویت اول مردم مازندران و منتفع شدن آنها از این رویداد به اشکال مختلف است. باید از خودمان بپرسیم که در مرکز استان می‌توانیم برای یک گردشگر داخلی یا خارجی به‌مدت ۳روز برنامه‌ریزی کنیم؟ موانع کوچک و دست‌وپاگیری پیش پای بسیاری از طرح‌های کمک‌کننده به گردشگری در مازندران وجود دارد که باید برداشته شود. اگر این مسیر هموار و زیرساخت‌های ابتدایی با رفع موانع پیش پای جامعه محلی تقویت شود، مردم هم راه مشارکت بیشتر را پیدا می‌کنند.
ساری ۲۰۲۲ چیست؟
ساری در سال ۲۰۲۲ قرار است به پایتخت گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی موسوم به «اکو» تبدیل شود. اهداف اصلی طرح پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو تشویق کشورهای عضو برای تهیه برنامه‌های ملی به‌منظور توسعه شهرهای گردشگری با هدف فقرزدایی و توسعه پایدار اقتصادی، افزایش توجه به طبیعت‌گردی، گردشگری مذهبی، سلامت و فرهنگی در میان کشورهای عضو، بالابردن استانداردهای زندگی شهری، افزایش آگاهی عمومی مردم کشورهای عضو اکو از جاذبه‌های توریستی، منابع و امکانات موجود در این کشورها به‌منظور تشویق گردشگری ورودی و ایجاد رقابت مثبت بین کشورهای عضو به‌منظور رشد گردشگری است.