همشهری آنلاین - محمد بلبلی: حالا چند سالی‌ست، اما به دلایل مختلف از جمله تحریم‌ها و در پی آن نرخ بالای تورم، صادرات این کالای نفیس به میزان قابل‌توجهی کاهش داشته و جایگاه متزلزلی در بازارهای جهانی پیدا کرده است. بازار داخلی فرش دستباف نیز رکود شدیدی پیدا کرده و باعث تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های کوچک و متوسط در خراسان رضوی شده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف مشهد به همشهری آنلاین گفت: شیب تند تورم و در پی آن افزایش قیمت مواد اولیه، بیشتر تولیدکنندگان را با مشکلات بسیاری مواجه کرده، صنعت فرش دستباف نیز از این معضلات بی‌بهره نبوده و بازار این کالای اصیل و بین‌المللی ایرانی هم دچار رکود شده است.
هادی مخملی با بیان اینکه رونق تولید در فرش دستباف اشتغالزایی بالایی را ایجاد می‌کند و اثرات اجتماعی مطلوبی را نیز به همراه دارد، افزود: هزینه‌های تولید فرش دستباف، طی چند سال اخیر بسیار بالا رفته و قیمت تمام‌شده را نیز بالا برده است، بافندگان نیز با وجود دریافت دستمزد بالا و در عوض رکود بازار، کمتر نسبت به ادامه کار رغبت نشان می‌دهند، همچنین اکثر تولیدکنندگان تک‌بافت، نیز دیگر قادر به تولید نیستند.
رکود بازار فرش دستباف
وی ادامه داد: در حال حاضر تنها کارگاه‌های متمرکزی که به نوعی مراکز تولید محسوب می‌شوند مشغول به کار هستند، اما به دلیل شرایط اقتصادی و رکود شدید در بازار با حداقل ظرفیت به تولید ادامه می‌دهند. فروش فرش، مدت زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و اغلب به صورت امانی به فروش می‌رسد و بازگشت سرمایه به سرعت انجام نمی‌گیرد، به همین دلیل تولید فرش در حال حاضر خیلی توجیه اقتصادی ندارد.
مخملی اظهار کرد: یکی از بازرهای مهم فروش فرش دستباف خراسان رضوی نمایشگاه بین‌المللی فرش تهران بود که با حضور تجار جهانی فرش، به نوعی جایگاه بسیار مناسبی برای ارائه و فروش فرش دستباف محسوب می‌شد، اما با شیوع ویروس کرونا و عدم برپایی این نمایشگاه در دو سال اخیر این امکان نیز از بازار فرش گرفته شد تا بازار این کالای مهم تجاری دچار رکود بیش از پیش شود.
اوضاع نابسامان صادرات
وی افزود: صادرات فرش دستباف نیز اصلا حال روز خوشی ندارد و بیشتر بازارهای هدف سنتی و قدیمی فرش مثل کشورهای اروپایی و بخصوص آمریکا که ۳۰ تا ۳۵ درصد از تولیدات فرش ایرانی در بازار این کشور به فروش می‌رسید، به دلیل ایجاد تحریم‌ها اکنون از دست رفته و ضرر زیادی را متوجه صادرکنندگان کرده است.
مخملی گفت: در حال حاضر تنها قسمتی از تولیدات فرش دستباف اعلا به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، ژاپن و اورپا صادر می‌شود که به هیچ وجه با میزان و روند طبیعی تولید هم‌خوانی ندارد، کاهش تسهیلات صادراتی و دشوار شدن شرایط گمرکی نیز بر کاهش صادرات فرش بی‌تاثیر نبوده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف مشهد با بیان اینکه اکثر صادرکنندگانی که به طور مرتب در بخش صادرات فرش دستباف فعالیت می‌کردند دیگر رغبتی به ادامه کار ندارند، اعلام کرد: غیر از مساله تحریم‌ها و افزایش قیمت‌ها، شیوع کرونا نیز باعث افت سفارش‌دهی بازار شده است، در گذشته بافندگان خراسان رضوی سفارشات بافت ۵ تا ۶ هزار متری داشتند که اکنون این سفارشات تقریبا به صفر رسیده است.
دلایل ضعف در صادرات
وی ادامه داد: جدای از تحریم‌ها بی‌رحمانه آمریکا و شیوع کرونا که تاثیر زیادی در رکود بازارهای جهانی داشته است، عدم توسعه ارتباطات دیپلماتیک بین‌المللی نیز بر روند منفی صادرات فرش دستباف تاثرگذار بوده است، از طرفی به دلیل دور بودن از بازار و عدم شناخت سلایق جدید، به نوعی از دور رقابتی بازار جهانی خارج شده‌ایم.
مخملی با اعلام اینکه صادرات فرش دستباف نباید تنها در محصولات اعلا خلاصه شود، زیرا این نوع فرش به لحاظ قیمتی بسیار بالا بوده و هر خریداری قدرت تهیه آن را ندارد، گفت: تولیدات متنوع کف‌پوش‌ها که قیمتی‌های کمتر از فرش دارند، در به دست آوردن بازار، رقیب اصلی ما محسوب می‌شوند. اگر بخواهیم در بازارهای جهانی با دیگر تولیدکنندگان رقابت کنیم، باید فرش‌هایی با سطوح مختلف کیفیت و با قیمت‌های متنوع تولید و صادر کنیم.
نبود حمایت‌های دولتی
وی اظهار کرد: فرش دستباف باید از حمایت دولتی برخوردار باشد تا از این رکود خارج شود، مشکلات بیمه بافندگان، تسهیلات بانکی، تسهیلات گمرکی و قیمت بالای مواد اولیه از جمله مسائل و مشکلات اصلی فعالان حوزه فرش دستباف است که احتیاج به توجه بیشتر مسئولان دولتی دارد.
مخملی در پایان گفت: تولیدکنندگان فرش دستباف در کشورهای رقیب، مانند افغانستان، پاکستان و هند از دولت‌های خود مشوق‌ها و تسهیلات صادراتی دریافت می‌کنند، تا بتوانند فرش‌های رقابت‌پذیر تولید و در بازرهای جهانی ارائه دهند، اگر ما در فرش دستباف به همین شکل پیش برویم به زودی از گردونه این رقابت خارج شده و تولیدات دیگر کشورها جایگاه ویژه و محبوب فرش دستباف ایرانی را تصاحب خواهند کرد.