تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۳۸۷ - ۱۸:۲۵

ترجمه - اصغر صفری فرد: به گفته مسئولان سازمان انتقال خون، هر سال در 2 دهه ابتدایی ماه رمضان اهدای خون کاهش می‌یابد

اما به هرحال،  بیماران تحت شیمی درمانی،  جراحی و همچنین تالاسمی‌ها در همه ماه‌های سال نیازمند خون هستند و در ماه رمضان با کاهش اهدای خون چاره‌ای جز استفاده از ذخایر خونی کشور که برای حوادث غیرمترقبه ذخیره شده است، نمی‌ماند. از سوی دیگر  در فصل تابستان  نیز  معمولا به‌دلیل گرمای هوا تعداد مراجعه‌کنندگان برای اهدای خون کاهش می‌یابد و امسال نیز تلاقی ماه مبارک رمضان با فصل گرما  سبب شده که ذخایر خونی مقداری کاهش یابد. البته به گفته متخصصان، درصورت خوردن سحری، اهدای خون تا ساعات قبل از ظهر مشکلی برای اهدا‌کنندگان ایجاد نمی‌کند.

مقاله زیر به 9  نکته درباره اهدای خون اشاره می‌کند؛ نکاتی که دانستن آنها شاید ما را هم وادار کند همین امروز به یک پایگاه انتقال خون سری بزنیم!

حقیقت 1

انتقال خون باعث نجات زندگی می‌شود،  اما میلیون‌ها بیمار نیازمند خون در هنگام نیاز،  به خون سالم و مطمئن دسترسی پیدا نمی‌کنند. تمام کشورها باید مطمئن شوند خون کافی تامین شده و ذخیره خون نیز به مقدار مورد نیاز وجود دارد. همچنین خون‌های تهیه شده از نظر عوامل عفونی مانند عامل ایجاد بیماری ایدز،  ویروس‌های هپاتیت Bو C و سایر عفونت‌های مزمن که می‌توانند از طریق انتقال خون ناسالم منتقل شوند آزمایش شده و پاک هستند.

حقیقت 2

در کشورهای پیشرفته،  انتقال خون بیشتر در درمان‌های حمایتی وسیع،  اعمال جراحی مانند عمل قلب باز و پیوند عضو کاربرد دارد. در کشورهای در حال توسعه،  تزریق خون بیشتر در موارد مرتبط با عوارض حاملگی و کم خونی‌های حاد کودکان صورت می‌گیرد. همانطوری که نیاز به خون به‌طور مداوم افزایش می‌یابد،  کمبود خون نیز بیشتر احساس می‌شود.

حقیقت 3

در کشورهای در حال توسعه و کشورهای در حال گذار به صنعتی شدن که از لحاظ مادی دچار مشکل هستند،  بیشتر بیماران به‌دلیل عدم دسترسی به خون سالم،  حتی در مراکز در مانی شهری جان خود را از دست می‌دهند. در مناطق جنوبی آفریقا،  بیش از 20 درصد مرگ مادران و 15 درصد مرگ کودکان به علت کم خونی حاد ناشی از ابتلا به بیماری مالاریاست. درمان این نیازمندان،  اغلب به تزریق خون سالم و به موقع وابسته است.

حقیقت 4

بیش از 529 هزار مادر، هر ساله حین حاملگی یا در زمان زایمان جان خود را از دست می‌دهند که 99درصد آنها در کشور‌های در حال توسعه زندگی می‌کنند. مهم‌ترین عامل مرگ مادران در سطح جهانی خون ریزی همراه با از دست دادن خون بوده و بیش از 44درصد مرگ مادران در منطقه صحرای آفریقا به این علت است.

حقیقت 5

سالانه بیش از 5 میلیون نفر از ساکنان زمین به علت حوادث،  خشونت‌ها و تصادفات جان خود را از دست می‌دهند. حوادث رانندگی و جاده‌ای دومین علت مرگ و عامل اصلی ایجاد جراحات حاد در افراد در سنین 5 تا 29 سال است. تزریق خون ایمن و سالم یکی از عوامل مهم درمانی برای یاری رسانی به صدمات اورژانس و فوری جهت کاهش میزان مرگ و ایجاد معلولیت در افراد حادثه دیده است.

حقیقت 6

خون گرفته شده در سازمان‌های انتقال خون باید در مورد عوامل عفونی ایجاد‌کننده بیماری ایدز،  هپاتیت B،  هپاتیت C و سیفلیس آزمایش شود، اما در 31 کشور ( از 133 کشوری که در سال 2006 اطلاعات خود را گزارش کرده اند) همه خون‌های اهدایی، در مورد این عوامل عفونی آزمایش نشده‌اند. انجام آزمایش‌های فوق در بیشتر کشورها به‌دلیل کمبود کارکنان آموزش دیده، کیفیت پائین کیت‌های مورد مصرف، عدم تامین مستمر و پیوسته این کیت‌ها و نیز پایین بودن سطح کیفی آزمایشگاه‌ها قابل اعتماد نیست. در بیشتر کشورهای در حال توسعه و یا در حال گذار به صنعتی شدن،  اقدامات فوق الذکر به‌دلیل فقر مالی مقرون به صرفه نبوده و این کشورها از عهده تامین هزینه انجام این آزمایش‌ها بر نمی‌آیند.

حقیقت 7

داشتن ذخیره مناسب و مطمئن از خون سالم فقط می‌تواند از راه اهدا ی خون مستمر توسط داوطلبان بدون چشمداشت مادی حاصل شود. میزان شیوع عفونت‌ها با منشا خونی در گروه داوطلبان اهدای خون مستمر در پائین‌ترین حد است. این میزان در اهدا‌کنندگان جایگزین فامیلی که خون خود را در موقع نیاز بستگان و دوستان خود می‌دهند و به ویژه در میان کسانی که خون خود را در مقابل پول یا کالا می‌فروشند، بالاتر است.

حقیقت 8

هر روز که می‌گذر کشورهای بیشتری به سمت اهدای خون داوطلبانه پیش می‌روند. در سال 2006 سه کشور جدید به آمار100درصد اهدای خون داوطلبانه رسیدند. با این وجود 38 کشور حدود 25درصد خون مورد نیاز خود را از طریق اهدای خون داوطلبانه و بدون چشمداشت مادی به دست می‌آورند. متأسفانه دهندگان خون جایگزین فامیلی و فروشندگان خون، هنوز هم یک منبع مهم برای تامین خون در بسیاری از کشورها هستند.

حقیقت 9

بیشتر موارد تزریق خون در مواقعی انجام می‌گیرد که درمان‌های جایگزین ساده و ارزان‌تری که ممکن است به همان میزان خون مؤثر باشند، وجود دارد. باید توجه داشت که تزریق خون ممکن است برخی بیماران را در معرض خطر عفونت‌ها یا عوارض حاد تزریق خون که به علت ناسازگاری گروه‌های خونی است، قرار دهد. استفاده صحیح و به موقع از خون،  پایه اصلی برای انتقال خون ایمن است تا به معنای واقعی،  انتقال خون،  نجات دهنده زندگی با کمترین خطر باشد.

who.int