به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر مسعود یونسیان دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ با بیان اینکه واکسن‌هراسی در کشورهای غربی بیشتر از ایران است، گفت: در ایران حدود ۸۲ درصد افرادی که تزریق واکسن به آنها پیشنهاد شده، پذیرفتند که دوز اول را تزریق کنند. البته زیر ۱۲ سال را در آمار نمی‌آورم. چراکه جمعیت هدف ما بالای ۱۲ سال بوده است.
او گفت: از جمعیتِ بیش از ۶۷ میلیون نفر افراد بالای ۱۲ سال در کشور، بیش از ۵۵ میلیون نفر (۸۲ درصد) دوز اول را تزریق کرده‌اند. کسی که متقاعد شده دوز اول را تزریق کند، دوز دوم را هم در زمانی که نوبتش شود، تزریق می‌کند.
یونسیان گفت: اگر واکسن مناسب برای سنین زیر ۱۲ سال هم باشد، انتظار همین میزان واکسیناسیون را در افراد زیر ۱۲ سال هم می‌توانیم داشته باشیم. کسی که متقاعد شده خودش واکسن را تزریق کند و به بی‌خطری آن اعتماد کند، برای فرزندش هم همین اعتماد را خواهد داشت. بر این اساس انتظار داریم به پوششی بالای پوشش واکسیناسیون کشورهای اروپایی و حتی آمریکا برسیم.
تزریق دو دوز واکسن کرونا به ۵۰ درصد کل جمعیت کشور
دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ ادامه داد: در حال حاضر حدود ۶۵ درصد کل جمعیت کشور ما یک دوز واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند و حدود ۸۲ درصد جمعیت بالای ۱۲ سال‌مان هم یک دوز واکسن را تزریق کرده‌اند. در عین حال ۵۰ درصد کل جمعیت کشور و ۶۳ درصد جمعیت بالای ۱۲ سال کشور دو دوز واکسن‌شان را دریافت کرده‌اند.
وی درباره مطالعات انجام‌شده بر روی عوارض و اثربخشی واکسن‌هایی که در کشور تزریق شده است، گفت: باید توجه کرد که در دنیا دو نظام برای ثبت عوارض واکسن‌ها داریم؛ یکی از روش‌ها نظارت غیرفعال است که به این صورت است که نهاد دولتی متولی واکسن، سامانه یا شماره تلفنی را اعلام می‌کند تا هرکس بعد از تزریق واکسن عوارض داشت، وارد این سامانه شده یا تماس بگیرد و عارضه را ثبت کند.
یونسیان گفت: در این سیستم ممکن است افراد عارضه را گزارش کنند و شاید هم آن را گزارش نکنند. بنابراین کم‌شماری در ذات این سیستم وجود دارد، اما هزینه کمتری دارند. در مقابل سیستم‌های مراقبت فعال را داریم که به این معناست که افرادی با کسانیکه واکسن تزریق کرده‌اند، تماس می‌گیرند. البته این سیستم روی نمونه‌ای از جمعیت که قابل مدیریت باشد، انجام می‌شود. طبیعتا به دلیل هزینه بالایی که دارد، معمولا نمونه‌های ۳۰ هزار نفره مدنظر است. بر این اساس سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده که سعی کنید ۳۰ هزار نفر را به ازای هر واکسن بگیرید.
مطالعه عوارض ۴ واکسن تزریق شده در ۷ دانشگاه علوم پزشکی
رییس کمیته راهبری مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت گفت: بر همین اساس مجری طرح مراقبت فعال عوارض واکسن هم از همین پروتکل سیستم نظارت فعال در هفت دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، مشهد، گیلان، سنندج، بیرجند، کرمان و سیستان و بلوچستان استفاده کرده و ۴ واکسن تزریق شده در ایران شامل اسپوتنیک، آسترازنکا، سینوفارم و برکت بحث عوارض واکسن را مورد بررسی قرار داده است.
یونسیان افزود: کارشناسان دانشگاه‌ها طی هفته اول بعد از تزریق واکسن کرونا هر روز با افراد تماس می‌گیرند و بعد از هفت روز اول، به صورت هفتگی به مدت ۱۷ هفته با افراد تماس تلفنی برقرار و عوارض را ثبت می‌کنند. البته نمونه‌گیری ما هنوز کامل نشده است. زیرا در برهه‌ای به واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا دسترسی نداشتیم که نمونه حدود ۲۰ هزار نفر ماند. واکسن برکت هم تازه شروع شده و درمجموع تاکنون ۹۳ هزار نفر را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم.
هیچ مرگ منتسب به واکسنی در مطالعه عوارض واکسن کرونا دیده نشد
دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ ادامه داد: البته گزارش نهایی این مطالعه بعد از تکمیل آن به صورت مدون و مکتوب با تمام جزئیات ارائه می‌شود، اما از آنجا که کشور به این اطلاعات نیاز دارد، گزارشات میانی از آن استخراج شد. هر مورد عارضه جدی که شامل تشنج، شوک آنافیلاکسی، لخته خون و... است، تیمی متشکل از 5 متخصص رشته‌های مختلف، تمام جوانب را بررسی می‌کنند که آیا این عارضه می‌تواند منتسب به واکسن باشد یا خیر. زیرا این عوارض قبل از واکسیناسیون هم به صورت پراکنده در جامعه رخ می‌داد.
یونسیان گفت: دشوار است که تصمیم بگیریم کسی که واکسن کرونا تزریق کرده و دچار این عوارض شده، آیا اگر واکسن تزریق نمی‌کرد هم دچار این عارضه می‌شد یا خیر؟ همین موضوع درباره مرگ هم وجود دارد. روزانه ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر در کشور فوت می‌کنند. حالا بعد از واکسیناسیون اگر میزان مرگ همان ۱۱۰۰ نفر باشد، می‌گوییم ربطی به واکسن نداشت. بلکه زمانی که میزان مرگ مثلا ۱۱۱۰ نفر شود، می‌گوییم از نظر آماری مرگ این ۱۰ نفر منتسب به واکسن است.
رییس کمیته راهبری مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت با بیان اینکه هیچ مرگی را در این ۹۳ هزار نفر نتوانستیم به واکسن منتسب کنیم، گفت: دو مورد عارضه جدی مشاهده شد که به واکسن منتسبش می‌کردند که یک تشنج و یک لخته خونی بوده که هر دو بهبود یافتند و عارضه کشنده‌ای نبود.
وی افزود: البته باید توجه داشته باشیم که وقتی می‌گوییم واکسن‌ها عارضه جدی ندارند، به این معنا نیست که هر کسی واکسن زد، سرش هم درد نمی‌گیرد. بلکه به این معناست که در تعادل و ترازوی بین منفعت و عارضه، کفه منفعت آنقدر غلبه می‌کند که کفه عوارض به چشم نمی‌آید.
میزان اثربخشی واکسن‌های تزریق شده در کشور
یونسیان درباره میزان اثربخشی واکسن‌های تزریق شده نیز گفت: در مطالعه‌ای که شرح دادم هدف ثبت عوارض واکسن بود، اما از آنجا که یکی از عوارض بستری در بیمارستان و یکی از عوارض ابتلا به کرونا است، به عنوان یک هدف جنبی مشخص شد که می‌توانیم تاثیر واکسن را بر روی ابتلا و بستری این نمونه هم گزارش کنیم.
دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ گفت: با آنالیز داده‌ها تقریبا برآورد شده که واکسن‌ها - همه انواع‌شان - مجموعا حدود ۸۴ درصد قدرت پیشگیری از ابتلا به کرونا را داشتند و حدود ۹۰ درصد هم قدرت پیشگیری از بستری و ابتلا به فرم شدید را داشته‌اند. در زمینه میزان تاثیر واکسن‌ها در پیشگیری از مرگ، از آنجا که هیچ مورد مرگی گزارش نشده، نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم. البته همه مطالعات دنیا نشان داده که بیشترین قدرت واکسن‌ها در وهله اول پیشگیری از مرگ است، بعد پیشگیری از ابتلا به فرم شدید و بعد هم ابتلا به فرم خفیف است.