به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، برخی معتقدند مذاکرات به‌سختی پیش می‌رود و امکان به بن‌بست رسیدن آن وجود دارد و عده‌ای دیگر بر این اعتقادند که هنوز برای پیش‌بینی سرنوشت گفت‌وگوهای وین زود است و باید در انتظار بحث‌های دور هشتم که قرار است به‌زودی برگزار شود بود.
آنچه در این میان مشهود است اینکه با توجه به پیشنهادهای عملی جمهوری‌اسلامی ایران در ۲بخش «رفع مؤثر تحریم‌ها» و «فعالیت‌های هسته‌ای»، اکنون توپ احیای برجام در زمین غربی‌هاست و ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی هستند که باید موضع خود را در قبال خواسته‌های مشروع ایران روشن کنند؛ موضوعی که در روزهای اخیر بارها از سوی مسئولان و مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در وین نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
بر این اساس علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین و معاون وزیر امورخارجه کشورمان در روزهای اخیر در گفت‌وگو با رسانه‌های بین‌المللی به تشریح مواضع اصولی ایران در این مذاکرات پرداخته و بر عزم ایران برای لغو مؤثر تحریم‌ها تأکید کرده است.
محتوای پیشنهاد سوم
باقری کنی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «الجزیره» از پیشنهادهایی گفت که طرف ایرانی با هدف لغو تحریم‌های آمریکا به گروه ۱+۴ ارائه داده‌است؛ پیشنهادهایی که به‌گونه‌ای تنظیم شده که «طرف مقابل نمی‌تواند آنها را رد کند» و ایران در صورت پذیرش ۲پیشنهاد قبلی که به طرف‌های مذاکره‌کننده ارائه شده‌است، پیشنهاد سوم را ارائه می‌دهد. گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد پیشنهاد سوم ایران عمدتا پیرامون روند راستی‌آزمایی و ضمانت‌هایی خواهد بود که ایران به‌منظور احیای توافق هسته‌ای مطالبه کرده‌است.
او همچنین با رد ادعاهای مطرح‌شده از سوی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی، مبنی بر آماده‌شدن ایران برای غنی‌سازی اورانیوم تا میزان ۹۰درصد، اعلام کرد که «جمهوری‌اسلامی از تعهدهای خود در چارچوب آژانس خارج نخواهد شد».
تأکید بر عدم‌خروج فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان از چارچوب آژانس در حالی است که مسئولان ایرانی بارها بر مواضع روشن و صریح جمهوری‌اسلامی پیرامون لغو تحریم‌های ایالات متحده آمریکا تأکید کرده‌اند؛ موضعی که دیروز مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در مذاکرات وین در گفت‌وگو با
خبرگزاری «آنسا» ایتالیا بار دیگر آن را تکرار کرد و گفت: «جمهوری اسلامی در این مسیر از خواسته‌های خود عقب نمی‌نشیند.»
علی باقری‌کنی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران از خواسته‌های خود در مسیر فعال‌سازی دوباره قرارداد هسته‌ای سال۲۰۱۵ و لغو تحریم‌ها عقب‌نشینی نمی‌کند، تأکید کرد: با توجه به اینکه آمریکا در سال۲۰۱۸ از توافق خارج شد، بنابراین واشنگتن باید گام نخست را بردارد.
آمریکا؛ همچنان در مسیر فضاسازی
اینها در حالی است که در سوی دیگر مذاکرات، طرف‌های غربی همچنان به‌دنبال فضاسازی درباره روند مذاکرات و خواسته‌های ایران هستند و ایالات متحده هم با فرافکنی پیرامون آنچه در وین گذشته، اعلام می‌کند که درصورت شکست مذاکرات، ابزارهای خود را دارد. براساس آنچه روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» روایت کرده، یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا که نامی از او برده نشده، مدعی شده که این کشور در حال تصمیم‌گیری است و برای جهانی که در آن بازگشتی به توافق هسته‌ای وجود ندارد، آماده می‌شود. این مقام ارشد آمریکایی همچنین تلاش کرده‌است توپ مذاکرات را به زمین ایران بیندازد؛ «تاریخ ازسرگیری برای ما بسیار کمتر از این اهمیت دارد که آیا ایران آماده بازگشت با یک نگرش جدی است یا خیر. تاکنون آنچه ما دیده‌ایم خلاف این را نشان می‌دهد.»
وی درباره ۲سند ارائه‌شده از سوی هیأت مذاکره‌کننده ایرانی هم ادعا کرده‌است: «مذاکره‌کنندگان جدید تهران با پیشنهادهایی به میز مذاکره بازگشتند که عقب‌نشینی از هریک از مصالحه‌هایی بود که ایران قبلا مطرح کرده بود و درخواست‌های بیشتری را مطرح می‌کرد.»
ادامه لفاظی‌های اسرائیل
این مقام ارشد آمریکایی همچنین درباره اختلاف‌های موجود میان ایالات متحده و رژیم صهیونیستی بر سر مذاکرات وین اعلام کرد: «ما تلاش برای آرام‌کردن اسرائیل را وظیفه خود نمی‌دانیم. وظیفه ما متوقف‌کردن آنها نیست، وظیفه ما همکاری با یکدیگر در جهت هدف مشترک‌مان است و اینکه تا آنجا که ممکن است، سیاست‌هایمان را همسو کنیم، اما درنهایت اسرائیل منافع ملی خود را دارد که از آنها دفاع خواهد کرد.»
موضع مقام ارشد آمریکایی در قبال نقش مخرب رژیم صهیونیستی را می‌توان چراغ سبزی به کارشکنی‌های این رژیم در مسیر احیای برجام تفسیر کرد؛ موضوعی که در روزهای اخیر شدت بیشتری گرفته‌است؛ تا جایی که دیوید بارنیا، رئیس سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) در ادامه فضاسازی‌ها درباره روند مذاکرات وین، برای بحث با مقام‌های ارشد دولت آمریکا راهی واشنگتن شده است.
در این‌باره روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» گزارش کرده که بارنیا در صدد است در جریان سفر به واشنگتن، مقام‌های آمریکایی را ترغیب کند به‌دنبال توافق موقتی که ایران را ملزم به پایبندی کامل به تعهدهای برجامی‌اش نمی‌کند، نباشند و در عوض در پی جلب حمایت جامعه بین‌الملل برای تشدید تحریم‌های ایران باشند. گفته می‌شود رئیس موساد در این سفر در صدد است به مقام‌های آمریکایی تأکید کند که «در صورت حصول توافق نهایی با ایران، اسرائیل به آن پایبند نخواهد بود و به تلاش برای بی‌نتیجه گذاشتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد».
از سوی دیگر نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیروز در جلسه کابینه دولت خود بر تحت فشار قراردادن ایران از سوی قدرت‌های جهانی تأکید کرد و از آنان خواست که تهران را تحت فشار بگذارند تا غنی‌سازی اورانیوم خود را قبل از ازسرگیری دور دیگری از مذاکرات در وین متوقف کند.
ایران در انتظار پاسخ صریح و مستند اروپایی‌ها
همه اینها در حالی است که یک مقام ارشد وزارت امورخارجه کشورمان در نشست توجیهی پیرامون آخرین وضعیت گفت‌وگوها در وین تأکید کرد که ایران انتظار دارد طرف مقابل در دور بعدی گفت‌وگوها که قرار است آخر هفته آینده آغاز شود، با پاسخ‌های مکتوب دقیق، منطقی و احیانا ایده‌های عملی تازه در وین حضور یابد.
این مقام آگاه درباره آخرین وضعیت گفت‌وگوها، مهم‌ترین پیشرفت‌های حاصل‌شده و چالش‌های پیش‌رو گفت: با توجه به بن‌بست‌های حل‌نشده در دور ششم، از پیش مشخص بود قرار نیست در این دور از گفت‌وگوها به نتیجه نهایی برسیم. با وجود این، دولت بر این عقیده بود که هیأت مذاکره‌کننده باید هم از نظر تخصصی و هم در زمینه متون و پیشنهادها، با دست‌پر در وین حاضر شود، چراکه اولا هیأت مذاکراتی برای دستیابی به یک توافق خوب عازم وین شده بودند و ثانیا پیش‌بینی می‌شد برخی طرف‌های مقابل ممکن است جمهوری‌اسلامی ایران را به جدیت نداشتن و عدم ارائه پیشنهادهای روشن متهم کنند.
مقام ارشد وزارت امورخارجه ایران با تأکید بر اینکه متن پیشنهادی ایران بر اساس پیش‌نویس ۶دور قبل بوده است، رویکرد طرف مقابل نسبت به تعهداتش را حداقلی ارزیابی کرد و افزود: آمریکا و اروپایی‌ها انتظار نداشتند ایران در این مرحله با متنی کامل که هم در انطباق با برجام و قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت است و هم اصول مشترک گفت‌وگوهای قبل را حفظ کرده، وارد مذاکرات شود. به‌همین دلیل طرف مقابل بحث توقف گفت‌وگو و بازگشت به پایتخت‌ها برای دریافت مشورت را مطرح کرد.
بی‌میلی آمریکا به دست‌کشیدن کامل از تحریم‌ها
این مقام ارشد وزارت امورخارجه کشورمان با بیان اینکه ۳کشور اروپایی از اختیار تصمیم‌گیری بالایی در وین برخوردار نیستند و دائم دغدغه راضی‌کردن آمریکایی‌ها را دارند، این رویکرد تروئیکای اروپایی را زمینه‌ساز بروز چالش در روند گفت‌وگوها ارزیابی کرد و ادامه داد: طرف‌های غربی که با تصور اعطای امتیازهای اندک و دریافت امتیازهای حداکثری به وین آمده بودند، نتوانستند از این متون ایراد حقوقی بگیرند یا آنها را در تضاد با برجام توصیف کنند. تنها نکته مطرح‌شده ازسوی این کشورها این بود که اولا حتی حاضر به اعطای امتیازات مصرح در برجام نیستند، ثانیا تمایل ندارند مباحثی را که در پیش‌نویس‌ها آمده، مجددا به بحث بگذارند. این در حالی است که آنچه از ۶دور مذاکرات قبل به دست آمده، تنها یک پیش‌نویس است.
او تصریح کرد: اکنون روشن شده است که بی‌میلی آمریکا به دست‌کشیدن کامل از تحریم‌ها، مهم‌ترین چالش در مسیر پیشرفت گفت‌وگوهاست. معتقدیم هر زمان که دولت آمریکا از کارزار فشار حداکثری دست بردارد و طرف‌های اروپایی در گفت‌وگوها اراده سیاسی لازم را نشان دهند، راه برای دستیابی سریع به یک توافق باز می‌شود.
وی فضای حاکم بر گفت‌وگوها را سازنده توصیف کرد و گفت: با ارائه متون پیش‌نویس از سوی جمهوری اسلامی ایران، یک گام اساسی و مهم رو به‌جلو در مسیر گفت‌وگوها برداشته شد. ما متون پیشنهادی را پیش‌نویس‌های قابل مذاکره می‌دانیم و طرف‌های مقابل را نیز تشویق کرده‌ایم که متون و پیشنهادهای روشن خود را بر اساس اصول مشترک و در چارچوب برجام روی میز بگذارند.
مقام ارشد وزارت امور خارجه افزود: انتظار داریم در دور بعدی گفت‌وگوها که آخر هفته آینده آغاز می‌شود، طرف مقابل نیز با پاسخ‌های مکتوب دقیق، منطقی و احیانا ایده‌های عملی تازه در وین حاضر شود. در آن صورت می‌توان امیدوار بود مذاکره جدی روی متون آغاز شود.
محتوای سندهای ایران چه بود؟
وی درباره محتوای سندهای ارائه‌شده از سوی ایران به‌طرف‌های مقابل نیز اظهارکرد: پیش‌نویس نخست که به موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی علیه ایران می‌پردازد، دربرگیرنده تعهدات رفع تحریم‌ها از سوی آمریکاست. سند دیگر نیز گام‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و کیفیت توقف گام‌های جبرانی، در صورت رفع تحریم‌ها را تشریح می‌کند. در این خصوص نیز تأکید شده تا زمانی که نحوه رفع تحریم‌ها روشن و اجرایی نشده، نمی‌توان از جمهوری اسلامی ایران انتظار داشت گام‌های جبرانی خود را متوقف کند.
این مقام ارشد وزارت امورخارجه کشورمان افزود: البته پیش‌نویس‌های دیگری هم وجود دارد که نظرات ما در ادامه در قالب این پیش‌نویس‌ها ارائه می‌شود. نحوه و زمان راستی‌آزمایی و موارد مربوط به دریافت ضمانت عدم خروج مجدد آمریکا از توافق ازجمله مواردی است که در ادامه مطرح خواهد شد.
وی با اشاره به بالاگرفتن اختلافات در آمریکا پیرامون احیای برجام عنوان کرد که آمریکا در مذاکرات قابل اتکا نیست و برای بازگشت به برجام، باید ضمانت‌های معتبر و قابل‌قبول ارائه دهد؛ «آنها خوب می‌دانند جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد تکرار بدعهدی‌هایی که بعد از امضای توافق در سال۲۰۱۵ اتفاق افتاد، مجددا اقتصاد ایران را گروگان خود کند.»
چرایی موضع اروپایی‌ها
مقام ارشد وزارت امورخارجه ایران درباره چرایی موضع اروپایی‌ها پیرامون جمع‌بندی سریع این دور از گفت‌وگوها و بازگشت به پایتخت‌ها عنوان کرد: طرف‌های اروپایی انتظار نداشتند ایران در این دور از گفت‌وگوها پیشنهادهای خود را به‌صورت مکتوب ارائه دهد. به همین دلیل بلافاصله پس از دریافت پیش‌نویس‌ها، خواستار بازگشت به کشورهایشان برای مشورت و دریافت دستورالعمل‌های مذاکراتی تازه شدند.
وی ادامه داد: تیم اعزامی ایران اعلام کرده بود از توان تصمیم‌گیری و کارشناسی کافی برخوردار است و آمادگی دارد تا هر زمان که لازم باشد، به گفت‌وگوها ادامه دهد، اما طرف‌های مقابل که برای ادامه مذاکرات نیاز به مشورت با مقام‌های ارشد خود داشتند، خواستار توقف چندروزه مذاکرات شدند. دولت جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به نتیجه جدی است و تلاش می‌کند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، گفت‌وگوها را به نتیجه برساند.
این مسئول درباره ترکیب هیأت اعزامی جمهوری اسلامی ایران نیز گفت: از چند هفته قبل از مذاکرات، به دستگاه‌های مرتبط اعلام شد که نفرات پیشنهادی خود برای همراهی هیأت وزارت امورخارجه را معرفی کنند. درنهایت ترکیبی که شکل گرفت ازنظر مدیریتی و تصمیم‌گیری و همچنین کارشناسی، از توان بالایی برخوردار است. دراین دور، وزن اقتصادی هیأت اعزامی به‌مراتب بیشتر از ادوار پیشین بود.
بازی بی‌فایده «مقصرنمایی» ایران
یک مقام ارشد وزارت امورخارجه ایران درباره کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی در روند مذاکرات وین گفت: اتهام عدم‌جدیت و وقت‌کشی جمهوری اسلامی در گفت‌وگوها که این‌بار از شیپور صهیونیست‌ها خارج شد، موضوعی بود که از قبل انتظار آن را داشتیم، اما ارائه سریع پیش‌نویس‌هایی دقیق به طرف مقابل، تا حد زیادی این حربه را خنثی کرد. طبیعی است رژیم صهیونیستی از بروز چنین وضعیتی خرسند نباشد. به‌همین دلیل هم بود که در همین یکی دو روز، رسانه‌های رژیم صهیونیستی با ساخته و پرداخته کردن چندین شایعه تلاش کردند بر فضای گفت‌وگوها اثر منفی بگذارند.
وی درباره اظهار تردید برخی مقام‌های آمریکایی نسبت به نتیجه گفت‌وگوها نیز اظهارکرد: اگر طرف‌های مقابل حسن‌نیت داشته باشند و از بازی بی‌فایده «مقصرنمایی» دست بردارند، توافق در دسترس است. جمهوری اسلامی ایران پیشنهادهای عمل‌گرایانه‌ای روی میز گذاشته و طرف‌های مقابل باید پاسخی درخور یا حتی پیشنهادها و ایده‌های تازه خود را به‌صورت مکتوب و مشخص ارائه کنند.
این مسئول اضافه کرد: طرح اظهارات منفی و صدور چنین بیانیه‌هایی بیش از آنکه مربوط به محتوای مذاکرات باشد، یک تاکتیک مذاکراتی و ناشی از تلاش طرف‌های مقابل برای مقصرنمایی ایران با هدف اعمال فشار بر مذاکره‌کنندگان است. کافی است طرف‌های مقابل اراده سیاسی به خرج دهند و برای برداشتن گام‌های عملی لازم، اعلام آمادگی کنند. در آن صورت راه برای توافق و حل اختلاف‌ها باز خواهد شد.