دکتر محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات در حالی هفته گذشته بحث کم‌فروشی شرکت‌های اینترنتی را مطرح کرد که پهنای باند و سرعت اینترنت همواره از مسائل چالش‌‌بر‌انگیز در حوزه فناوری اطلاعات کشور بوده است.
وزیر ICT با بیان اینکه بعضی شرکت‌ها از حربه شراکت (sharing) سوء‌استفاده می‌کنند یا به‌صورت مبهم با مشتری عمل می‌کنند، گفت: دیده می‌شود که مثلا کاربر اینترنت 56 کیلو بیت برثانیه خریداری کرده اما در واقع 20 کیلوبیت و کمتر را دریافت می‌کند و مقصر را شرکت مخابرات می‌داند.
درحالی‌که برخی کارشناسان سخنان وزیر را اظهار‌نظری تحت‌الشعاع انتقادات اخیر از این وزارتخانه ارزیابی می‌کنند، مدیر‌کل مدیریت و بهره‌برداری شبکه شرکت مخابرات ایران از کیفیت بالای پهنای باند ارائه شده از سوی مخابرات به شرکت‌های اینترنتی خبر می‌دهد و می‌گوید: « سرویس ما از نظر کیفیت تضمین‌شده است و خودمان را ملزم کرده‌ایم تا کیفیت پهنای باند مشکلی نداشته باشد.»
عبدالمجید امامی، در گفت‌وگو با همشهری همچنین از افزایش پهنای باند درصورت لزوم خبر می‌دهد و می‌گوید: هر‌گاه شرکت‌های اینترنتی تقاضای افزایش پهنای باند داشته باشند ما این آمادگی را داریم، اما اگر آنها پهنای باند خود را میان کاربرانی بیش از تعداد مجاز و استاندارد می‌فروشند، باعث افزایش ترافیک شبکه و در نهایت پایین آمدن سرعت و کیفیت می‌شوند.
کم‌فروشی شرکت‌های اینترنتی
«در بیش از 40 تا 50 درصد مواردی که کیفیت پهنای باند با مشکل مواجه می‌شود، مشکل از خود مخابرات است.
در بسیاری از ساعات و روز‌ها حجم POCKET LOST بین 20 تا 30 درصد است، درحالی‌که در حالت استاندارد نباید این حجم بیشتر از یک درصد باشد.»این را مهندس علی توسلی مدیر‌عامل شرکت نیونت می‌گوید.
این اظهار‌نظر درحالی است که مدیر‌کل مدیریت و بهره‌برداری شبکه شرکت مخابرات قرارداد SLA منعقد شده میان شرکت مخابرات و شرکت‌های اینترنتی را تضمین‌کننده پهنای باند ارائه شده از سوی مخابرات عنوان می‌کند: «در موارد معدودی که افت کیفیت یا قطعی پهنای باند از جانب ما باشد، مبالغ کلانی به‌عنوان جریمه به شرکت‌های اینترنتی می‌پردازیم، اما این شرکت‌ها فقط پهنای باند را از ما می‌گیرند و بحث تجهیزات و نگهداری همه از مسائل تعیین‌کننده کیفیت است.»
علیرضا نیکسار، عضو هیأت‌مدیره انجمن ISPها نیز در این زمینه به همشهری می‌گوید: شرایط فعالیت شرکت‌های ISP در ایران فوق‌العاده رقابتی است و هر‌یک از شرکت‌ها سعی دارند سهمی معقول از بازار را در دست داشته باشند.
به این ترتیب حق انتخاب مشتری از میان تعداد زیادی شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی موجب می‌شود تا مشکلاتی چون کم‌فروشی بروز نکند. مشترکان، آلترناتیو‌های زیادی دارند و در نهایت خدمات بهتر با کیفیت مناسب‌تر را انتخاب می‌کنند.
مشکل دارید؟ شکایت کنید
«توصیه می‌کنم کاربران با دانلود و نصب برنامه نرم‌افزاری برای تعیین سرعت و پهنای باند واقعی خریداری شده از اینترنت از صحت عمل شرکت‌های اینترنتی اطمینان حاصل کنند.»
هر‌چند برخی کارشناسان به نقش وزارت ICT در کیفیت پایین اینترنت در ایران تاکید دارند، اما این اظهار‌نظر از سوی دکتر سلیمانی موجب می‌شود تا بحث کم‌فروشی شرکت‌های اینترنتی حساسیت بیشتری داشته باشد؛
به‌خصوص هنگامی‌که بلند‌پایه‌ترین مقام وزارت ارتباطات کشور از امکان شکایت کاربران سخن می‌گوید: کاربران اینترنت می‌توانند با در اختیار داشتن برگه یا کارت اینترنت خود و ارائه مستندات نرم‌افزار اندازه‌گیری و تعیین پهنای باند واقعی اینترنت، درصورت مشاهده تخلف شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت به دادگاه یا سازمان تنظیم مقررات شکایت کنند.
«آیا آقای وزیر می‌دانند که با استفاده از اتصال دایل‌آپ رسیدن به سرعت 56 اصلا ممکن نیست و این سرعت تئوری است که می‌گویند کاربران 56کیلوبیت بر ثانیه را خریداری می‌کنند و 20 کیلوبیت و کمتر را دریافت می‌کنند ؟»
این سؤال را مهندس توسلی مطرح می‌کند. وی با بیان اینکه خطوط تلفن ما اصلا برای انتقال دیتا طراحی نشده‌اند، به همشهری می‌گوید: «سیم‌کشی‌های ما قدیمی است و به‌طور معمول در طول مسیر چند‌جا پیچ و تاب می‌خورد که مسلما روی کیفیت انتقال دیتا تاثیر‌گذار است.
ضمن اینکه تجهیزات باید در مرکز مخابرات باشد اما در کشور ما تجهیزات لازم در دفاتر شرکت‌ها و در فاصله‌ای حداقل 5/1کیلومتری با مرکز مخابراتی است و در این شرایط نهایت سرعت دایل‌آپ 45کیلوبیت است.»
مدیر‌عامل نیونت ادامه می‌دهد: تازه این در شرایطی است که مشترک برای اتصال از نزدیک‌ترین مرکز مخابراتی اقدام کند، اما کارت‌های ما در سراسر شهر فروخته می‌شود طبیعی است هنگامی‌که مشترکی از شرق تهران برای اتصال از شماره دفتر غرب تهران استفاده کند، نمی‌تواند سرعتی بیش از 20 تا 30 داشته باشد و این ربطی به کم‌فروشی پهنای باند از سوی شرکت‌های اینترنتی ندارد.
وی البته امکان شیرینگ پهنای باند میان تعدادی بیشتر از تعداد مجاز از سوی شرکت‌های اینترنتی را رد نمی‌کند و می‌گوید: ممکن است بعضی شرکت‌ها این کار را انجام دهند ولی در نهایت 10درصد مشکل به این امر مربوط می‌شود.
به اعتقاد این کارشناس مسائلی چون کمبود پهنای باند، قطعی‌های مکرر از سوی مخابرات، فاصله نصب تجهیزات اینترنت پر‌سرعت از مراکز مخابرات در بسیاری از مراکز تهران و نوع طراحی و سیم‌کشی شبکه مخابراتی کشور از مسائلی است که بیشتر از کم‌فروشی احتمالی برخی شرکت‌ها در کیفیت اینترنت کشور تاثیر‌گذار است.
اما شرکت‌های اینترنتی مسئول این ماجرا باشند یا نه، آنچه مسلم است حقی است که از کاربر ایرانی در این میان ضایع می‌شود: « کاربر باید قیمت همان مقدار پهنای باند و سرعتی که روی کامپیوتر خود می‌بیند را پرداخت کند و نه بیشتر و فراهم‌کنندگان اینترنت موظف به رعایت این موضوع هستند.» این را دکتر سلیمانی، وزیر ارتباطات می‌گوید.
مدیران ISPها اما توضیحات دیگری دارند و خود را از اتهام کم‌فروشی تبرئه می‌کنند. در این میان، چه کسی به حقوق پایمال‌شده کاربران رسیدگی می‌کند؟