به گزارش همشهری آنلاین به نقل از همشهری،تقویت دیپلماسی منطقه‌ای یکی از اولویت‌های محوری دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی بوده‌است؛ رویکردی که دیروز شاهد نمود ویژه‌ای از آن بودیم و حضور همزمان شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان، مشاور امنیت‌ملی امارات‌متحده‌عربی و فیصل مقداد، وزیر امورخارجه سوریه در تهران و دیدار و گفت‌وگوی آنها با مسئولان ارشد کشورمان نشان داد جمهوری‌اسلامی در برداشتن گام‌های مؤثر در مسیر تقویت ثبات و امنیت منطقه‌ای جدی است.
رایزنی‌های دیپلماتیک دیروز در تهران از این حیث دارای اهمیت ویژه‌ای است که از دریچه گسترش همکاری‌های ایران با کشورهای عربی به آن نگریسته شود. سفر مشاور امنیت‌ملی امارات متحده عربی به ایران درحالی انجام شد که ۲کشور در سال‌های اخیر روابط پرفراز و نشیبی را پشت‌سر گذاشته‌اند و حضور شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان به‌عنوان یکی از چهره‌های مؤثر در انعقاد «پیمان صلح ابراهیم» میان امارات متحده‌عربی و رژیم صهیونیستی در تهران حاوی پیام‌های مهمی است که در راستای تغییر رویکردهای این کشور عربی نسبت به ایران تفسیر می‌شود.
امارات تغییر رفتار داد؟
سفر دیروز مشاور امنیت‌ملی امارات متحده عربی در رأس هیأتی بلندپایه به تهران این سؤال را به‌وجود می‌آورد که آیا امارات درحال برداشتن گام‌های مؤثر در مسیر تغییر رویکردهای این کشور نسبت به جمهوری‌اسلامی ایران است؟ برآوردها نشان می‌دهد سفر دیروز شیخ طحنون به تهران پس از دوره‌ای تنش‌آلود در روابط ۲کشور می‌تواند تحول نوینی در کاهش چالش‌های موجود در گسترش روابط و همکاری‌های سیاسی - اقتصادی تهران و ابوظبی تفسیر شود.
این موضوع درحالی‌است که بررسی رویکردهای اتخاذ شده ازسوی امارات‌متحده عربی نسبت به جمهوری‌اسلامی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد این کشور به‌صورت مداوم در مسیر واگرایی منطقه‌ای با ایران گام برداشته‌است؛ رویکردی که با قدرت گرفتن دونالد ترامپ در ایالات‌متحده وارد فاز جدیدی شد و تعدادی از کشورهای عربی با همراهی آمریکا و رژیم صهیونیستی، صف‌آرایی جدید را درمقابل جمهوری‌اسلامی‌ایران در منطقه خلیج‌فارس شکل دادند که بروز تنش‌هایی را نیز به‌همراه داشت.
از سال۱۳۹۴ و پس از قطع روابط ایران و عربستان، امارات متحده عربی نیز به تبعیت از سعودی‌ها سطح روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با تهران کاهش داد و این روابط از سطح سفیر به کاردار تنزل یافت و این کشور عملا وارد بلوک‌بندی جدیدی علیه جمهوری‌اسلامی ایران شد که در تحولات یمن نیز نمود ویژه‌ای داشت.
در شرایطی که اختلاف‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای ایران و امارات که از ریشه‌های تاریخی هم برخوردار بود و ادعاهای مستمر این کشور درباره جزایر سه‌گانه را همواره پشت‌سر داشت، در مسیر خصومت حرکت می‌کرد، عادی‌سازی روابط ابوظبی با تل‌آویو، روابط جمهوری‌اسلامی ایران و امارات متحده عربی را وارد فاز جدیدی از تنش و چالش کرد. اکنون اما به‌نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر مسئولان ۲کشور با استفاده از ابزارهای دیپلماسی رسمی و البته غیررسمی تلاش می‌کنند اختلاف‌های خود را کاهش دهند و در مسیر توسعه روابط دوجانبه گام بردارند. کارشناسان معتقدند ابوظبی در ماه‌های اخیر دست به تغییرات راهبردی در حوزه سیاست‌خارجی خود زده‌است و تلاش می‌کند در مسیر کاهش حداکثری تنش‌ها و به‌کارگیری دیپلماسی فعال منطقه‌ای حرکت کند؛ ازسرگیری روابط امارات‌متحده عربی و سوریه در ماه‌های اخیر که از سال۲۰۱۱ قطع شده بود، شاهدی بر این مدعاست.
کالبدشکافی حضور همزمان در تهران
در این میان حضور همزمان وزیر امورخارجه سوریه و مشاور امنیت‌ملی امارات متحده عربی در تهران نیز گواه دیگری بر تغییر رویکردهای منطقه‌ای امارات است و این کشور در ماه‌های اخیر تلاش ویژه‌ای را برای نزدیک شدن همزمان به ایران و سوریه، به‌عنوان اصلی‌ترین کشورهای محور مقاومت به‌کار بسته است. برخی ناظران معتقدند امارات پس‌از امضای پیمان صلح موسوم به ابراهیم با رژیم صهیونسیتی و با هدف حفظ توازن در روابط خود با کشورهای تأثیرگذار جهان اسلام، تلاش می‌کند «خود را به‌عنوان بازیگری مطرح کند که با همه طرف‌ها، به‌ویژه جمهوری اسلامی‌ایران در ارتباط است».
بر این اساس وزیر امورخارجه امارات متحده‌عربی در ماه‌های اخیر به سوریه رفت و با بشار اسد دیدار و گفت‌وگو کرد. این سفر از آن جهت دارای اهمیت بود که امارات ازجمله کشورهایی به‌حساب می‌آمد که در سال‌های اخیر نقش ویژه‌ای را در بحران‌سازی برای سوریه ایفا کرد و از اصلی‌ترین کشورهایی بود که اخراج سوریه از اتحادیه عرب را طرح‌ریزی کرد.
اکنون اما پس‌از به ثبات رسیدن سوریه بعد از یک بحران ۱۰ساله، تلاش کشورهای عربی برای نزدیک شدن به دولت این کشور آغاز شده است که به‌نظر می‌رسد منافع اقتصادی حاصل از بازسازی سوریه، یکی از عوامل این نزدیکی به‌شمار می‌رود. براین اساس در ماه‌های اخیر ۲کشور گام‌های مؤثری را برای گسترش همکاری‌های دوجانبه برداشته‌اند که ازسرگیری پروازهای مستقیم از دمشق به ابوظبی، سفر وزیر امورخارجه امارات به سوریه، تماس تلفنی بشار اسد با ولیعهد ابوظبی و رایزنی برای توسعه همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی بخشی از تحرکات دوطرف با هدف تقویت روابط دیپلماتیک بوده است.
گام‌هایی برای توسعه روابط ایران و امارات
گام‌های جدید برای گذر از اختلاف‌ها و توسعه روابط امارات متحده‌عربی و جمهوری‌اسلامی ایران از نخستین هفته‌های روی کارآمدن دولت سیزدهم برداشته شد و در نخستین روزهای شهریورماه۱۴۰۰ حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران در حاشیه برگزاری نشست بغداد با شیخ محمد بن‌راشد، نخست‌وزیر امارات دیدار کرد؛ دیداری که ازسوی امیرعبداللهیان «گفت‌وگوی مثبت و صمیمانه» توصیف شد و در آن از «نیات مثبت و اراده رهبران ۲کشور برای تحکیم مناسبات» سخن به‌میان آمد.
پس از آن بود که وزرای امور خارجه ۲کشور نیز به‌صورت تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو و ضمن مرور تحولات منطقه بر اهمیت رایزنی در مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی تأکید کردند. در آبان‌ماه نیز وزرای امورخارجه ایران و امارات در گفت‌وگویی تلفنی رفع برخی مشکلات موجود در روابط دوجانبه، به‌ویژه در حوزه مبادلات تجاری را مورد تأکید قرار دادند. در همین گفت‌وگو بود که امیرعبداللهیان سفر وزیر امورخارجه امارات به دمشق را گام مثبتی ارزیابی کرد که به گسترش همکاری‌های فزاینده در منطقه بیش از پیش کمک می‌کند.
دیروز اما نخستین سفر یک مقام اماراتی به ایران پس از روی کارآمدن دولت سیزدهم رقم خورد تا شاهد برداشتن گام جدیدی در توسعه روابط دوجانبه ایران و امارات باشیم؛ سفری که با رایزنی و گفت‌وگوی شیخ طحنون بن‌زاید با مسئولان ارشد کشورمان ازجمله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری و علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت‌ملی همراه شد و دوطرف بر گسترش همکاری‌های دوجانبه در مسیر تقویت ثبات منطقه‌ای تأکید کردند.
توطئه هراس‌افکنی در منطقه
بر این اساس هم بود که دیروز رئیس‌جمهوری در دیدار مقام اماراتی ایجاد روابط حسنه با کشورهای منطقه را از اولویت‌های سیاست‌خارجی دولت سیزدهم عنوان و از توسعه روابط با امارات استقبال کرد. رئیسی در این دیدار به نقش مخرب بیگانگان در بی‌ثبات‌سازی منطقه نیز تأکید کرد و گفت در روابط ۲کشور مسلمان ایران و امارات نباید مانعی وجود داشته باشد.
رئیس‌جمهوری کشورمان همچنین در این دیدار سیاست دشمنان کشورهای منطقه را ایجاد هراس در میان همسایگان دانست؛ توطئه‌ای که با درایت و فهم مشترک خنثی می‌شود؛ چراکه سیاست قطعی جمهوری‌اسلامی حمایت از مردم مسلمان منطقه است.
رئیسی همچنین با تأکید بر اینکه صهیونیست‌ها در منطقه به‌دنبال اهداف شوم خود هستند و هرجا بتوانند جای پایی پیدا کنند، آن‌را به وسیله‌ای برای توسعه‌طلبی و فتنه‌انگیزی تبدیل می‌کنند، اضافه کرد: امنیت کشورهای منطقه به‌هم گره خورده است و ایران از امنیت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حمایت می‌کند.
اشاره ضمنی رئیس‌جمهوری کشورمان به آسیب‌های عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای مسلمان منطقه درحالی بود که مشاور امنیت ملی امارات اعلام کرد توسعه روابط ایران و امارات در دستور کار این کشور قرار دارد و دیدار با همتای ایرانی خود را نقطه عطفی در روابط ۲کشور دانست که زمینه‌ساز ارتقای امنیت منطقه‌ای خواهد شد.
همچنین شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان در این دیدار دعوت رسمی رئیس امارات برای سفر سیدابراهیم رئیسی به این کشور را به اطلاع رئیس‌جمهوری کشورمان رساند و انجام این سفر را نویددهنده آغاز فصل تازه‌ای در روابط ۲کشور ارزیابی کرد.
پیام بشار اسد به رئیسی چه بود؟
دیروز و همزمان با حضور شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان، مشاور امنیت‌ملی امارات در ایران، فیصل مقداد، وزیرامورخارجه سوریه نیز در تهران با همتای ایرانی خود گفت‌وگو کرد. این درحالی‌است که امارات در ماه‌های اخیر گام‌های مؤثری برای ترمیم روابط دوجانبه با سوریه برداشته است و می‌کوشد روابط خود را با ایران و سوریه بهبود بخشد. در این میان رایزنی پیرامون تقویت امنیت منطقه‌ای، تحولات افعانستان و عراق، فعالیت‌های صلح‌آمیز جمهوری‌اسلامی و توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه، از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی وزرای امورخارجه ۲کشور بود. فیصل مقداد همچنین در کنفرانس‌خبری با حسین امیرعبداللهیان از دیدار با رئیس‌جمهوری کشورمان و تسلیم پیام مکتوب بشار اسد به سیدابراهیم رئیسی خبر داد؛ پیامی که به‌گفته وزیر امور خارجه سوریه، بازتاب‌دهنده نگاه این کشور به اهمیت روابط میان ایران و سوریه است. همچنین در این دیدار دعوت رسمی بشار اسد از رئیس‌جمهوری کشورمان برای سفر به سوریه تقدیم رئیسی شده است. وزیر امورخارجه کشورمان نیز در نشست خبری مشترک با فیصل مقداد، همتای سوری خود به سفر برخی مقام‌های عربی و غربی به سوریه اشاره کرد و گفت که جمهوری‌اسلامی ایران از بازنگری برخی از کشورهای عربی و غربی در سیاست‌خارجی نسبت به سوریه و رفت‌وآمدهای آنها به این کشور و بازگشایی سفارتخانه‌ها از سوی آنها در سوریه استقبال می‌کند.