درباره کوتاهی که در حوزه حفاظت از میراث فرهنگی رخ داده است، باید بحث شود.
سیاوش صابری به ایسنا اظهار داشت: مترو اصفهان از چند جهت به آثار تاریخی محوطه چهارباغ عباسی آسیب وارد میکند؛ یکی به آثار موجود در محوطهی چهارباغ مانند آثار و بقایای تاریخی که اگر ایستگاهها در محور چهارباغ ایجاد شوند، حفاریها به آنها صدمه خواهند زد و دیگری از جهت توزیع جمعیت در ایستگاهی که قطعا در این منطقه باید ایجاد شود و جمعیتی که به آن داخل یا از آن خارج میشود. باید ارتباط این ایستگاه بهلحاظ جدارهسازی، نماسازی و منظر بصری با محور تاریخی چهارباغ سنجیده شود.
وی تأثیر لرزش ناشی از حرکت واگنهای مترو را روی سازههای تاریخی، مهمترین عامل در این قضیه دانست و ادامه داد: ممکن است، این لرزشها ملموس نباشند، ولی در فرآیند چند ساله این لرزشها آسیبهایی را به سازههای تاریخی فرسوده وارد میکنند.
او گفت: از موضوع آسیب به آثار تاریخی که بگذریم، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بارها بهصورت روشن و شفاف اعلام کرده است که مترو نباید از چهارباغ عباسی عبور کند، همانگونه که مصوبه شورای عالی ترافیک پس از اختلاف نظری که بین این سازمان و دستگاه مجری رخ داد، به این موضوع استناد کرد که مسیر عبور مترو از کنار خیابان چهارباغ عباسی باید به سمت شمسآبادی تغییر یابد و این قضیه مصوب و قطعی نیز شد؛ ولی اکنون این فرآیند با آنچه مصوب شده است، هماهنگ نیست.
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها و محوطههای تاریخی تأکید کرد: عبور مترو از چهارباغ عباسی در هیچیک از مراجع سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأیید و تصویب نشده است؛ ولی متأسفانه در نقشههایی که پس از درخواستها، مکاتبهها و خواهشهای زیاد و سرانجام حضور در محل برای گرفتن مدارک بهدلیل عدم پاسخگویی به سیستم استان اصفهان ملاحظه شدند، روند انجامشده دربارهی مترو با مصوبهی شورای عالی ترافیک به هیچ عنوان سنخیت ندارد.
صابری اظهار کرد: مکاتبههای متعددی با ما شده بود، مبنی بر اینکه اساسا نقشهای برای این پروژه تهیه نشده، اگر اینگونه باشد جای تعجب است که چگونه بدون تهیهی نقشه این کار اجرایی شده است.
وی دربارهی اظهار نظر رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان مبنی بر اینکه مهم نیست مترو از چه مسیری عبور میکند، گفت: مهم این است که ما بدانیم عبور مترو چه آسیبی به اثر تاریخی میزند و مهم این است که آن آسیب رخ ندهد. در واقع، همهی آن چیزی که در این موضوع اهمیت دارد، این است که ببینیم به چه دلایلی ممکن است به یک اثر تاریخی آسیب وارد شود و آن دلایل را باید حذف کرد.
او ادامه داد: بهلحاظ شهرسازی مسلما انجام پروژهی مترو، حملونقل شهری را سبک میکند؛ ولی اینکه چه آسیبی به اثر تاریخی میزند، باید سنجیده شود. همچنین ابتدا فاصله، مشخصات فنی و اجرایی، ویژگی لوکوموتیوها، مسایل حرکت جمعیت، انتقال و جابهجاییها در این محدودهی تاریخی باید سنجیده شوند، سپس اقدام به اجرای آنها کرد.
صابری توضیح داد: همانگونه که ما برای نوامیس انسانی احترام و ارزش قایل هستیم، نوامیس فرهنگی جامعه نیز بخشی از وجدان فرهنگی جامعهاند و شیوهی برخورد با این موضوع باید به همان اندازه و درجه اهمیت داشته باشد.
وی اقدام به جرم را دارای دو وجه قبح که باید روی آن کار فرهنگی کرد و ترس که به کاری حقوقی و قانونی نیاز دارد، دانست و بیان کرد: پیگیری حقوقی در میراث فرهنگی را باید در دو وجه تعرض به آثار تاریخی از روی عمد و دیگری از روی جهل درنظر گرفت که بهصورت طبیعی برخورد با هریک از آنها متفاوت است.
صابری افزود: بهنظر من، باید برخورد حقوقی بهشیوهای باشد که مانعی شود از اینکه چنین فرآیندی تکرار شود. بههمین دلیل، پیگیری حقوقی باید با نگاه به کیفیت تخلف رخ دهد و به نیت پیشگیری از اقدامات مشابه باشد.