به گزارش همشهری آنلاین، گوانتانامو ۲۰ سال است که میراث‌دار بی‌عدالتی و سوء استفاده آمریکاست. این زندان در سال ۲۰۰۲ و در یک پایگاه نظامی آمریکایی در کوبا توسط دولت جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا تأسیس شد؛ هدف ایجاد این زندان این بود که زندانیان «جنگ علیه تروریسم» را پس از واقعه ۱۱ سپتامبر۲۰۰۱، از حقوق قانونی‌ای که در خاک ایالات متحده به آنها تعلق می‌گرفت، محروم کند.
اما جهان این مکان مخوف را برای اولین بار در ۱۱ ژانویه ۲۰۰۲ دید؛ زمانیکه یک ملوان ارتش آمریکا دوربینی را بالای سیم خارداری براق و نو گرفت تا از ۲۰ زندانی به زانو افتاده، با لباس‌های نارنجی، چهره نقاب‌دار و سرهای خمیده عکس بگیرد. این تصویر یکی از مخوف‌ترین عکس‌هایی است که پس از ۱۱ سپتامبر از سیاست بازداشت ایالات متحده ثبت شده است.
دونالد اچ. رامسفلد، وزیر دفاع وقت با انتشار این عکس گفت یک هواپیمای باری نیروی هوایی اولین اسیران را به پایگاهی در جنوب شرقی کوبا تحویل داده است.
عکاس این تصویر، شین تی مک کوی، گفت: «من دقیقا همان کاری را که به من محول شده بود، انجام دادم. این وظیفه من بود که آن را مستند کنم. من حتما باید از آن عکس می‌گرفتم. مجبور بودم آن را بفرستم.»
این زندان به کمپ X-Ray معروف بود و زندانیان آن در فضای باز و در قفس‌های سیمی نگهداری می‌شدند.
با گذشت زمان، ایالات متحده حدود ۷۸۰ زندانی را در این پایگاه دورافتاده اسیر کرد. در عرض چند ماه، پس از اینکه ۳۰۰ زندانی اول به آنجا آورده شدند، پنتاگون ردیف‌هایی از سلول‌های ساخته شده از کانتینرهای حمل و نقل ایجاد کرد. بعدا، ارتش این کشور، زندان‌هایی با تهویه مطبوع ساخت که اکنون محل نگهداری و اجرای «تکنیک‌های بازجویی پیشرفته» در مورد ۳۹ زندانی اخیر این زندان است.
گوانتانامو در منطقه‌ای تحت مالکیت آمریکا و در جزیره کارائیب، کوبا، قرار گرفته و خارج از حاکمیت قانون این کشور است. جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده، مانند باراک اوباما، وعده داده که این مرکز را ببندد، اما به گزارش نیویورک تایمز، ساخت یک دادگاه جدید ۴ میلیون دلاری و سری در این زندان به نگرانی‌ها در مورد عدم جدیت دولت در مورد تعطیلی آن دامن زده است.
بر خلاف این دو، دونالد ترامپ که در سال ۲۰۱۷ به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده تحلیف شد، در جریان مبارزات انتخاباتی خود متعهد شده بود که «گوانتانامو را با آدم‌های بد» پر کند. در زمان روی کار آمدن ترامپ، کمتر از ۵۰ زندانی در این زندان باقی مانده بودند. وی در سال ۲۰۱۸ فرمانی برای باز نگه داشتن زندان گوانتانامو امضا کرد و گفت که انتظار دارد تروریست‌های دستگیر شده «در بسیاری از موارد» به این زندان فرستاده شوند؛ این در حالیست که اکثریت زندانیان گوانتانامو هیچ گونه اتهام مشخصی ندارند!
بر اساس گزارش واشنگتن پست، رئیس جمهور سابق آمریکا، ترامپ، حتی از این هم فراتر رفت و در بحبوحه شیوع کرونا، در نظر داشت شهروندان آمریکایی مبتلا به کووید-۱۹ را به خلیج گوانتانامو بفرستد: «آیا ما جزیره‌ای نداریم که مالک آن باشیم؟» ترامپ در فوریه ۲۰۲۰ از کارکنان اتاق وضعیت پرسیده بود: «در مورد گوانتانامو چطور؟» (این اتاقی زیرزمینی و بسیار امن است که به عنوان مرکز مدیریت آمریکا در سراسر جهان استفاده می‌شود.)
در طول بیست سال گذشته صدها نفر مظنون، اعضای القاعده و دیگر گروه‌هایی که با عنوان تروریستی شناخته می‌شوند در این زندان جمع آوری شدند و این مرکز زمانی نزدیک به ۸۰۰ زندانی را در خود جای داده بود؛ اکثر آنها بدون اتهام رسمی تحت بازداشت هستند؛ محمد القرانی، جوانترین زندانی گوانتانامو تنها ۱۴ سال داشت که در سال ۲۰۰۱ و در پاکستان دستگیر شد.
طی یک سال گذشته، تنها یک مورد انتقال به خارج از زندان رخ داده زیرا روند خروج از گوانتانامو بسیار پیچیده است: هنگامی که یک زندانی آزاد شود، برای ترک گوانتانامو نیازمند توافق دیپلماتیک دولت ایالات متحده با کشور دیگری برای ارجاع اوست؛ در این میان، افغانستان، پاکستان و عربستان اصلی‌ترین محل استرداد این زندانیان بوده است.
این در حالیست که مراکز بین‌المللی نسبت به وخامت سلامت روانی تعداد زیادی از بازداشت شدگان این زندان هشدار داده‌اند و گوانتانامو حتی از رسوایی بدرفتاری با زندانیان در زندان ابوغریب عراق نیز پیشی گرفته؛ دولت بوش طی حکمی زندانیان این کمپ مخوف را از حکم اسیران جنگی خارج کرده و باعث شده از حمایت کنوانسیون ژنو برخوردار نشوند، با این وجود، آزاد شده‌ها، به دلیل اینکه در جنگ اسیر شده‌اند، حق دریافت غرامت را ندارند.
رابرت مک‌کاو، مدیر امور دولتی در شورای روابط آمریکایی-اسلامی (CAIR)، یک گروه حقوق مدنی، گفت که این زندان نشان دهنده تعصب و سیاست‌های دولت ایالات متحده علیه مسلمانان در دوران پس از ۱۱ سپتامبر است. وی به الجزیره گفت: این زندان فقط برای اسکان مردان مسلمانی طراحی شده که بدون هیچ اتهامی و به گمان حمایت از تروریسم بازداشت می‌شوند.
دافنه اویاتار، یکی از مدیران عفو بین‌الملل ایالات متحده، گفت این واقعیت که گوانتانامو به مدت ۲۰ سال فعال بوده «بسیار آزاردهنده است». میراث گوانتانامو «اسلام هراسی و معافیت از مجازات برای شکنجه» است. جان کربی، سخنگوی پنتاگون روز گذشته در یک نشست خبری گفت که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌خواهد این بازداشتگاه را ببندد و شورای امنیت ملی در حال بررسی روند این کار است. اتفاقی که در دوره اوباما نیز مطرح شد اما به نتیجه نرسید.