همشهری آنلاین - زهرا کریمی: مواجهه با دستفروشان که چند سالی می‌شود اغلب پیاده‌روها و حاشیه میادین پرتردد شهر را قرق کرده‌اند به تیغ دولبه‌ای می‌ماند که روز به روز تیزتر می‌شود. از یک سو چهره شهر را بهم ریخته و برای عابران پیاده و کسبه محل مشکلاتی در تردد و فروش ایجاد کرده‌اند و از سوی دیگر مواجهه سخت‌گیرانه با آنها به دلیل اینکه اغلبشان در پی مشکلات اقتصادی و بحران‌های معیشتی به این شغل رو آورده اند، دشوار و چه بسا از منظر افکار عمومی غیراخلاقی به نظر می‌آید. در این میانه اما شهرداری تهران راه سومی را برگزیده است، مدیران شهری چند ماهی است که در نظر دارند حضور دستفروشان را در سطح شهر سامان دهند تا هم آنها از نظر اقتصادی آسیب نبیند و هم زیبایی بصری به شهر باز گردد و هرج و مرج در معابر پیاده رو تمام شود. حالا دستفروشان نگرانی‌ها و سوالاتی در این باره دارند که البته در ابتدای اجرای هر طرح طبیعی است. روایت‌های کوتاه زیر مجموعه‌ای از دغدغه آنهایی است که چند سال است با دستفروشی، نان بر سر سفره خانواده خود می‌برند و حالا مردد هستند که به طرح ساماندهی بپیوندند یا نه.
گردشی بودن غرفه ها به ضرر ماست
روایت اول - مینا.ص: به واسطه یکی از دوستانم با بازارچه شهرداری در امامزاده صالح -که به تازگی برای ساماندهی دستفروشان ایجاد کرده‌اند- آشنا شدم. اول در سامانه ثبت‌نام کردم و بعد از چند روز تماس گرفتند که برای تحویل غرفه بیایم، تا الان هم فروشم چندان خوب نبوده چون کمتر کسی می‌داند که ما اینجا هستیم. از طرفی مهلت بازارچه هر ۱۰ روز یک بار تمدید می‌شود و فردا سه‌شنبه مهلت من به پایان می‌رسد. خوب این چندان خوب نیست، تا مشتری بیاید و ما را پیدا کند باید بساط‌مان را به نفر بعدی تحویل بدهیم. از طرفی نگران این هم هستیم که بعد از مدتی وقتی دستفروشان خیابانی را فرستادند اینجا، ما را که تا حالا دستفروش نبودیم، بیرون کنند.
بی‌رونقی بازارچه کنار بازار تجریش
روایت دوم - علی عباسی: در بازارچه جدید امامزاده صالح، خشکبار می‌فروشم. ۷۰ غرفه اینجا ساخته‌اند که تک و توک خالی است و هنوز موفق نشده‌اند که دستفروشان را از محدوده میدان قدس تا میدان تجریش به اینجا منتقل کنند. از طرفی چون اینجا چسبیده به بازار تجریش چندان مشتری نداریم. حالا شاید بعدا مشتری بیاید اما فعلا که خبری نیست مثلا این چند روز فروش انجیر و گردوی من به ۱۰ کیلو هم نرسیده است و صرفه اقتصادی ندارد. در حالی که اجاره غرفه برای هر یک روز ۱۰۰ هزار تومان است. خوب باید جانمایی بازارچه‌ها یک جوری باشد که برای دستفروش بصرفد که به آنجا برود و اجاره بدهد.
درآمد دوره گردی بیشتر است
روایت سوم - بهمن شیری، دستفروش دوره گرد: شال و روسری می‌فروشم اما نه فقط در یک جای شهر. دو روز در متروی صادقیه، دو روز میدان هفت تیر و دو روز هم در میدان تجریش که الان هستم. با خبر شدم که قرار است دستفروشان را ساماندهی کنند، خوب برای بعضی‌ها طرح خوبی است ولی برای من نه. چون من اگر یک جا بمانم فروشم پایین می‌آید، بنابراین در این سه نقطه می‌چرخم که فروشم را بالا ببرم. جانمایی غرفه زمانی برای دستفروش به صرفه است که تردد در آنجا مانند پیاده رو میدان تجریش زیاد باشد ولی اگر مشتری نیاید باز هم پیاده‌روها شلوغ می‌شود.
دستفروشی در سکوی مترو بهتر است
روایت چهارم - معصومه شاهی، دستفروش ایستگاه مترو امام خمینی (ره) : حدود ۵ سال است با چهار خانم دیگر در همین سکوی مترو لباس زیر زنانه می‌فروشیم. اینجا حالا دیگر پاتوق همیشگی ما شده و مشتری‌های ثابت داریم. از ساماندهی دستفروشان یک چیزهایی شنیده‌ام اما پی‌اش را نگرفتم. بعضی‌ها می‌گویند خوب است و بیشتری‌ها می‌گویند به ضرر دستفروش‌هاست. مثلا ما از جایی که داریم، راضی هستیم. روی سکو سرما و گرما اذیت‌مان نمی‌کند. اما اگر قرار باشد ما را ببرند داخل پارک‌ها یا در فضای باز سخت‌مان می‌شود و اذیت می‌شویم.
سواد نداریم که اینترنتی ثبت‌نام کنیم
روایت پنجم- اکرم فدایی، دستفروش ایستگاه مترو امام خمینی (ره): من از دستفروشان قدیمی مترو هستم. پنج سال است قطار به قطار جوراب و گلسر و لباس می‌فروشم. درآمد بدی ندارم و خدا را شکر خرج زندگی‌ام در می‌آید. البته که انقدر بار سنگین بلند کردم که کمردرد شدید گرفته‌ام اما چاره چیست؟ تازه شنیده‌ام که می‌خواهند به دستفروشان غرفه بدهند اما فعلا که کسی سراغ ما نیامده. اگر هم ثبت‌نام اینترنتی است خوب باید بگویم خیلی‌ها مانند من سواد ندارند که بروند و در اینترنت ثبت‌نام کنند. شهرداری باید غرفه‌هایی را در همین مترو می‌گذاشت تا برویم و ثبت نام کنیم. از طرفی هم می‌گویند که بعد از مدتی می‌خواهند اجاره بگیرند که خوب اینطوری چیزی برای خودمان نمی‌ماند و دوباره به همین شرایط برمی‌گردیم.
غرفه ها را اجاره ندهند
روایت ششم- عباس شهبازی، دستفروش پایانه اتوبوسرانی جوانمرد قصاب: ۱۰ سال است که کنار مترو جوانمرد قصاب بساط می‌کنم. کلاه آفتابی و شمع و آچار و تقویم می‌فروشم. از وقتی هم که پایانه اتوبوسرانی جوانمرد قصاب در منطقه ۲۰ سر و سامان گرفته، زیر یکی از سایه‌بان‌های اینجا پاتوق می‌کنم. من فقط در صورتی دوست دارم به غرفه‌هایی که شهرداری مشخص می‌کند، بروم که اولا جای پرت و دوری نباشد که مشتری نیاید و فروشش پایین باشد و دوما اینکه بعد از مدتی نگویند که اجاره بدهید. چون اگر پول اجاره دادن داشتیم که مغازه می‌گرفتیم و انقدر سرمای زمستان و گرمای تابستان را به جان نمی‌خریدیم.
پاسخ شهرداری به نگرانی دستفروشان
نگرانی و دغدغه دستفروشان را با مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در میان گذاشتیم. قدرت اله محمدی در گفتگو با همشهری آنلاین می‌گوید هدف از اجرای طرح ساماندهی دستفروشان انضباط شهری در معابر با توجه به نگهداشت حفظ کرامت و معیشت دستفروشان است. «نگرانی که برخی از دستفروشان در اجرای طرح دارند، مربوط به پاخور نبودن مکان‌هاست در حالی که برای رفع این نگرانی سعی شده بازارچه‌ها را نزدیک بازارهای اصلی و مکان‌های پرتردد جانمایی کنیم. حدود ۱۱۴ بوستان در مناطق ۲۲ گانه برای این منظور نیز در نظر گرفته شده است اما برای درآمدزایی بالا قرار است بوستان‌های پرتردد را در اولویت بگذاریم.»
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در ادامه توضیح داد: «به لحاظ قانونی مبلغی که از آنها دریافت می‌شود متری ۷ هزار و ۵۰۰ تومان است که مبلغ دریافتی از دستفروشان بر حسب متراژ خواهد بود. در واقع پیمانکاران برای راه اندازی غرفه‌ها و چیدمان مرتب که برازنده منظر شهری باشد، هزینه پرداخت کرده‌اند و این مبلغ دریافتی از دستفروشان برای تجهیز و ساماندهی است. مبالغ دریافتی آنقدرها هم جای هراس و نگرانی ندارد که مانع از استقبال طرح شود و خوشبختانه روز به روز به تعداد ثبت نامی‌ها افزوده می‌شود.»