همشهری آنلاین - آرش نهاوندی: الکساندر داوژنکو، ژیگا ورتوف و سرگئی پاراجانوف از مشهورترین فیلمسازان و تئوریسین‌های سینمای شوروی از اوکراین برخاسته‌اند.
داوژنکو با تاسیس استودیوهای فیلم داوژنکو نام خود و کشورش را به‌عنوان یکی از پیشگامان تئوری مونتاژ مطرح کرد. سینمای اوکراین در سال‌های حیات اتحاد جماهیر شوروی و سال‌های پس از استقلال بازیگران و کارگردانان مطرح دیگری را نیز به دنیا معرفی کرده است. برخی کارگردانان و بازیگران مشهور سینمای آمریکا دارای اصالت اوکراینی هستند. پدران آنها از مهاجران اوکراینی هستند که در دوران جنگ سرد به آمریکا مهاجرت کرده بودند.
ازجمله مشهورترین این افراد می‌توان به لئونارد نیموی، استیون اسپیلبرگ، داستین هافمن، سیلوستر استالونه، کرک داگلاس، لئوناردو دی‌کاپریو، وینونا رایدر، ووپی گولدبرگ و لنی کراویتس اشاره کرد.
به نظر می‌رسد سینمای اوکراین هم مثل اوضاع فعلی‌اش، قلبی تقسیم‌شده میان شرق و غرب داشته است. به‌رغم آنکه سینمای اوکراین از نظر تاریخی اهمیت شایانی داشته و در طول تاریخ، تولیدات بسیار موفقی در زمینه سینما به جهان عرضه کرده است، مباحث زیادی پیرامون هویت این سینما وجود دارد و بسیاری معتقدند که سینمای اوکراین در طول تاریخ خود، بسیار متاثر از سینمای روسیه و اروپا بوده است.
امروزه سینما در اوکراین اهمیت ویژه‌ای دارد و جشنواره بین‌المللی فیلم اودسا از اهمیت جهانی برخوردار است، جشنواره‌های سینمایی بین‌المللی کی‌یف و مولودیست که در شهر کی‌یف برگزار می‌شوند نیز از مهم‌ترین جشنواره‌های سینمایی اوکراین محسوب می‌شوند.
در سال‌های پس از فروپاشی اتحاد شوروی نیز سینمای اوکراین در عرصه جهانی توانسته با فیلم‌هایی نظیر «برادران: اعترافات نهایی»، «سایه‌های از یاد برده‌شده»، «پارادژانوف»، «لاس منیناس»، «هذیان» و «عبورکننده از آتش» خود را در عرصه جهانی مطرح کند. در سال‌های اخیر نیز ساخت فیلم‌هایی درباره وقایع سیاسی اوکراین و روابط و تنش‌های این کشور با روسیه توجهات زیادی را به‌خود جلب کرده است.
اوکراین در زمینه ساخت سریال‌های تلویزیونی نیز در سال‌های اخیر موفق عمل کرده است. ازجمله سریال‌های مطرح سال‌های اخیر در اوکراین «خادم ملت» بوده و یکی از مهم‌ترین بازیگران این سریال کمدی نیز ولودیمیر زلینسکی، رئیس‌جمهور کنونی اوکراین بوده که در آن سریال در نقش رئیس‌جمهور تصادفی اوکراین بازی کرده بود. او با کسب محبوبیت در این سریال و با تاسیس حزب «خادم ملت» در نهایت توانست از پلکان محبوبیت تلویزیونی به کاخ ریاست‌جمهوری در اوکراین صعود کند.
در این مطلب به چند فیلم مطرح سال‌های اخیر در سینمای اوکراین می‌پردازیم.
راهنما - ۲۰۱۴
فیلمی اوکراینی به کارگردانی اولس سانین است. این فیلم به‌عنوان نماینده کشور اوکراین برای حضور در رشته بهترین فیلم بین‌المللی هشتادوهفتمین دوره مراسم اسکار انتخاب شده بود، اما در نهایت نامزد حضور در مراسم اسکار نشد. داستان این فیلم درباره یک مهندس آمریکایی به نام مایکل شامروک است که با پسر ۱۰ساله‌اش برای زندگی و با هدف حمایت از استقرار سوسیالیسم در این شهر به خارکیف اوکراین می‌رود.
او در جریان اقامت خود در خارکیف عاشق بازیگر زنی به نام اولگا می‌شود. اما از بد روزگار، فرد دیگری به نام کمیسر ولادیمیر یکی از مقامات سیاسی مهم خارکیف نیز از تحسین‌کنندگان اولگاست؛ این مسئله باعث اتفاقات ترسناکی می‌شود و در نتیجه اتفاقات ناگواری که در ادامه رخ می‌دهد، این فرد آمریکایی کشته می‌شود و پسرش توسط یک شاعر نابینا از چنگ تعقیب‌کنندگانش نجات پیدا می‌کند. این پسر که شانس چندانی برای زنده‌ماندن در یک کشور خارجی ندارد، چاره‌ای نمی‌بیند جز کار به‌عنوان راهنمای این شاعر نابینا ...
پاراژانف-۲۰۱۳
«پاراژانف» فیلم زندگینامه‌ای اوکراینی به کارگردانی سرژ آودیکیان و اولن فتیسواست. این فیلم روایتگر زندگی کارگردان مشهور سینمای اوکراین؛ سرهی پاراژانف است.
این فیلم در سال۱۹۸۶ به‌عنوان نماینده اوکراین برای حضور در مراسم اسکار انتخاب شد، اما در نهایت به‌عنوان نامزد در هشتادوششمین دوره برگزاری مراسم اسکار حضور نیافت.
این فیلم داستان سرهی پاراژانف را روایت می‌کند که از کارگردانان بنام اوکراینی بود که آثارش در سطح بین‌المللی نیز شناخته شده بودند، اما او به‌دلیل سرسختی در مخالفت با مقامات اقتدارگرای اتحاد شوروی دستگیر و به اتهامات ساختگی به زندان محکوم شد. عشق به ساختن و خلق‌کردن باعث شد تا او پس از سال‌ها زندان و ممنوعیت در ساخت فیلم، دوباره به فیلمسازی رو بیاورد.
برادران: اعترافات نهایی - ۲۰۱۳
فیلمی اوکراینی به کارگردانی ویکتوریا ترومیفنکو است. داستان این فیلم براساس کتاب «شیرینی» اثر تورگنی لیندگرن، نویسنده سوئدی ساخته شده است. این فیلم در بیش از ۲۰ جشنواره جهانی سینما نمایش داده شده است. «برادران: اعترافات نهایی» فیلمی روانشناسانه است که داستان آن در ارتفاعات کوهستانی کارپاتی رخ می‌دهد و براساس داستان این فیلم، ۲ برادر مسن و عاجز که در منطقه‌ای دورافتاده زندگی می‌کنند و اندامشان در حال افول است و هر دو بیمار هستند، در حال رقابت با یکدیگر برای طولانی‌تر کردن زندگی خود هستند و هر یک در تلاش است تا بیشتر از دیگری زندگی کند. اما روزی یک زن به محل زندگی این دو وارد می‌شود و ...
هذیان- ۲۰۱۳
«هذیان» دومین فیلم ایهو پودولچاک، کارگردان مشهور اوکراینی است. این فیلم برای نخستین‌بار در هفته کارگردانان در جشنواره فانتااسپورتو در پرتغال نمایش داده شد.
«هذیان» جایزه اصلی جشنواره فیلم بغداد را نیز به‌خود اختصاص داد. هذیان فیلمی روانشناسانه و پیچیده است. براساس خلاصه داستان این فیلم، خانواده‌ای، روانشناسی را استخدام می‌کنند تا از پدرشان که با دیدن هر نوع طناب و گره، فکر خودزنی در ذهنش تداعی می‌شود، مراقبت کند. اما در ادامه وضعیت روحی و روانی روانشناس مهمان این خانواده باعث بروز نگرانی‌های جدی و شدیدی می‌شود.
لاس منیناس - ۲۰۰۸
«لاس منیناس» فیلمی اوکراینی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی ایهور پودلچاک است. «لاس منیناس» نخستین فیلم اوکراینی است که در رقابت برای کسب جایزه تایگر در جشنواره بین‌المللی روتردام شرکت کرده است. نام این فیلم از تابلوی مشهور نقاشی دیگو ولاسکس، نقاش مشهور اسپانیایی برگرفته شده است.
تا ابتدای سال۲۰۱۰ این فیلم در بیش از ۲۷ جشنواره سینمایی حضور یافته بود. «لاس منیناس» در زمره ۱۵ فیلم برتر سینمای اوکراین در ۲ دهه اول پس از استقلال این کشور از اتحاد شوروی قرار دارد. داستان این فیلم درباره این پرسش اساسی است که غرق‌شدن در زندگی روزمره و مبتلاشدن به روزمرگی چه بلایی بر سر ذهن و روح و روان انسان خواهد آورد. در این فیلم همچنین به اهمیت انتخاب‌های ما و اینکه چقدر این انتخاب‌ها محدود هستند، پرداخته می‌شود.