به گزارش همشهری آنلاین، روزنامه همشهری نوشت: هشتمین دور از مذاکرات برای لغو تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان در وین درحالی همچنان ادامه دارد که بحران در اوکراین به اوج خود رسیده و به‌نظر می‌رسد همه تحولات جهانی را تحت‌الشعاع خود قرار داده‌است. درچنین شرایطی برخی کارشناسان معتقدند احتمال تأثیرگذاری این بحران بر روند گفت‌وگوها در وین وجود دارد و ممکن است تا حدودی به پیچیده‌ترشدن رایزنی‌ها بینجامد؛ تا جایی که برخی حتی از «فلج‌شدن مذاکرات در گام پایانی» سخن به‌میان آوردند.
این در حالی است که اخبار منتشرشده از روند گفت‌وگوها در وین حکایت از آن دارد که رایزنی‌ها در قالب‌های مختلف ادامه دارد و پیشرفت‌های به‌دست آمده در سطحی است که احتمال تأثیرگذاری بحران اوکراین بر روند مذاکرات را محدود می‌کند؛ گزاره‌ای که مقام‌های کاخ‌سفید نیز در روزهای اخیر بر آن تأکید کرده‌اند.
برهمین اساس هم هست که به‌نظر می‌رسد طرف‌های حاضر در گفت‌وگوهای هسته‌ای وین براساس منافع خود همچنان به رایزنی‌های دیپلماتیک در وین ادامه می‌دهند و قصد ندارند تحت‌تأثیر بحران اوکراین، پیشرفت‌های به‌دست آمده در مذاکرات را نادیده بگیرند؛ موضوعی که فؤاد ایزدی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز آن را تأیید می‌کند و معتقد است در شرایط کنونی هم دیپلمات‌های حاضر در وین قادر خواهند بود از پیشرفت‌های به‌دست آمده در مذاکرات وین محافظت کنند. وی بر این اعتقاد است با توجه به تحریم‌های اخیر علیه روسیه که ازسوی آمریکا و اتحادیه اروپا اعمال شده‌است، روس‌ها اتفاقا دلایل بیشتری دارند که مصمم‌تر از قبل، در مسیر ناکارآمدسازی سیاست اعمال فشار آمریکا علیه ایران گام بردارند.
گفت‌وگوی همشهری با فؤاد ایزدی را در ادامه بخوانید.
اوج‌گرفتن بحران در اوکراین می‌تواند بر روند مذاکرات وین تأثیر بگذارد؟
پیش از تحلیل این موضوع باید تأکید کنم که جنگ در اوکراین سبب آسیب‌دیدن غیرنظامیان می‌شود و از این منظر مطلوب نیست. با درنظر گرفتن این موضوع، معتقدم بحران اوکراین نمی‌تواند تأثیر منفی قابل‌توجهی بر روند مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۴ در وین برجا بگذارد. باید درنظر داشت که در ماه‌های اخیر غربی‌ها به دفعات روس‌ها را تهدید می‌کردند که اگر درمقابل مطالبات غرب تمکین نکنند و در واقع از منافع خود کوتاه نیایند، در حوزه تحریم‌ها با آنها کاری می‌کنند که با ایران کردند و با کارزار «فشارحداکثری» منافع سیاسی و اقتصادی روسیه را درسطح جهان تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برهمین اساس به‌نظر می‌رسد روس‌ها نباید علاقه‌مند باشند اینگونه به‌نظر برسد که سیاست تحریمی غربی‌ها علیه جمهوری‌اسلامی ایران جواب داده‌است و در مواجهه با روسیه نیز می‌تواند به‌کار آید. در واقع اگر غربی‌ها موفق شوند از نوع مواجهه تحریمی با ایران، الگویی برای رفتار و مقابله با روسیه بسازند، این موضوع برای روس‌ها مطلوب نیست. بنابراین به‌نظرم در شرایط کنونی روس‌ها دلایل محکم‌تری برای تلاش درمسیر لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران دارند.
این رویکرد روسیه تا چه اندازه می‌تواند در رسیدن به «توافق مثبت» در وین به‌کار آید؟
به‌هرحال باید درنظر داشت که روس‌ها در سال‌های گذشته برای کاستن از تبعات منفی کارزار «فشارحداکثری» آمریکایی‌ها به ایران کمک‌های قابل‌توجهی کردند و در شرایط کنونی، با توجه به شفاف‌شدن اوضاع در اوکراین و همچنین موضع غرب در مواجهه با روسیه در قبال این بحران، اکنون روس‌ها دلایل بهتر و محکم‌تری برای حمایت از موضع ضدتحریمی ایران در مذاکرات وین دارند؛ رویکردی که می‌تواند در پیشبرد گفت‌وگوهای هسته‌ای درمسیر مثبت تأثیر مهمی داشته باشد. بررسی سیر تحولات در بحران اوکراین نشان داد تلاش‌های روسیه برای حل دیپلماتیک این بحران و خودداری از درگیری نظامی، ازسوی اروپا و آمریکا با بن‌بست مواجه و معلوم شد غربی‌ها با مشکلات جدی برای رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌های امنیتی روسیه روبه‌رو هستند. البته تأکید می‌کنم که در بحران اوکراین غیرنظامیان آسیب می‌بینند و جنگ، زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و به آنان آسیب می‌زند.
برخی معتقدند با توجه به بحران اوکراین، تکیه بر نقش روسیه به‌عنوان ضامن یا محلی برای انبار اورانیوم غنی‌شده ایران، ممکن است با اما و اگرهایی مواجه شود. با این گزاره موافقید؟
اتفاقا معتقدم برای ما مثبت است. قبلا عده‌ای بر این اعتقاد بودند طرح اینکه روسیه نقش ضامن یا محلی برای انبار اورانیوم غنی‌شده ایران را داشته باشد، چنین توافقی می‌تواند علیه جمهوری‌اسلامی ایران باشد، چراکه ممکن است در آینده و با نقض دوباره برجام، شاهد همسویی روسیه و غرب در بازنگرداندن اورانیوم غنی‌شده به کشور باشیم. این درحالی است که در شرایط کنونی احتمال همسویی روسیه و غرب در این زمینه خیلی کمرنگ‌تر و در واقع خیال‌مان راحت‌تر شده‌است.
به‌نظر شما درصورت قطع رابطه روسیه با اروپا و آمریکا، توافق‌ها در وین زیرسؤال می‌رود؟
فعلا و در شرایط کنونی بحث قطع رابطه مطرح نیست. بنابراین نمی‌توان در این زمینه با قاطعیت اظهارنظر کرد، اما باید درنظر داشت که مذاکرات هسته‌ای در سطح بالایی جریان دارد و با چنین تحولاتی زیرسؤال نمی‌رود.
عده‌ای معتقدند اکنون و با توجه به شرایط موجود، احتمال اینکه روسیه خود به‌عنوان یک مسئله در مذاکرات وین مطرح شود، وجود دارد. با این گزاره موافقید؟
اصلا چنین موضوعی مطرح نیست. مذاکرات وین با رویکرد رفع تحریم‌ها علیه ایران و فعالیت‌های صلح‌آمیز کشورمان درجریان است و ما با زیاده‌خواهی غربی‌ها از جمهوری‌اسلامی ایران مواجه هستیم. مشکل اصلی مذاکرات آمریکاست، نه روسیه. بررسی تحولات نشان می‌دهد روسیه در سال‌های گذشته در قبال موضوع فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان رویکرد بهتر و منطقی‌تری داشته است.
برخی اینگونه مطرح می‌کنند که با احیای توافق هسته‌ای احتمال گرایش ایران به‌سوی غرب وجود دارد و این مطلوب روس‌ها نیست. این موضوع را چگونه تحلیل می‌کنید؟
اینکه ایران به‌سوی غرب متمایل شود، توهمی بود که در دولت قبل بروز یافت و نتایج آن را هم مشاهده کردیم. ازسوی دیگر به‌نظر می‌رسد در غرب هم آمادگی کافی برای بهبود رابطه با ایران وجود ندارد و شاهد رفتار عمل‌گرایانه‌ای از آنها در این رابطه نیستیم. از این جهت به‌نظرم چنین گزاره‌ای به‌کلی نادرست است.