به‌جز پرداختن به موضوع انتخابات شورایاران و بررسی آن انتخابات در جلسه روز یکشنبه، موضوع تصویب «تشکیل شوراهای هماهنگی نظام مدیریت مجموعه شهر تهران» و همچنین ارائه گزارش طرح ناحیه‌محوری توسط مشاور عالی شهردار، در جلسه سه‌شنبه گذشته، از جمله مباحث مهم شورا در هفته گذشته بود. یکی دیگر از رخدادهای هفته گذشته شورای شهر تهران این بود که جلسه روز سه‌شنبه به‌دلیل غیبت و ترک جلسه بعضی از اعضا از رسمیت افتاد.
سه‌شنبه گذشته، مشاور عالی شهردار تهران با ارائه گزارشی از طرح ناحیه‌محوری شهرداری تهران، اعلام کرد که در طرح ناحیه‌محوری در مناطق یک، 5، 19، 20، 15 و 22، حریم‌بان برای حفاظت از حریم مناطق مشخص شده است.
به گفته محمدهادی ایازی، یکی از رویکردهای اصلی شهرداری تهران در اجرای طرح ناحیه محوری، جلوگیری از توسعه ساختاری و نیروی انسانی بدنه شهرداری تهران بوده است.
ایازی در آن جلسه گفت: هم‌اکنون 122 ناحیه و 374 محله در شهر تهران وجود دارد و 13 ناحیه موجود در شهر تهران وسعت و جمعیت بیشتری نسبت به 976 شهر کشور دارند و به همین دلیل اداره نواحی به‌اندازه اداره شهرها اهمیت دارد.
مشاور عالی شهردار تهران با بیان این مطلب که در هر یک از این 976 شهر کشور، به‌طور متوسط 150 نیروی انسانی شاغل وجود دارد، افزود: حداکثر نیروی انسانی فعال در هر یک از نواحی شهر تهران 42 نفر است. وی عنوان کرد: جهت‌گیری طرح ناحیه محوری، تعامل جدی با شورایاری‌ها و بازتعریف جدیدی از مدیریت شهری در سطح محلات است و باید در جریان اجرای طرح ناحیه محوری، موضوع تمرکززدایی پیگیری شود.
به گفته ایازی، پیش از اجرای طرح ناحیه محوری تنها 14 مسئولیت در نواحی در قالب حوزه‌های خدمات شهری وجود داشت که در طرح جدید 95 وظیفه از جمله وظایف ترافیکی، عمرانی و شهرسازی و نواحی محول شده است.
وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح ناحیه‌محوری، واگذاری وظایف شهرداری به بخش خصوصی مانند راه‌اندازی دفاتر خدمات الکترونیک را محقق کرده است، بیان کرد: پیش از اجرای طرح ناحیه‌محوری، واگذاری وظایف به نواحی با کمبود نیروهای کارآمد و نبود مراجع ذی‌صلاح برای نظارت بر اجرا وجود داشت اما با شکست مواجه شده بود.
مشاور عالی شهردار تهران در توضیح اهداف اجرای این طرح، خاطر نشان کرد: تمرکززدایی از طریق واگذاری امور به نواحی، تحقق مدیریت محله‌ای، افزایش بهره‌وری در منابع و نیروی انسانی، افزایش رضایتمندی مردم، تسریع و تسهیل و افزایش کیفیت خدمات ارائه شده و توسعه مشارکت مردم در اداره امور شهر، از جمله اهداف اصلی این طرح است. ایازی به مقاومت برخی از مدیران مناطق در واگذاری امور به نواحی اشاره کرد و یادآور شد: گسترش نیافتن سازمان شهرداری، افزایش کارآمدی و کارایی، افزایش نیافتن تعداد نیروی انسانی، تقویت نگاه سیستمی بر مدیریت شهری، برخورداری از توان بخش‌های غیردولتی در اداره امور و ارتقای سطح دانش و مهارت نیروی انسانی از جمله اصول اجرای طرح ناحیه محوری است که می‌تواند، به مرور زمان مقاومت بدنه شهرداری را کمتر کند.
ایازی مهم‌ترین مشکل در اجرای طرح ناحیه‌محوری را کمبود نیروی انسانی کارآمد به‌ویژه در حوزه‌های شهرسازی و عمرانی، عنوان کرد و افزود: آموزش مستمر مدیران و کارکنان شاغل در بدنه شهرداری‌های نواحی در دستور کار قرار گرفته است.
نظرات اعضای شورای شهر
در ادامه این جلسه، تعدادی از اعضای شورای شهر تهران نکات و سؤالاتی را مطرح کردند.
خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر تهران، به برخی اشکالات مطرح شده در طرح ناحیه‌محوری اشاره کرد و گفت: چه تضمینی وجود دارد تا اشکالاتی که قبلا در حد یک نایب در حد نواحی شهرداری وجود داشته است، حالا در حد یک تیم وجود نداشته باشد؟
وی افزود: در سازمان‌های مدیریتی که گستردگی زیادی دارند، هماهنگی در اجرا بسیار اهمیت دارد و به وضوح دیده می‌شود که یک منطقه از یک بخشنامه استفاده می‌کند و منطقه دیگر، روش دیگری دارد و وقتی از آنها در این مورد سؤال می‌شود، بر درست بودن روش خود اصرار دارند.
سخنگوی شورای شهر تهران تاکید کرد: باید فرمول خاصی برای هماهنگی بین این نواحی وجود داشته باشد. وی با بیان اینکه واگذاری حوزه‌هایی نظیر شهرسازی به نواحی شهرداری، فواید و مضراتی را با هم دارد، اظهار کرد: با استفاده از نیروهای متخصص در حوزه شهرسازی، این واگذاری می‌تواند مؤثر و مفید باشد، اما همان طور که شما اطلاع دارید، با توجه به اینکه سطح سواد و تحصیلات نیروهای نواحی پایین است، چطور می‌خواهیم یکباره سطح تحصیلات نواحی را بالا ببریم و از کجا قرار است این همه نیرو پیدا کنیم؟
در ادامه این جلسه همچنین مرتضی طلایی، عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران گفت: در ساماندهی جغرافیایی و گسترش نواحی شهر تهران ایراداتی وجود دارد که از جمله آن می‌توان، به 3ناحیه در منطقه 8 تهران اشاره کرد.
وی افزود: آسیب‌پذیری در حوزه مدیریت شهر تهران کم نیست و همواره آسیب‌های مالی در گذشته، حال و آینده وجود داشته و دارد.
طلایی تصریح کرد: تنوع ماموریت و گستردگی حوزه‌ها، باعث شده است که نظام نظارتی مناسبی وجود نداشته باشد. وی خواستار ایجاد یک نظام دقیق و منطبق بر جمعیت و گستردگی نواحی شد تا به این ترتیب زمینه‌های آسیب‌پذیری در نواحی کاهش یابد. در این جلسه همچنین رسول خادم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: نزدیک کردن ساختار اجرایی شهرداری‌ها به مردم در مقیاس‌های جغرافیایی و جمعیتی در تحقق اهداف آنها نقش جدی خواهد داشت.
وی افزود: لاغر شدن ساختار شهرداری باید در تمام سطوح آن مشاهده شود و قطعا این موضوع نیازمند یک دوره‌گذار است و یکباره اتفاق نمی‌افتد.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران در عین حال تاکید کرد: لازم است تا در مورد تاثیرات بودجه‌ای و تشکیلاتی این طرح نیز در بودجه سال 88 بررسی بیشتری صورت گیرد، همچنین باید در مورد ساختار مدیران و نیز انتقال وظایف از شهرداری مرکز به نواحی بررسی بیشتری داشته باشیم.
کاهش تصدیگریها و تخلفات در نواحی شهرداری
در ادامه این جلسه سخنگوی شهرداری تهران در پاسخ به اعضا، با اشاره به امکان به‌وجود آمدن مضرات و فواید فراوان در واگذاری امور شهرسازی به نواحی شهرداری تهران گفت: در حال حاضر نرم افزاری به‌صورت آنلاین برای شهر تهران مشخص شده و این نرم‌افزار تعیین می‌کند که اداره شهرسازی ناحیه در همان سطح چه تعداد ساختمان در حال ساخت و ساز دارد و در چه مرحله‌ای از بازدید است.
وی با تاکید بر اینکه این نرم افزار از طریق فیبر نوری فعالیت می‌کند، تصریح کرد: در حال حاضر با استفاده از سیستم‌های IT، زمینه بسیاری از تخلفات گرفته شده است و از این طریق حتی بسیاری از تصدیگریها و اقدامات غیرمجاز نیز کاهش یافته‌است.
ایازی در پاسخ به اظهارات طلایی هم افزود: در برخی از مناطق تناسب جغرافیایی و جمعیتی وجود ندارد و این اشکال به‌زودی بررسی و مرتفع خواهد شد و برای جلوگیری از آسیب‌پذیری‌های مناطق، تمهیدات حراستی را در سطح نواحی پیش‌بینی کرده‌ایم.
مشاور عالی شهردار تهران همچنین خاطرنشان کرد: مقاومت‌های پرسنل شهرداری یکی از واقعیت‌های اجرای این طرح است، اما این مقاومت‌ها طی یکسال گذشته با توجه به اقدامات انجام شده، کاهش یافته و نزدیک به 40 درصد وظایف شهرداری مرکز به شهرداران نواحی محول شده است.
شورا به‌دنبال نظام مدیریت هماهنگ برای پایتخت
شورای شهر در هفته گذشته طرحی را تصویب کرد که اگر کامل و بی‌نقص اجرا شود، نظام مدیریت پایتخت دگرگون می‌شود. می‌گوییم «اگر اجرا شود»، چون به اعتقاد بسیاری، از جمله برخی از اعضای شورای شهر، گردهم آوردن مدیران ارشد و وزرای مختلف و هماهنگ‌کردن آنها کار دشواری است؛ البته اجرای این نظام مشکلات بسیار دیگری هم دارد. با همه اینها، «تشکیل شوراهای هماهنگی نظام مدیریت مجموعه شهر تهران» در جلسه سه‌شنبه گذشته تصویب شد و اعضا نظرات خود را در این‌باره مطرح کردند. در این بخش نظرات رسول خادم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر آمده است.
در نبود مدیریت واحد شهری
سابقه تصویب چنین طرحی به چند سال گذشته بر می‌گردد و طرحی با عنوان «طرح مجموعه شهری تهران»، به تصویب دولت رسیده است که همه نکات این طرح در این مصوبه لحاظ شده است. این توضیح را خسرو دانشجو به اعضای شورا داد و سپس گفت: تجربه نشان داده است که اگر مسئولیت مدیریت را به یک فرد یا مسئول واحد نسپاریم، مشکلات زیادی به‌وجود می‌آید و در نهایت هماهنگی هم وجود ندارد. به گفته سخنگوی شورای شهر تهران، مصوبه هیات وزیران و مصوبه دیگر دولت درمورد واگذاری بخشی از وظایف دولت به شهرداری‌ها را در اختیار داریم که تاکنون اجرایی نشده‌اند و گمان نمی‌کنم با اجرای این طرح به جمع بندی مشخصی هم برسیم، در عین حال مسئولیت‌های فراوان هر یک از اعضا از جمله معاون اول رئیس‌جمهوری باعث می‌شود این افراد فرصت رسیدگی به امور را نداشته باشند. دانشجو تاکید کرد: باید حدود و وظایف هر یک از اعضا در حیطه کار خودشان مشخص باشد.
وی افزود: توقع اینکه مشکلات مجموعه شهری تهران فقط توسط شهردار تهران حل شود، درست نیست و این نسخه نمی‌تواند کمک قابل توجهی کند و حتی اگر این جلسات هماهنگی هفته‌ای یکبار برگزار شود، معجزه نخواهد کرد. به گفته دانشجو، مدیریت واحد شهری هنوز محقق نشده و به علاوه نقاط جمعیتی اطراف تهران بر آن تاثیر دارد و مدیریت شهر تهران نتوانسته است تصمیم‌گیری درستی داشته باشد و قطعا دولت باید به یاری مدیریت این مجموعه بیاید.
تفاوت مجموعه مدیریت شهری با مدیریت شهری
رسول خادم هم در توضیح درباره این طرح گفت: در قانون برنامه سوم و چهارم مصوبه رسمی در مورد واگذاری تصدی‌های دولت به شهرداری‌ها و نیز مصوبه شورای‌عالی اداری پیش رو داریم، اما هنوز محقق نشده و مدعی هستیم که شرایط تحقق تدریجی واگذاری این تصدی‌ها به‌صورت آزمایشی وجود دارد. به گفته رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر، مجموعه مدیریت شهری با مدیریت شهری کاملا متفاوت است، مجموعه مدیریت شهری به کلیه نقاط پیرامونی که کارکردهای خدماتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارند، اطلاق می‌شود و نکته مهم این است که این مجموعه مدیریت شهری برای 5/10 میلیون جمعیت که در طرح جامع قید شده، سرانه خدماتی تعریف کرده است.
خادم تصریح کرد: متأسفانه در حال حاضر تصمیماتی که در مورد شهرها در سطح دولت و مجلس اتخاذ می‌شود کلی و عام است و همان تصمیمی که برای یک شهر کوچک اتخاذ می‌کنند، در مورد شهر بزرگ هم مصداق دارد؛ به این ترتیب بسیاری از قوانین در تهران قابل اجرا نیست. وی با بیان اینکه پایتخت‌ها در همه جای دنیا نظام حکمرانی جداگانه‌ای دارند که باید به آن توجه شود، افزود: تهران را باید در سطح ملی در نظر گرفت و توجه داشت که هماهنگی اعضای این شورا با هم، کار ساده‌ای نیست.