همشهری آنلاین - کامران بارنجی، فتانه احدی: سردار کمال هادیانفر رئیس پلیس راهور ناجا هیچ وقت از اظهاراتش درباره کیفیت خودروهای داخلی کوتاه نیامد؛ تا جایی که رهبری هم در دیدار جمعی از تولیدکنندگان کشور و مسئولان اقتصادی و صنعتی، تأکید کردند: این همه حمایت در طول این سال‌ها از صنعت خودرو در کشور شده خب کیفیت خودرو خوب نیست، مردم ناراضی‌اند، درست هم می‌گویند، حق با مردم است.
حالا سردار هادیانفر در مسیر تأکید بر افزایش کیفیت خودروی داخلی به‌گفته خودش هم اسناد ۱۱ساله تحلیل تصادفات را در جیب دارد و هم نارضایتی رهبری از کیفیت خودروی تولید شده توسط خودروسازان.
او در گفت‌وگو با همشهری آنلاین می‌گوید که این انتقادات را از خودروسازان تا جایی ادامه می‌دهد که بالاخره خودروی ارزان، ایمن و زیبا دست مردم برسد؛ چون به اعتقاد رئیس پلیس راهور کشور تولیدات فعلی خودروسازان ناایمن و گران هستند. گفت‌وگوی نوروزی همشهری با این چهره خبرساز اجتماعی را می‌خوانید:
سردار! شما در سال۱۴۰۰ با تمام توان در مقابل خودروسازهای داخلی ایستادید و بعد از تصادف زنجیره‌ای بهبهان عملا رودرروی خودروسازها قرار گرفتید و انتقادات تندی به کیفیت خودروهای تولید شده در داخل وارد کردید. چرا این موضوع برای شما این قدر مهم شد؟
خب، بالاخره در کشور حمل‌ونقل زمینی درواقع جدی‌ترین موضوع در حوزه ایمنی است. هم‌اکنون ۹۴درصد حمل‌ونقل کشور ما از طریق زمین اتفاق می‌افتد. ما تقریبا نزدیک ۳۴میلیون وسیله‌نقلیه در کشور داریم و ۴۴میلیون نفر از مردم هم دارای گواهینامه هستند. درحقیقت به‌نوعی همه ۸۵میلیون جمعیت کشور یا کاربر حوزه ترافیک بوده یا راننده یا عابرپیاده یا سرنشین هستند؛ بنابراین بحث ایمنی در حوزه حمل‌ونقل زمینی بحثی جدی است.
البته در همه کشورها خسارت‌های ناشی از تصادفات امر محالی نیست، ولی بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند که آن خسارت‌ها را به کمترین میزان ممکن برسانند. آمارها نشان می‌دهد خیلی از کشورها که شاید یک روز بیشترین عامل مرگ‌ومیرشان تصادفات بوده امروز براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی دارای کمترین خسارت‌های ناشی از تصادفات هستند.
اما در کشور ما یک تفاوت عمده‌ای بین تولیدات وسایط‌نقلیه داخلی با کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد و آن این است که در تولیدات کشورهای توسعه‌یافته به کیفیت، زیبایی و ارزانی وسیله نقلیه خیلی توجه می‌کنند، اما تولیدات داخلی وسایط نقلیه ما با توجه به حمایت‌های گسترده‌ای که صورت می‌گیرد، کیفیت بالایی ندارند و ما هرچه پیش می‌رویم هم کیفیت پایین می‌آید و هم زیبایی ندارد؛ به‌طوری که تولیدات خودرویی ما که ۲۰سال است از طراحی آن می‌گذرد هم ایمنی در آن به اقل ممکن رسیده هم قیمت خودرو متناسب با این محصول نیست.
درحقیقت خودروسازان ما قیمت خودروی خوب خارجی را می‌گیرند، اما خودروی بی‌کیفیت داخلی تحویل می‌دهند؟
بله و این روند درست نیست. فراموش نکنیم که سالانه ۱۷هزار نفر در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند و بالغ بر ۳۶۰هزار نفر مجروح یا معلول می‌شوند و غالبا آنهایی که مجروح یا معلول می‌شوند سالیان سال زمینگیر شده و ادامه عمرشان را مجبورند جور دیگری زندگی کنند.
پلیس در این آمار بالای کشته‌ها و مجروحان تصادفات چقدر راننده را مقصر می‌داند؟
کارشناسان عوامل تصادف را عامل انسانی، وسیله و راه می‌دانند؛ حالا محیط، قوانین و مدیریت هم وجود دارد که از آن صرف‌نظر می‌کنیم. من معتقدم راننده‌ای که پشت خودرو می‌نشیند باید ایمن رانندگی کند، اما گاهی ممکن است به هر دلیلی راننده خطا و غفلتی کند؛ مثلا عدم‌تمرکز به جلو داشته باشد یا سرعت مطمئنه نداشته باشد یا اصلا به هر دلیلی راننده پشت فرمان بیهوش شود و این عاملی شود برای تصادف. حالا وقتی تصادف اتفاق افتاد یک چیزی باید از راننده یا سرنشینان محافظت کند و آن چیز در درجه اول وسیله است؛ یعنی باید ستون‌ها، استحکامات و پلتفرمی که دراین وسیله به‌کار برده شده، قطر آلیاژی که در آن به‌کار رفته و... به‌گونه‌ای عمل کند که جان‌پناهی برای سرنشینان باشد یا کمربند ایمنی باید به‌موقع قفل شود که شدت برخورد سرنشینان را بتوان کنترل کرد.
اما در خودروهای داخلی، خود خودرو عامل شدت تخریب یا جراحات است. مثلا ترمز وسیله‌ای برای کنترل خودرو در مواقع خطر است، اما در خودروهای داخلی وقتی راننده ترمز می‌کند خط ترمز خودرو چندین متر کشیده می‌شود. در این حالت دیگر خودرو در اختیار راننده نیست و خودرو به هرجایی ممکن است بخورد یا ترمز ABS درست عمل نمی‌کند یا کیسه هوایی که در زمان حادثه اگر درست عمل کند، جان‌پناهی برای راننده می‌شود، عملا عمل نمی‌کند. من یادم می‌آید در سال۹۱ که ابلاغ شد خودروسازها باید کیسه هوا داخل خودرو بگذارند اول گفتند یک کیسه هوا بگذاریم، بعد کردند ۲ کیسه هوا که آن هم با این وضعیت به‌کار گرفته شد.
خب وقتی به خودروساز ابلاغ شده که خودرو با استاندارد یورو ۵ تولید کند چرا زیر بار اجرای آن نمی‌روند؟
مشکل همین جاست که ما باید ببینیم با کدام استاندارد اروپا در حال تولید هستیم؟ آیا واقعا یورو۵ تولید می‌کنیم؟ به اعتقاد من خودروهای ما یورو۲ هم نیستند؛ به همین دلیل هم ما از سال۹۸ به جد موضوع کیفیت خودروی تولید داخل را دنبال کردیم و حرفی هم که می‌زنیم حرف کارشناسی است.
پلیس ۱۱سال تصادفات را تحلیل کرده و براساس همین تحلیل تصادفات و فراوانی خودروها ایستادگی کردیم تا تولید پراید در اواخر۹۸ و اوایل سال۹۹ متوقف شود؛ هر چند که مشکل پراید سال‌هاست در کشور وجود دارد و پرایدها همچنان در خیابان‌ها و جاده‌ها می‌چرخند، اما جلوی تولیدش را گرفتیم.
مثل پیکانی که اوایل دهه ۸۰ متوقف شد...
دقیقا و الان خیلی نادر در خیابان پیکان می‌بینیم و ان‌شاء‌الله پراید هم روزی تمام خواهد شد.
شنیدیم که خودروساز در مقابل توقف تولید پراید خیلی مقاومت کرده.
بله، خیلی تقلا کردند، مکاتبات زیادی داشتند که کارخانه سایپا با تولید روزی ۴۰۰پراید می‌چرخد و اگر تولید متوقف شود، ما چه کنیم؟ اما بالاخره برای ایمنی مردم ما محکم ایستادیم و دیگر هیچ پرایدی را پلاک نکردیم یا همین خودروی ۴۰۵ شخصی هم متوقف شد؛ همه اینها به‌خاطر این است که خودروی ایمن جایگزین این خودروها شود.
در ماجرای تصادف زنجیره‌ای بهبهان چه دیدید که شما را این‌قدر عصبانی کرد؟ چون واقعا ندیده بودیم یک مقام پلیس این قدر تند درباره خودروسازها صحبت کند.
ببینید، ما در تصادفات هرچه بررسی و تحلیل کردیم دیدیم واقعا بحث ناایمنی خودروهاست. حادثه بهبهان هم از همین جنس بود. آن حادثه عملا نشان داد خودروهای داخلی اصلا ایمن نیستند. شما ببینید از ۴خودروی اول که با هم برخورد کرده بودند، خودروی سمند و پراید آتش گرفتند؛ یعنی سرنشینان نتوانستند از خودرو خارج شوند. درها باز نشده بودند.
آتش گرفتن خودرو خیلی بحث جدی در تصادفات است. خودرو در حالتی آتش می‌گیرد که داخلش ۱۰کیلو تی‌ان‌تی گذاشته باشیم، اما در خودروی داخلی ماشین‌ها آتش می‌گیرند و منفجر می‌شوند؛ چرا؟ چون باک بنزین ناایمن است. همه می‌دانند که در همه خودروهای دنیا باک وجود دارد، اما هیچ وقت عامل انفجار نمی‌شود. اما چرا در ماشین‌های داخلی ما باک منفجر می‌شود؟ چون در قطر آلیاژ باک دست برده‌اند و آن را کاهش داده‌اند یا حتی در مواردی پلتفرم را تغییر داده‌اند.
چرا؟
دلیلش ساده است. استحکامات را کاهش دادند تا قیمت خودرو ارزان‌تر برایشان تمام شود. جالب است بدانید که ما در یکی از پارکینگ‌های خودمان ۱۰۷خودرو با عکس و شرح و تفصیل سند داریم که ایربگ۹۷ خودرو باز نشده است. متأسفانه بعضی‌ها حرف نادرستی می‌زنند که باز شدن ایربگ به سرعت و زاویه تصادف بستگی دارد، این اصلا درست نیست. هر خودرو که بالای ۱۵کیلومتر بر ساعت سرعت داشته باشد درصورتی که تصادف کند ۱۰۰درصد باید ایربگ عمل کند. خودرو اگر واژگون شد ایربگ باید عمل کند. اینها «باید» است به سرعت و زاویه ربطی ندارد.
اصلا نکته جالبی بگویم، تنظیمات کیسه هوای راننده تابع manual (تنظیمات دستی) نیست؛ به همین دلیل کیسه هوای سرنشینان را می‌شود بست تا فعال نشود، اما کیسه هوای راننده امکانی برای بسته شدن ندارد؛ چون راننده ضامن جان سایر افرادی است که در خودرو نشسته‌اند، اما در خودروهای ما کیسه هوای راننده هم عمل نمی‌کند.
در بحث کیسه هوای خودرو (ایربگ) کدام خودروها ضعیف عمل می‌کنند؟
در این بخش بیشترین خودروها مربوط به تولیدات ایران‌خودرو است، بعد سایپا، بعد از آن پارس‌خودرو و بعد هم کرمان‌موتور. همه اینها هم در سالیان گذشته یک پیمانکار داشته‌اند که الان هم دارد محاکمه می‌شود.
اما یک‌سری چیزها قابل جبران نیست؛ مثلا اگر خانواده‌ای عضوی را در تصادفات از دست دهد، آن خانواده از نظر روحی دیگر متلاشی است. سال گذشته به بیمارستان نبی‌اکرم رفتم. بعضی از آسیب‌دیدگان تصادفات رانندگی هنوز بعد از ۲۰سال می‌آیند و عمل جراحی انجام می‌دهند. یک عده‌ای ۱۸-۱۷بار عمل کرده‌اند، اما هنوز آن فرد سابق نشده‌اند. خوب است خودروسازهای ما بدانند که آسیب دیدن در تصادف خیلی اوقات دیگر قابل جبران نیست.
خود خودروسازان می‌دانند که ما خیلی به آنها کمک و خیلی مساعدت کردیم، اما در کارشان اشکال است و باید آن را برطرف کنند. ما زمانی گفتیم به لطف حضرت آقا، باید مانع‌زدایی و از تولید داخلی حمایت کنیم، اینها درست، اما باید یک وسیله کیفی تحویل مردم دهیم. شما همین الان ببینید که چرا همه مردم ما دنبال خودروی خارجی هستند؛ چون ایمن است. خودروی خارجی ۱۱معلق بخورد و واژگون شود، خون از بینی سرنشینش نمی‌آید. این خودرو ایمن است دیگر. چرا ما به ایمنی خودرو توجه نمی‌کنیم.
اما خب خودروساز ما کاری کرده که الان مردم برای خرید صف می‌کشند...
ببینید، اگر امروز مردم خواهان خودروی داخلی هستند به‌خاطر تفاوت قیمت در بازار است؛ نه به‌خاطر ایمنی و کیفیت آن. به مدیران جدید ایران‌خودرو و سایپا گفتم که ما برای پیگیری افزایش کیفیت خودرو جدی هستیم. اینکه فکر کنید گفتیم و تمام شد، اینطور نیست. اگر کیفیت خودروی داخلی روزی حرف من بود امروز مطالبه مقام معظم رهبری و مطالبه مردم است. ما این موضوع را رها نخواهیم کرد. باید بروید خودروی باکیفیت و ایمن برای مردم تولید کنید. ما کوتاه نمی‌آییم.
واکنش آنها چیست؟ خودروسازها که پاسخ رسانه‌ها و مردم را نمی‌دهند.
خب، مدیران جدید تأیید می‌کنند سخنان ما را و من به آقایان گفتم که چند روز قبل پژو پارسی در اتوبان پردیس ایستاده بود. یک خودروی نیسان که راننده‌اش بی‌توجهی به جلو داشته با سمند برخورد کرده و منفجر شده است. من نمی‌دانم در خودرو باک بنزین می‌گذارند یا تی‌ان‌تی. برای ما هر روز پیامک می‌آید که تصادف توأم با حریق رخ داده است. این درست نیست. آقایان هم پذیرفتند که مشکل ایمنی و کیفیت دارند، اما واقعیت این است که خودرو چون آزادسازی قیمت نشده است خودروسازان زیان می‌دهند. زیان انباشته دارند و از آن سو چون تفاوت قیمت در بازار با قیمت کارخانه وجود دارد، مردم درخواست خرید دارند. اگر بر عکس بود این ماجرا و قیمت آزادسازی می‌شد و اختلاف قیمتی با بازار وجود نداشت، امروز من به شما می‌گفتم که چند نفر از خودروسازها خودرو می‌خرند.
اگر واردات را مجلس آزاد کند که اصلا موضوع متفاوت می‌شود. من یادم هست که روزی همین خودروسازان آمدند و گفتند که سردار شما کاری کنید که مردم خودروی ما را بخرند؛ حتی اگر شده خودروی اقساطی و بدون بهره به مردم بفروشیم. من امروز تمام حرفم این است که مردم حق دارند خودرویی استفاده کنند که هم کیفیت دارد، هم زیبایی و هم ایمنی!
به همین دلیل به‌خودروسازان پیغام دادم و گفتم که این موضوع را تا آخر پیگیری خواهم کرد. این مسیری که ما داریم می‌رویم هرچه که خودروسازها مقاومت بیهوده کنند ما سند در سند اضافه می‌کنیم؛ یعنی مستند صحبت می‌کنیم. واقعیت این است همین گزارشی که در گوشی من است نتیجه ۱۱سال تحلیل است و نشان می‌دهد که کجا ایربگ باز شده است، کجا عمل نکرده، کجا کمربندها قفل شده و... اگر ما بخواهیم اینها را منتشر کنیم خودروسازها گرفتار خواهند شد. هر چند آن موقع هم یک گزارش کامل قبل از فرمایش حضرت آقا، برای دادستان کل کشور فرستادم به‌عنوان مدعی‌العموم و نوشتم که جنابعالی مسئول حفظ حقوق مردم هستید این تخلفات در خودروسازان در حال وقوع است و این تخلفات ضمن اینکه به تولید ناخالص داخلی زیان می‌زند به مردم هم زیان می‌زند در تصادفات عامل مرگ‌ومیر شده است.
در حوزه خودتان که مربوط به پلیس هم باشد اقدامی کرده‌اید؟
بله، من به پلیس راه‌ها تأکید کردم هر تصادفی که خودروساز باعث شدت آن شده است به دادستان استان‌ها معرفی کنند. این را هم باید بگویم کاری که ما می‌کنیم دشمنی با خودروساز نیست؛ چون این موضوع را خود خودروسازها می‌دانند که خودروی آنها کیفیت ندارد.
امروز یکی بیاید از خودروساز بپرسد که چرا از چین قطعه وارد می‌کنند؟ چه‌کسی بر کیفیت قطعه چینی نظارت دارد؟ ما مادامی که نگاه‌مان به قطعات چینی است هیچ‌گاه خودروی ملی نداریم. متأسفانه نگاه خودروساز ما به خارج است؛ مگر صنایع ما نگاه به بیرون داشته‌اند که اکنون بزرگ‌ترین موشک‌های بالستیک را در منطقه داریم؟ الان در دانشگاه‌های ما خودروی ملی تولید کرده‌اند، اما حمایت نشده‌اند.
همین الان دانشمندان جوان ما سوخت آب را به جای بنزین تولید کرده‌اند و اکنون ۶خودروی پلیس ما در البرز از آب برای تردد استفاده می‌کنند. حالا هر چه به‌خودروساز می‌گوییم از آب استفاده کن، هزار اما و اگر می‌آورد. بالاخره اینها باید بروند دنبال اینکه در کشور را ببندیم و یک خودروی ملی به‌طور صددرصد که صفر تا ۱۰۰قطعاتش مال همین کشور است را تولید کنیم.