به گزارش همشهری آنلاین به نقل از آسوشیتدپرس ماموریت «سرن» تسهیل همکاری در میان ۲۳ کشور عضو آن و سایر کشورها در پژوهش‌های مربوط به فیزیک ذره‌ای با استفاده از «برخورددهنده هادرونی بزرگ» (LHC) است.
جنگ در اوکراین که عضو وابسته «سرن» است، این سازمان را به محکومیت روسیه که قبلا از حمله عضو ناظر این سازمان بود، وا داشت، اما این سازمان باید پاسخش به این بحران را طوری تنظیم کند که علم هم در این میان قربانی نشود.
حدود ۱۰۰۰ دانشمند یعنی ۷ درصد ۱۸۰۰۰۰ پژوهشگر مرتبط با سرن به موسسه‌های روسی وابسته هستند و اغلب نه همه آنها، روس هستند. اگر این دانشمندان از مشارکت تجربه‌ها و سایر پژوهش‌ها محروم شوند، ممکن است طرح‌های آینده‌ای که شامل استفاده از «برخورددهنده بزرگ هادرون»، بزرگترین و قوی‌ترین شتاب‌دهنده ذرات جهان است، با مشکل روبرو شوند یا به عقب بیفتند.
یک تصمیم اساسی شورای اداره‌کننده سرن این هفته باید گرفته شود چرا که برخورددهنده ذرات قرار است پس از بیش از سه سال توقف که تا حدی مربوط به پاندمی کرونا بود، در ماه آوریل دوباره به کار بیفتند. کار این برخورددهنده نیاز به وقفه‌های منظم دارد و انتظار می‌رود فعال شدن بعدی آن مقدار عظیمی از داده‌های جدید تولید کند.
مدیران سرن به دنبال یافتن راه‌حلی هستند که تا جایی که ممکن است دولت روسیه را مجازات کند، اما اثری بر همکاران روس‌شان نداشته باشد.
«شورای سرن» که وظیفه اداره این سازمان را دارد، در ۸ مارس حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرد و همکاری‌های جدید با روسیه و موسساتش را تا اطلاع ثانوی معلق کرد. این شورا همچنین از دانشمندانی که «تهاجم را رد کردند» حمایت کرد و روسیه را از مقام عضو ناظر کنار گذاشت.
سرن بوسیله ۲۲ کشور اروپایی و اسرائیل به عنوان دولت‌های عضو اداره می‌شود. آمریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا عضو ناظر هستند. اوکراین در میان هفت کشوری است که مقام عضو وابسته را دارد.
پژوهشگران روسی در طرحی به نام مرحله «درخشندگی بالا» (High_Luminosity) مربوط به برخورددهنده شرکت دارند که باید کارکرد آن را تا سال ۲۰۲۷ افزایش دهد و مقادیر هنگفتی داده‌های جدید تولید می‌کند.
روس‌ها در آنالیز فیزیک، محاسبات، عملیات، ساخت و طراحی شناساگرهای جدیدی که می‌تواند پروتون‌ها را پس از برخوردشان با یکدیگر تشخیص دهند، شرکت دارند.
دو سوم کارکنان در تجربه‌ای به نام NA64 که شامل یک برخورد دادن یک دسته الکترون پرقدرت به یک هدف ثابت و جستجو برای ذرات ناشناس مربوط به «ماده تاریک» فرضی است، روس هستند.
در یک تجربه دیگر مربوط به شتاب‌دهنده سرن که ذرات در یک حلقه ۲۷ کیلومتری زیرزمینی از مغناطیس‌های ابررسانا در شهر ژنو و اطراف آن رانده می‌شوند، از بلورهای مصنوعی برای جدا کردن و پراکنش دسته‌های ذرات استفاده می‌شود. تقریبا نیمی از کارکنان در این طرح پژوهشی از روسیه هستند.
یک طرح دیگر هم که برای بررسی ساختار درونی پروتون و نوترون‌ها انجام می‌گیرد اجزای دارد که همکاران روسی سرن آن را در اختیار می‌گذارند.
این اجزا سال قبل از روسیه وارد شده و نصب شده‌اند و اگر دانشمندان روسی نتوانند بر اساس برنامه طراحی‌شده در آینده به سرن بیایند، ممکن است مشکلاتی در عملیات این شناساگرها ایجاد شود.
سرن اکنون باید راه حلی برای موقعیت پیچیده ادامه همکاری با این دانشمندان روس با وجود قطع ارتباط با دولت روسیه پیدا کند.