آزاده بهشتی: بیش از یک سال از زمانی که سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) روز جهانی گردشگری را به‌عنوان یک فرصت مناسب برای پیشرفت و موفقیت زنان در صنعت گردشگری جشن گرفت، می‌گذرد و این در حالی است که گردشگری زنان در ایران هنوز نتوانسته به نقاط مثبتی دست یابد گواه این موضوع نیز آماری است که رئیس ستاد اطلاع رسانی پلیس اعلام کرده است.

در حالی که سازمان جهانی گردشگری در 27 سپتامبر 2007 برابر با 5 مهر1386، روز جهانی گردشگری را با شعار «زنان و دستیابی آنان به موفقیت در صنعت گردشگری»، جشن گرفت اما حتی این شعار نیز نتوانست مسئولان را وادار به فعالیت‌هایی در زمینه گردشگری زنان کند، به‌طوری که آمار دو سال اخیر گردشگری زنان که حجم بسیاری از آن را سفر به شهرهای مختلف به‌خود اختصاص می‌دهد، هنوز نتوانسته از مرز 2 میلیون نفر فراتر رود.

هر چند مسئولان سازمان جهانی گردشگری معتقدند «گردشگری درها را برای زنان باز می‌کند» و این شعار در راستای اقدامات مداوم برای حمایت از اهداف توسعه در هزاره سوم سازمان ملل متحد و ترویج برابری زنان و مردان و توانمندسازی زنان، مطرح شده است اما هنوز هم مسافرت برای زنان ایرانی آن هم به تنهایی با مشکلات بسیاری همراه است تا آنجا که هنوز هم برای اقامت در یک هتل تک ستاره نیاز به دریافت برگه از سوی اداره اماکن نیروی انتظامی از سوی مسئولان هتل‌ها مطرح است.

این در حالی است که اداره اماکن منعی برای اقامت زنان در هتل‌ها نداشته و دریافت برگه نیز مدت‌هاست که از قوانین حاکم بر اقامت تنهای یک زن در هنگام مسافرت برداشته شده؛ با این‌حال هنوز بسیاری از هتل‌ها از عواقب ناشی از این کار و برخوردهای احتمالی از سوی پلیس و مشکلات آن می‌ترسند.

خسرو ایران پور، دبیر جامعه هتلداران، برخورد هتل‌ها برای عدم‌پذیرش زنان در هنگام مسافرت را یک جرم از سوی صاحبان هتل‌ها می‌داند که درصورت آگاهی از هتلی که دست به این اقدام می‌زند حتما با آن برخورد خواهد شد. او معتقد است برای مسافرت و اقامت در هتل‌ها نه تنها منعی وجود ندارد بلکه با مشکلی نیز روبه‌رو نیستیم، بنابراین اقدام برخی از هتل‌ها در نپذیرفتن مسافر زن یک اقدام خودسرانه است که از سوی جامعه هتلداران با آن برخورد خواهد شد.

ایران پور وضعیت امنیتی حاکم بر شهرها و هتل‌ها را یکی از عواملی می‌داند که می‌تواند موانع پیش روی زنان برای مسافرت، آن هم به تنهایی را بردارد، به‌طوری که این روزها تعداد افرادی که برای کار یا تحقیق به مسافرت می‌پردازند بیشتر شده. با این وجود او آمار دقیقی از زنانی که به‌منظور تفریح و گردش به مسافرت می‌پردازند، ندارد.

او امنیت هتل‌ها را برای اقامت زنان تضمین‌شده می‌داند و می‌گوید: برای هتل‌ها جنسیت مسافر تفاوتی نمی‌کند و در هر صورت هتل موظف است مسافری را که به آنجا مراجعه می‌کند، پذیرش کند و تا به حال نیز با مشکلی مواجه نبوده‌ایم و در این مورد به جامعه هتلداران موضوعی گزارش نشده است.

چاره کار

معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری چندی پیش از بررسی ساخت 30 هتل ویژه زنان در 30 استان خبرداده بود. این درحالی است که فعالان امر گردشگری و هتلداری مخالف این طرح هستند.

محمدشریف ملک زاده، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ساخت این هتل‌ها را با 3 هزار میلیارد تومان سرمایه بخش خصوصی در 500 منطقه نمونه گردشگری اعلام کرد و گفت که درحال حاضر اقامت زنان در هتل‌ها در طول سال‌های پس از انقلاب با مشکلاتی مواجه بوده است. زنانی که برای سفر به شهرهای مختلف سفر می‌کنند باید برای اقامت در هتل به اداره اماکن نیروی انتظامی مراجعه و دلایل سفر خود را شرح دهند و بعد درصورت موافقت اداره اماکن، اجازه اقامت در هتل را پیدا کنند.

وی ساخت هتل‌های ویژه بانوان را در کاهش مشکلات آنها با این استدلال که گرفتن اجازه اقامت در هتل باعث شده بود بسیاری از زنان ایرانی از خیر سفر به شهرهای ایران بگذرند، مؤثر می‌داند. این در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان هتلداری، ساخت هتل ویژه بانوان تاثیری در افزایش سفرهای بانوان به شهرهای دیگر ندارد. آنها می‌گویند حتی اگر در پس زمینه اجرای این طرح، مسئله امنیت بانوان هم مدنظر قرار گرفته باشد بازهم سرمایه‌گذاری جدا برای آن را نمی‌طلبد.

اصغر ژیان دربندی، کارشناس هتلداری در این مورد می‌گوید: برخی طرح‌ها در زمینه مسائل هتلداری بدون نظر کارشناسی مطرح می‌شود مگر چند تا مسافر خانم در طول سال داریم که به‌تنهایی و به‌منظور گردش، سفر می‌کنند یا برای کار و ماموریت به شهرهای دیگر می‌روند؟!

او با اشاره به اینکه بسیاری از بانوان شاغل با خانواده یا تور برای سفر به شهرهای دیگر می‌روند، ادامه داد: حتی اگر تعداد این بانوان زیاد باشد می‌توانند هتلی را کامل اجاره کنند یا یک طبقه از آن را به‌خود اختصاص دهند. بنابراین این امر به سرمایه‌گذاری جدا نیاز ندارد.

محمد سرورنیا که مدیریت یکی از بزرگترین شرکت‌های گردشگری ایران را بر عهده دارد، معتقد است که امنیت در هتل برای بانوان وجود دارد و نیازی به اجرای طرح جداسازی و ساخت هتل ویژه بانوان به‌منظور ایجاد امنیت بیشتر نیست. او می‌گوید: ما با این کار به اجبار می‌گوییم در هتل‌های ما امنیت وجود ندارد و می‌خواهیم آن را ارتقا دهیم.

او در واکنش به این موضوع که شاید یکی از دلایل عدم‌سفر بانوان به شهرهای دیگر مسئله اقامت باشد، گفت: در همه هتل‌هایمان امنیت داریم. به‌طور حتم عدم‌سفر گردشگران خانم دلایل دیگری دارد که باید به آنها پرداخت.

البته این موضوع که آیا سرمایه‌گذاری حاضر است برای هتل ویژه بانوان سرمایه‌گذاری کند یا خیر؟ موضوعی است که کامبیز رفیع‌زاده، یکی از کارشناسان هتلداری به آن می‌پردازد.
او ساخت هتل ویژه بانوان را در کاهش مشکلات هتلداری یا مشکل جذب مسافر مؤثر نمی‌داند و می‌گوید: همین الان هم‌زمانی که تعداد مسافران خانم زیاد باشد گاهی یک طبقه از هتل را به بانوان اختصاص می‌دهیم. مگر درحال حاضر چه مشکلی در هتل‌های ما وجود دارد که این نیاز احساس شده است؟!

او با اشاره به اینکه بایستی موازین شرعی را بدون اینکه موازین جهانی را برهم زنیم، رعایت کنیم، ادامه می‌دهد: اگر در این دیدگاه اصرار به‌خصوصی‌سازی‌ در امر هتل‌سازی است، تضمین می‌کنم هیچ سرمایه‌گذاری مایل نیست هتلی بسازد که مسافران آن تنها خانم یا آقا باشند، چراکه باید میلیاردها تومان هزینه صرف آموزش کارکنان خانم، تبلیغات برای جذب مسافر خانم و آشنایی بانوان با این هتل شود.

این در حالی است که در سال 86 نیز مدیرکل دفتر تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از پرداخت 70درصد وام ساخت هتل و مراکز اقامتی ویژه بانوان خبر داده بود و ایجاد دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری و مراکز اقامتی ویژه بانوان را در اولویت برنامه‌های سال 86 این سازمان اعلام کرده بود، این در حالی است که انتخاب شعار و برگزاری جشن سازمان جهانی گردشگری با موضوع زنان به این منظور صورت می‌گیرد تا نقش مهم گردشگری در به‌وجود آوردن فرصت‌ها، ایجاد اشتغال، فقرزدایی و توسعه در کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای جهان سوم را نمایان سازد.