همشهری آنلاین- فتانه احدی: طرح صیانت از فضای مجازی از آغاز تا کنون دستخوش تحولات زیادی بوده و به شدت با واکنش تند مردم مواجه شده است. حتی نمایندگان موافقی که در ابتدای این کار در صفوف موافقان طرح صیانت بوده‌اند اکنون به جمع مخالفان پیوسته‌اند. جلال رشیدی کوچی نماینده مجلس و عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت از فضای مجازی که از مخالفان این طرح است. برای برگرداندن طرح به صحن علنی مجلس و تغییرات در آن جز امضا کنندگان بوده و معتقد است اگر این طرح با همین وضعیت تصویب شود قطعا مشکلات زیادی در آینده را با خود خواهد داشت و با مخالف جامعه روبه رو خواهد شد. مسدود سازی، محدود کردن، کاهش پهنای باند اینترنت و حتی حذف اینترنت بین المللی از مواردی است که نمایندگان مخالف و مردم روبه روی آن ایستاده‌اند. به گفته رشیدی اکنون این طرح ضمانت اجرایی و همراهی مردم را با خود ندارد. هدف از اجرای این طرح باید جلوگیری از تخلفات مجرمانه فضاهای مجازی باشد قطعا بسیاری از نمایندگان و مردم با این روش مخالفتی ندارد. اما اگر این روند ادامه یابد هیچ تضمینی برای موفق بودن آن وجود ندارد.
در ادامه مشروح این گفتگو را با هم می خوانیم.
علت تصمیم نمایندگان برای بازگشت طرح صیانت فضای مجازی به صحن علنی مجلس چیست؟
درخواست ما طبق آیین نامه داخلی مجلس مستند به ماده ۱۶۷ و تبصره ۲ صورت گرفت. بر اساس این تبصره هرگاه نمایندگان تقاضای بازگشت طرحی از کمیسیون مشترک داشته باشند، با تقدیم این تقاضا و ۱۵ امضا در دستورکار صحن قرار می‌گیرد، رای‌گیری می‌شود و اگر در صحن مجلس رای آورد این طرح از کمیسیون به صحن بر می‌گردد. با توجه به اینکه این طرح چندین بار تغییر کرد و شفافیت لازم را نداشت و از آنجا که در فرآیند بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک، آن را فرآیندی نامناسب دیدیم و همچنین به نظر می رسید عده‌ای درصدد هستند که طرحی به این مهمی، حیاتی و حساس برای مردم را با عجله و بدون در نظر گرفتن شرایط و اقناع سازی در جامعه، به تصویب برسانند و بر اساس برخی تخلفات شکل گرفته در نظارت آیین نامه داخلی مجلس، تصمیم گرفتیم که این طرح را از کمیسیون مشترک گرفته و به صحن بدهیم بازگردانیم. بنابراین با جمع آوری حدود ۱۸۵ امضا طرح را به هیات رئیسه مجلس تحویل دادیم.
پس از تصویب طرح در کمیسیون مشترک شاهد انتقادات بسیاری از سوی نمایندگان نسبت به این اقدام بودیم دلیل این انتقادها چیست و نمایندگان برای اصلاح این رویه و در صورت بازگشت طرح به صحن می خواهند چه مواردی را اصلاح کنند؟ با توجه به اینکه حتی در بین نمایندگان مخالف و موافق وجود دارد آیا به مردم حق می‌دهید نگران طرحی باشند که هنوز ابهاماتی زیادی در آن وجود دارد ؟
ما به مردم حق می‌دهیم که نگران باشند چرا که طراحان طرح در همان ابتدای کار، به صراحت در مورد بحث مسدود سازی، محدود کردن، کاهش پهنای باند اینترنت و حتی حذف اینترنت بین المللی اعمال نظر کردند. اما این سخنان با مخالفت مردم روبه‌رو شد. طراحان طرح اولیه نیز ادبیات خود را به مرور زمان تغییر دادند. آنها حتی در ابتدا اعلام کردند که یکی از اهدافشان بستن اینستاگرام و واتس اپ، بوده است. قطعا چنین نظراتی با حجم انبوهی از نگرانی مردم مواجه می شود. در واقع ما و مردم با ساماندهی فضای مجازی مخالفتی ندارند اما بر روش ساماندهی بحث و نظرات متفاوت داریم. برخی ساماندهی را فیلتر کردن و بستن اینترنت می‌دانند و برخی نیز آن فرهنگ‌سازی و اقناع‌سازی و برخورد با تخلفات مجرمانه می‌دانند که ما می‌خواهیم روی بحث دوم کار انجام شود. وقتی طرح وارد صحن شود اتفاقات خوبی خواهد افتاد و من مطمئنم دغدغه و نگرانی مردم، در یک فضای شفاف و مستقیم از بین خواهد رفت. و امید است با تغییرات در این طرح افکار عمومی تغییر کند و دغدغه مردم از بین برود.
فکر نمی‌کنید در این مرحله اعتماد سازی سخت باشد و نمایندگان کار سختی در پیش داشته باشند؟
بله کاملا کار سختی است. وقتی سخن از فضای مجازی به میان می‌آید جامعه حساسیت نشان می‌دهد. دلیلش هم این است که اعتماد از بین رفته است و مردم کاملا حق دارند. چرا که ادبیات مختلفی به کار برده شده است. متاسفانه موافقان طرح عامدانه در جهت بی‌اعتماد کردن مردم گام برداشته‌اند و اکنون هرگاه درباره فضای مجازی بحثی مطرح شود با واکنش منفی مردم روبه رو خواهد شد. مجلس هم این را به خوبی می‌داند و من احساس می‌کنم که اگر این طرح با رای نمایندگان برگردد، که قطعا این اتفاق خواهد افتاد. طرح صیانت از فضای مجازی، مثل خیلی از طرح‌ها که در نوبت بررسی هستند به صورت عادی در دستور کار صحن قرار می‌گیرد.
به چه دلیل در آغاز کار نمایندگان بسیاری در مقابل مردم قرار گرفتند و موافق طرح صیانت به شکل اولیه بودند؟
من فکر می‌کنم بسیاری از نمایندگان که در مراحل اولیه با این طرح موافقت کردند، نگاه ساماندهی به این فضا را داشتند در مرور زمان با دیدن بازخوردها خیلی از موافقان این طرح به جمع مخالفان پیوستند. محدود، مسدود و فیلتر کردن مسئله‌ای نیست که بسیاری از نمایندگان موافق آن باشند. اکنون نیز در این طرح به صراحت فیلتر کردن و مسدود کردن نیامده اما موارد در این طرح عنوان شده است که دست مجریان این طرح را برای بستن و محدود کردن اینترنت باز می‌گذارد که این باعث نگرانی جامعه شده است.
با توجه به اینکه برخی از نمایندگان اصرار دارند که این طرح زودتر تصویب شود، آیا این طرح نیاز به برسی بیشتری ندارد؟
دقیقا احتیاج دارد. هر قانونی زمانی موفق است که ضمانت اجرا و همراهی مردم را به دنبال داشته باشد. صحبت من با موافقان این طرح این است، نخست این طرح که از سوی شما مطرح شده است، قطعا با مخالفت اکثریت جامعه مواجه خواهد شد. دوم اینکه اصولا چرا وقتی ضمانت‌های اجرایی برای این طرح وجود ندارد ما برای نظام هزینه بتراشیم؟ و این تعجیل در روند بی اعتماد کردن مردم به مجلس تاثیر بسیاری دارد.
با توجه به اینکه کارزار مخالفت با اجرای خاموش طرح صیانت و کندی سرعت اینترنت، بیش از ۱۲ هزار امضا و کارزار مخالفت با طرح‌های محدود کننده اینترنت بین المللی و فیلترینگ شبکه اجتماعی بیش از یک میلیون و ۱۸۷ هزار امضا جذب کرده و رکوردار جمع آوری امضا بوده است، آیا این امضاها تاثیری در روند این طرح دارد یا خیر؟
از نظر برخی طراحان این طرح، شاید تاثیری ندارد، اما حتی آنها هم دیدگاه مردم را مورد توجه قرار داده‌اند و این مسئله در تغییر ادبیاتشان هم مشخص است. در واقع کارزارهایی که اتفاق می افتد و از سوی مردم امضا می‌شود مورد توجه اکثر نمایندگان قرار می‌گیرد. اراده مردمی همواره مورد توجه است. ما خود را نماینده مردم می‌دانیم آنها ما را انتخاب کرده‌اند و سعی داریم در مجلس قوانینی تصویب کنیم و حرفهایی بزنیم که به نفع مردم باشد. به نظر من امضاهای مردمی قطعا بر عموم نمایندگان تاثیر مثبتی دارد.
آیا تضمینی وجود دارد طرح صیانت فضای مجازی به این صورت موفق باشد و برای مردم مشکل‌ساز نباشد؟
اگر این طرح با این روشی که دوستان در پیش گرفته‌اند تصویب شود، با وجود محدودیت ها واقعا هیچ تضمینی وجود ندارد که دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم از بین برود. من به عنوان نماینده مردم تلاش کرده‌ام که صدای مردم باشم و ایراداتی را که مردم به این طرح دارند و غالبا هم درست است را برطرف کنم. امیدواریم با آمدن طرح در صحن مجلس ایرادات اساسی برطرف شود.