همشهری آنلاین - سمیرا باباجانپور: اگر نتیجه آمار و محاسباتی را که مشخص می‌کند مشترکان پرمصرف این مناطق که اغلب پردرآمد هستند با مصرف بی‌رویه و خارج از استاندارد خود بخش عمده‌ای از یارانه‌های دولتی را به جیب مبارک سرازیر می‌کنند، کنار بگذاریم، نمی‌توان از میزان آبی که توسط این مشترکان هدر می‌رود گذشت. ساکنان مناطق ۱ تا۳ درحالی سرانه مصرف ۴۳۰ لیتر آب به ازای هر نفر را مصرف می‌کنند که در برخی از مناطق جنوب‌شرقی کشور سرانه مصرف آب ۱۵ لیتر به ازای هر نفر است. از طرفی اگر راه‌حل این مشکل را فرهنگسازی بدانیم شهروندان این مناطق با ادعای اینکه باسوادتر هستند و از امکانات آموزشی خوبی برخوردارند باید بیشتر برای مصرف بی‌رویه آب دل بسوزانند و هدر رفتن آن را نشانه بی‌فرهنگی قلمداد کنند. آنچه کنتورهای آب این شهروندان نشان می‌دهد گویا اسراف، بی‌مبالاتی درمصرف آب، استفاده غیرضروری از آن و بی‌توجهی به هدر رفتن این نعمت ربطی به سواد، فرهنگ و پول و ثروت ندارد. این تفکر که «بیشتر مصرف می‌کنیم و در ازای آن پولش را پرداخت می‌کنیم» ورد زبان این مشترکان است.
آب را گران کنید
بی‌تردید واقعی کردن بهای هر مترمکعب آب می‌تواند راه‌حل مناسبی برای کنترل مشترکان پرمصرف باشد. زیرا در حال حاضر مردم تنها ۲۵درصد بهای تمام شده آب را می‌پردازند. در ایران آب تقریباً رایگان است. در کشورهای دیگر بهای آب به قیمت تمام شده و به علاوه سود مؤسسه‌ای که آب را می‌فروشد حساب می‌کنند. قیمت تمام شده آب در تهران به ازای هر هزار لیتر ۲ هزارتومان است. مشترک حداکثر۹۰۰ تومان می‌پردازد و این براساس سیاست کلی است که آب باید ارزان باشد. اما متأسفانه این ارزانی مقدار هدر رفتن آب را افزایش داده است.
خلأ قانونی باعث شده مدیریت نحوه مصرف مشترکان آب با مشکل روبه‌رو شود. کسی که بی‌رویه آب مصرف می‌کند از آب محروم نمی‌شود. مدیریت آب و فاضلاب سال‌هاست بر تبلیغات و اطلاع‌رسانی تکیه کرده است که درست‌ترین و استانداردترین روش برای نهادینه کردن یک رفتار اجتماعی و شهروندی است اما متأسفانه عمدتاً شاهد بی‌توجهی و افزایش سرانه مصرف شهروندان هستیم.
آب این استخرها خوردنی است
پرشدن آب استخرها با آب آشامیدنی موضوع جدی اما به حال خود رها شده‌ای است که ضررهای جبران‌ناپذیری به منابع آبی پایتخت زده. جدا از خانه‌های ویلایی که در حیاط استخر دارند، بیشتر آپارتمان‌های بزرگ و برج‌های لوکس شمال شهر تهران درطبقات منفی استخرهای بزرگی ساخته‌اند که عمده آنها با آب آشامیدنی پر می‌شوند. طبق آمار این مشترکان سالانه بیش از ۱۱۰مترمکعب آب آشامیدنی را به استخرهایشان سرازیر می‌کنند. این درحالی است که طبق اعلام شرکت آب منطقه‌ای تهران منابع آبی پایتخت سالانه با ۱۵۰ میلیون مترمکعب کسری آب مواجه است. براساس پیمایشی که شرکت آب منطقه‌ای تهران انجام داده است ۱۰درصد تهرانی‌ها استخرهای شخصی‌شان را با آب آشامیدنی پرمی کنند. این آمار تکان‌دهنده باعث شد تا وزارت نیرو تصمیم بگیرد مشترکان پرمصرف را شناسایی و آنها را موظف به استفاده از آب چاه برای آبیاری فضای سبز و پرکردن استخرها کند.
اسفند ۱۴۰۰ تهرانی‌ها رکورد زدند
کیفیت آب تهران در بیشتر مناطق به‌خصوص این ۳ منطقه بسیار بهتر از آب بسته‌بندی است. این موضوع درآزمایشگاه‌های آب و فاضلاب استان تهران به اثبات رسیده؛ از طرفی آب آشامیدنی تهران از سد طالقان تأمین می‌شود و مراحل تصفیه پرمشقتی را پشت سر می‌گذارد. با این حساب هدررفت آن دور از عقل و انصاف است. اما با رکوردی که اسفند سال ۱۴۰۰ تهرانی‌ها در مصرف آب زدند دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تبلیغات و فرهنگسازی از راه رسانه و... تأثیری روی آنها داشته باشد. همچنین اسفند سال گذشته میزان مصرف آب تهرانی‌ها به ۳ میلیارد و ۱۵۴ میلیون لیتر رسید. این درحالی است که ۴۶درصد بارندگی دراستان تهران کاهش یافته است.
قانونی وجود ندارد
از نظر اخلاقی و حتی حقوق شهروندی، شهروندانی که بیش از حد استاندارد آب مصرف می‌کنند باید مجرم شناخته شوند. اما هیچ منع قانونی برای کنترل این رفتار یا مجوز قانونی برای پیگیری افراد پرمصرف وجود ندارد. در حقیقت قانون اجازه قطع آب پرمصرف‌ها را نمی‌دهد؛ مگر در موارد خاص که اخذ مجوز باید از شورای تأمین آب استان انجام شود. تنها واکنشی که چندان میسر نبوده کاهش فشار آب برای شعب پرمصرف است.
آماری که اسفند ۱۴۰۰ مدیر روابط‌عمومی شرکت تأمین و تصفیه آب و فاضلاب تهران درباره مشترک‌های پرمصرف بیان می‌کند همان آماری است که «محمدرضا بختیاری» مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران در تیر ماه ۱۳۹۹ ارائه کرد؛ یعنی مشترکان آب شمال شهری تهران جزو پرمصرف‌ترین‌های پایتخت محسوب می‌شوند. طبق صحبت‌های بختیاری ۵درصد مشترکان این مناطق ۵ برابر میزان عادی مصرف آب دارند. ۱۰ تا ۱۵درصد مشترکان نیز میزان مصرفشان یک و نیم برابر حالت عادی است و بقیه هم در حد نرمال یا بیش از حد نرمال، آب مصرف می‌کنند.