به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، جنگ در اوکراین هنوز ادامه دارد و برخی تحلیلگران معتقد هستند این بحران می‌تواندتا ماهها و یا سالها ادامه پیدا کند؛ جنگی که شاید تا حد زیادی نگاه جامعه اوکراینی و سیاستمداران آن به غرب را تغییر داد. رئیس جمهور این کشور مدام از عدم حمایت کافی کشورهای غربی از اوکراین در برابر تهاجم روسیه انتقاد می‌کند و ناتو هم حاضر نشد عضویت اوکراین در این پیمان را بپذیرد و یا از آن حمایت کند.
در گفتگو با سرگئی بوردیلیاک سفیر کشور اوکراین در تهران، به تحلیل و بررسی این جنگ و برنامه آینده اوکراین در حوزه سیاست خارجی این کشور پرداختیم که متن آن به همراه فیلم این گفتگو را در ادامه می‌بینید:
درخواست عضویت در ناتو علت جنگ روسیه علیه اوکراین نیست
سوال اول من درباره دلایل آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین است. برخی معتقدند علت اصلی این جنگ برخی رویکردهای دولت اوکراین در تضاد با سیاست‌های روسیه است. مثل اینکه اوکراین خواهان عضویت در ناتو است و روسیه گسترش ناتو به شرق را تهدیدی برای خودش می‌داند. و یا اینکه روسها اعلام کردند می‌خواهند تهدید گروه‌های نازی یا نئونازی در اوکراین را از بین ببرند و برای همین هم حمله خودشان به اوکراین را نه یک جنگ بلکه یک عملیات ویژه عنوان کردند. نظر شما چیست؟ چقدر این عوامل در شروع جنگ موثر بود؟
برخی تحلیلگران و مقامات روس و حتی تحلیلگران در کشورهای شرقی و بعضی از مقامات ایران علت اصلی حمله روسیه را همین مسئله یعنی گسترش ناتو به سمت شرق می‌دانند.
اوکراین چند بار اعلام کرده بود که می‌خواهد عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شود و این حق حتی در قانون اساسی اوکراین هم آمده است.
کسانی که طی چند سال اخیر پیگیر این موضوع بودند می‌دانند که رئیس جمهور اوکراین آقای ولودیمیر زلنسکی چند بار از مقام‌های غربی و کشورهای اروپایی در این باره سوال کرده که آیا حاضر هستند اوکراین را در ناتو بپذیرند؟ و آنها چه پاسخی دادند.
مثلا آقای بایدن رئیس جمهور امریکا گفت که در حال حاضر با عضویت اوکراین موافق نیست. آقای یِنس استولتنبرگ دبیر ناتو هم گفت که با عضویت اوکراین برای ده تا بیست سال آینده موافق نیست. صدراعظم پیشین آلمان خانم مرکل گفته بود که اوکراین باید برای عضویت در ناتو، ابتدا یک سری اصلاحات را انجام دهد. رئیس جمهور فرانسه آقای ماکرون گفت که اوکراین درحال حاضر نمی تواند وارد ناتو شود. جانسون نخست وزیر بریتانیا هم گفته بود که اوکراین را به عنوان عضو این سازمان نمی‌پذیرد.
یعنی همه سیاستمداران غربی گفتند که ما اوکراین را به عنوان عضو ناتو نمی‌پذیریم.
حالا من یک موضوع دیگر را می‌گویم که نگاه شما به این مسئله که گسترش ناتو به شرق موجب حمله روسیه به اوکراین شده را ۱۸۰ درجه تغییر می‌دهد.
بعد از تهاجم روسیه علیه اوکراین، دو کشور بی طرف اروپا یعنی سوئد و فنلاند اعلام کردند که خواستار عضویت در ناتو هستند و این درخواستشان را هم اعلام کردند.
ریاست ناتو اعلام کرد که ما طی چند ماه آینده حاضر هستیم این موضوع را مطرح کنیم و این دو کشور را برای عضویت در ناتو بپذیریم.
موشک‌ها از فنلاند زودتر به پایتخت دوم روسیه یعنی سن پترزبورگ می‌رسند تا از اوکراین به مسکو. یعنی تهدید نظامی برای اوکراین از طرف فنلاند حتی بیشتر و خطرناکتر هست در مقایسه با آن تهدیدی که مسکو می‌گوید از سمت کیف و اوکراین می‌بیند. اما پوتین در قبال این تهدید از طرف فنلاند چه می‌کند؟ هیچی.
پس یک بار دیگر عرض می‌کنم. یک طرف، کشوری هست که می‌خواهد وارد ناتو بشود اما خود ناتو آن را نمی‌خواهد و عضویت او را نمی‌پذیرد. از طرف دیگر کشورهایی هستند که می‌خواهند عضو ناتو شوند و حتی ریاست ناتو هم اعلام می‌کند که حاضر است آنها را بپذیرد.
کشورهایی هم که می‌خواهند عضو ناتو شوند، در مقایسه با اوکراین، تهدید بیشتری برای روسیه هستند. اما آقای پوتین نیروهای خودش را می فرستد تا مردم غیرنظامی اوکراین را بکُشند، به دختران و زنان اوکراینی تجاوز کنند و همه تاسیسات غیرنظامی را منهدم کنند و از بین ببرند.
آقای پوتین باید جنگ در اوکراین را بلافاصله تمام کند و جنگ دیگری را علیه آن کشورهایی که تهدیدی برایش هستند شروع کند.
بنابراین علت اصلی تهاجم روسیه علیه اوکراین، عضویت در ناتو نیست و آن تحلیلگران و سیاستمدارانی که چه در غرب و چه در شرق می‌گویند علت اصلی حمله پوتین به اوکراین، عضویت در ناتو بود، من می‌خواهم اینطور باور کنم که اشتباه می‌کنند.
اما در مورد ادعای حضور گروه‌های نئونازی در اوکراین؛ الان هزاران خبرنگار خارجی در اوکراین فعالیت دارند و همه آنها تلاش می‌کنند تا گروه‌های نئونازی را پیدا کنند اما نتوانستند. چون گروه‌های نئونازی در اوکراین نیستند.
شما نمی‌توانید یک گربه سیاه را در یک اتاق تاریک پیدا کنید به خصوص اینکه این گربه در اتاق هم نیست. شما نمی توانید گروه‌های نئونازی را در اوکراین پیدا کنید چون اصلا چنین گروه‌هایی در اوکراین نداریم.
۷۵ درصد مردم و یا شاید بیشتر، در آخرین انتخابات ریاست جمهوری اوکراین به رئیس جمهوری رای دادند که خودش یهودی است. پس این موضوعات درباره حضور نئونازی‌ها در اوکراین بیشتر فیک نیوز است.
نازی بودن مردم اوکراین کذب است
بیشتر اظهارات به سمت گروه‌هایی مثل واحد آزوف است که الان هم در اوکراین علیه روسیه می‌جنگند و از آنها به عنوان گروه‌های نئونازی نام برده می‌شود.
شما به تابعیت و اصالت نیروها و سربازانی که در واحد آزوف حضور دارند نگاه کنید. اکثریتشان به زبان روسی صحبت می‌کنند. شما نگاه کنید چه کسانی آنجا حضور دارند و چه کسی علیه روسیه می‌جنگند؟ اوکراینی‌ها هستند، تاتارها، یهودی‌ها، لهستانی‌ها و نمایندگان کشورهای دیگر که اصالتشان متفاوت است. البته تاتارهایی هم که در واحد آزوف می‌جنگند، مسلمان هستند که خیلی هم خوب می‌جنگند و حرفه‌ای هستند به طوری که بعد از گذشت حدودا یک ماه و نیم از شروع جنگ، روسها علی رغم بکارگیری بهترین و پیشرفته‌ترین نیروها و تجهیزات دریایی‌شان نتوانستند برای تصرف شهر ماریوپول هیچ کاری بکنند.
از سال ۲۰۱۴-۲۰۱۵، زمانی که جنگ روسیه علیه اوکراین شروع شد، واحدهایی با بهترین و پیشرفته‌ترین قابلیت نظامی برای دفاع در شرق اوکراین تشکیل شدند که اکثر نیروها و سربازان این واحدهایی که روسیه ادعا می‌کند نئونازی هستند، به زبان روسی صحبت می‌کنند.
ما در واقع از سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ یعنی هشت سال است که در جنگ علیه روسیه هستیم؛ جنگی که در منطقه دونباز شروع شد و الان این جنگ بعد از تهاجم روسیه به اوکراین، یک جنگ تمام عیار شده است.
نئونازی بودن مردم اوکراین و یا حضور گروه‌های نئونازی در اوکراین اصلا دلیلی برای حمله روسیه نیست. این تهاجم، تصمیم شخصی پوتین بود.
علت جنگ روسیه علیه اوکراین این است که ما با روسها متفاوت هستیم و می‌خواهیم خودمان مسیر توسعه کشورمان را انتخاب کنیم.
سه منبع و سه مقاله توضیحاتی در مورد دلایل اصلی جنگ پوتین علیه اوکراین ارائه کردند. یکی از آنها مقاله‌ای است که پوتین در مورد مشترک بودن روسها و اوکراینی‌ها نوشته.
منابعی که من اشاره می‌کنم، همه به زبان انگلیسی ترجمه شده و شما می‌توانید آنها را در گوگل سرچ کنید و پیدا کنید.
در آن مقاله، ادعا می کند که اوکراینی‌ها یک گروه جدا شده از روسها هستند و مردمی که در اوکراین زندگی می‌کنند، در سطح روسها نیستند.
منبع دومی که می‌خواهم به آن اشاره کنم، سخنرانی آقای پوتین در ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ است که در آنجا به نکاتی اشاره می‌کند که خیلی شبیه سخنرانی آدولف هیتلر در اول سپتامبر ۱۹۳۹ است یعنی قبل از تهاجم آلمان نازی به لهستان است و حتی یک جاهایی متن هردو مثل هم است.
سومین منبعی که من می‌خواهم به آن اشاره کنم، در خبرگزاری ریانووستی منتشر شده بود که حکم صداوسیما را برای روسیه دارد.
در آنجا، اینکه روسیه باید با اوکراین چه کار کند، توضیح داده شده و حتی برنامه و طرح کُشتن، نسل کشی و از بین بردن مردم اوکراین هم به وضوح آمده است.
این چیزهایی که من به شما می‌گویم، تصورات من نیست، اینها مواردیست که در ریانووستی آمده. آنها می‌نویسند که با وجود کشورهایی مثل گرجستان و لهستان و کشورهای بالتیک، اوکراین یک کشور و ملت مصنوعی است.
موضوع دوم که در این مقاله آمده، این است که با توجه به نکته اول، اوکراین نباید وجود داشته باشد و حتی کلمه اوکراین باید از همه کتاب‌های تاریخی و از همه نشریات حذف شود و نیروهای مسلح اوکراین یا واحدهای نظامی و شبه نظامی اوکراین هم که آنها ادعا می‌کنند نازی یا نئونازی هستند، باید در میدان جنگ نابود شود.
ریاست جمهوری اوکراین باید نابود شود و بجای آن، یک اداره یا ریاست نظامی روسیه قرار بگیرد.
آن بخشی از مردم اوکراین که روسها ادعا می‌کنند که نازی هستند باید به طور فیزیکی نابود شوند و بخش‌های دیگر باید در کارهای سخت ساختمانی و بازسازی تاسیسات و شهرها و روستاهایی که توسط نیروهای روسیه نابود شده بودند، بکار گرفته شوند.
در این مقاله آمده بود که کارمندان دولتی اوکراین مثل اساتید مدارس، دیپلمات ها، افسران نظامی که برای دولت کار کردند، باید به طور فیزیکی نابود شوند.
ما شاهد جنایت‌های نیروهای روسیه در شهر بوچا در نزدیکی کیف بودیم اما بوچا کوچکترین نمونه از آن جنایاتی است که آنها این روزها مرتکب می شوند و به آن ادامه می‌دهند. الان همه با بوچا آشنا هستند. این جنایاتی که آنجا رخ داد، مرحله به مرحله مطابق همان موضوعاتی است که در آن مقاله آمده است.
این مقاله که گفتم در ریانووستی منتشر شده که «با اوکراین چه کنیم»، به عنوان یک نمونه و یک شاهد در دادگاه بین المللی لاهه ثبت شده است.
شما به کشتار غیرنظامیان در اوکراین اشاره کردید. یک سری شبهاتی هم در همین رابطه مطرح می‌شود. مثلا یک شبکه ایتالیایی فیلمی منتشر کرده و مدعی شده که روی موشک‌های اصابت کرده به راه آهن کراماتورسک، شماره سریالهای اوکراینی حک شده و این را دلیلی گرفته برای اینکه موشک‌ها از طرف خود اوکراین شلیک شدند و ما با یک نوع فیک نیوز مواجه هستیم. یا مثلا برخی فیلم‌های دیگر که اصالت و صحت آنها زیر سوال رفته است. یعنی در واقع چیزی مثل عملکرد کلاه سفیدها در سوریه که خط یک عملیات روانی را دنبال می‌کردند. برخی هم معتقدند این کشتارها توسط همان واحد آزوف برای یک بهره بردای رسانه‌ای صورت گرفته است. نظر شما در این باره چیست؟
من خیلی با احتیاط با این اخبار برخورد می‌کنم.
شهر بوچا در اوکراین چیزی شبیه لواسان در اطراف تهران است که بیشتر تفریحی است. بعد از اینکه نیروهای مسلح اوکراین وارد این شهر یا شهرهای دیگر نزدیک آن شدند، صدها خبرنگار خارجی همراهشان بودند و همه شواهد جنایات نیروهای روسیه را در آنجا دیدند و ضبط کردند. یک کمیسیون بین‌المللی هم تشکیل شده است که کار خودش را می‌کند. بهترین محققان و بهترین دادستان‌ها و وکلای جهان روی این صحنه و این جرمها کار می‌کنند که ما بعدا همه این شواهد را در دادگاه بین المللی لاهه خواهیم دید.
در مورد اصابت موشک به راه آهن شهر کراماتورسک هم اطلاعات زیادی منتشر شده که نشان می‌دهد موشک از کجا شلیک شده. البته شاید شما ایرانی‌ها، داده‌های اطلاعاتی امریکا یا بریتانیا را باور نکنید ولی سازمان‌های اطلاعاتی مستقل هم همه چیز را اثبات کردند که این موشک از کجا آمده و چه کسی آن را شلیک کرده است.
آن دو موشک به راه آهن شهر کراماتورسک خورده است.
برخی معتقدند که آمریکا پیروز این بحران و جنگی است که اکنون در اوکراین شاهد آن هستیم. یعنی اوکراین به نوعی در بین دعوای ابرقدرتها قربانی شده و آمریکا می خواهد این را به اروپا بگوید که اگر از آنها پشتیبانی نکند، در برابر روسیه ناتوان هستند. یا مثلا می‌بینیم در میان کشورهای اروپایی که وابستگی به انرژی روسیه دارند، نخست وزیر انگلیس به کی‌یف می‌آید که این وابستگی را ندارد. شما عملکرد غربی‌ها بخصوص آمریکا در این جنگ را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من، اصلی‌ترین پیروز این جنگ چین است.
در مورد کشورهای دیگر که شما به آنها اشاره کردید، مثلا ایالات متحده امریکا؛ آنها توان خودشان را نشان دادند و توانستند کشورهای غربی را متحد کنند. مثلا بریتانیا توانست توان خودش را بعد از خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت) نشان بدهد. از طرف دیگر برخی کشورهای اروپایی مثل فرانسه و آلمان یک حمایت ضعیف از خودشان نشان دادند و برای حمایت از اوکراین در جنگ مقابل کشور بزرگ روسیه آماده نبودند. اما همه این بازی‌های بازیکنان بین‌المللی چه ربطی به کشتار غیرنظامیان و تجاوز به دختران کوچک و زنان و جنایت‌های غیرانسانی و وحشتناک که توسط نیروهای روسیه انجام می شود دارد؟
وزیر غربی به سفیر ما گفت دو سه روز دیگر اوکراین وجود نخواهد داشت
در طول این جنگ ما چند بار شاهد بودیم که آقای زلنسکی رئیس جمهور اوکراین از عملکرد کشورهای غربی در حمایت از کشور اوکراین گلایه و انتقاد کرد. شما چه نظری راجع به رویکرد غربی‌ها در این جنگ دارید و چه میزان از حمایت آنها راضی هستید؟ مهمترین اقدامی که در این راستا در رسانه‌ها منتشر می‌شود این است که مثلا روسیه را تحریم کردند و یا دیپلمات‌های روس را از برخی کشورها اخراج کردند.
من با اظهارات رئیس جمهور اوکراین آقای ولادیمیر زلنسکی موافق هستم. کمک‌های کشورهای غربی به اوکراین کافی نبوده و من نارضایتی مردم اوکراین و رئیس‌جمهور را متوجه می‌شوم و درک می‌کنم.
این ضعف کشورها هم اصولی و نهادی است و ما شاهد هستیم که برخی روسای کشورهای غربی همچنان و مثل همیشه به بیزنس و تجارت خودشان با کشور روسیه ادامه می‌دهند. ما عدم اراده و توان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) در برابر تجاوز یک کشور خارجی به یک کشور مستقل را هم دیدیم.
در واقع ما دلایل زیادی برای انتقاد به کشورهای غربی داریم.
در اولین روز حمله روسیه به اوکراین، یکی از سفرای ما در یک کشور غربی با وزیر دارایی آن کشور دیدار کرد و از آنها خواست تا کمک کنند. آن وزیر به سفیر ما گفته بود یکی دو روز دیگر کشورتان وجود نخواهد داشت.
آنها اینطور فکر می‌کردند که این جنگ خیلی زود خاتمه می‌یابد. از اول به ما تسلیحات خیلی سبک دادند چون فکر می‌کردند که این جنگ هم مثل جنگ مجاهدین افغانستان با روسیه، یک جنگ پارتیزانی خواهد بود.
بعد از جنایات روسها در شهر بوچا، کشورهای غربی آن تسلیحاتی که برای ما خیلی ضروری بود و با آن می‌توانیم هم از خاک خودمان دفاع کنم و هم حمله کنیم و پیروز شویم، به ما می‌دهند.
حتی کشوری مثل آلمان که قبلا نمی‌خواست تسلیحات و کمک‌های نظامی به ما بدهد الان تصمیم گرفته و همان تسلیحات ضروری را برای ما ارسال می‌کند.
به اعتقاد شخصی من، باید بیشتر از این دیپلمات های روس را اخراج کنند به خاطر اینکه آنها هم جنایت کار هستند.
کشورهای خارجی باید اقدامات بیشتری بکنند. مثلا بنادر را ببندند، سفارتخانه‌های روسیه را در سراسر جهان تعطیل و کارمندانشان را اخراج کنند.
روسیه و نیروهای نظامی‌اش بخاطر جنایت‌هایی که در اوکراین کردند باید محاکمه شوند. خیلی سخت می‌توان تصور کرد که در قرن بیست و یکم، کشوری دست به چنین جنایت‌هایی بزند.
بخاطر خلع سلاح اوکراین بهای خونینی می‌پردازیم
یکی دیگر از اظهارنظرهایی که رئیس جمهور اوکراین داشت و خیلی هم بازتاب پیدا کرد این بود که او ابراز تاسف کرد از اینکه کشورش در گذشته توان نظامی خودش مثل ظرفیت‌های هسته ای را از بین برد و این را یکی از دلایلی می‌داند که موجب تضعیف اوکراین و مورد تهاجم گرفتن از سوی کشور دیگری عنوان کرد. چقدر این مسئله یعنی کنار گذاشتن و از بین بردن توانایی‌های نظامی موثر بوده است؟
درحال حاضر هم روشنفکران و هم سیاستمداران اوکراینی و نیز افراد و اشخاص دیگر معتقدند که آن کار یعنی از بین بردن ظرفیت‌های نظامی و هسته‌ای یک اشتباه بزرگ بود. من الان نمی‌توانم بگویم که آیا آن تصمیم جز یک جرم و خیانت بود؟
در سال ۱۹۹۶ اوکراین یک کشور خیلی جوان و نحیف بود. این قرارداد در زمانی که اوکراین یک کشور جوان بود بسته شد که قرار بود طی آن، در برابر تحویل تسلیحات نظامی اوکراین، ضمانت‌های امنیتی داده شود و اتفاقا یکی از امضاکنندگان آن قرارداد (قرارداد بوداپست) همین روسیه است.
ما آن زمان نمی‌توانستیم تصور کنیم که یک کشور ضمانت کننده بخواهد یک چنین تهاجمی را علیه کشورمان انجام بدهد.
ما در سال ۱۹۹۸ هم یک قرارداد بزرگ دوستی و همکاری با روسیه امضا کردیم. آن زمان هم چنین تصوری نداشتیم و الان در برابر آن اشتباهی که اتفاق افتاد، بهای خونینی را پرداخت می‌کنیم.
منتظر موج دوم حملات روسیه هستیم
من برای اینکه این گفتگو زیاد طولانی نشود، یکی دو سوال دیگر دارم که خواهش می‌کنم خیلی کوتاه به آنها پاسخ بدهید. قبل از آن لازم است تا یک نکته را بگویم و آن اینکه ما به عنوان یک رسانه سعی می‌کنیم بدون موضع‌گیری نسبت به دو طرف جنگ، اخبار و موضوعات و همچنین نظرات طرفین را به یک شکل منعکس کنیم. جمهوری اسلامی ایران هم البته مواضع خودش را در مخالفت با این جنگ اعلام کرده و از دو طرف خواسته تا مسئله را در مذاکرات و با صلح حل کنند. سوال من از شما این است که دو طرف چه میزان به توافقاتی که در مذاکرات داشتند عمل کردند و اینکه تحلیل شما در خصوص مدت زمان این جنگ چیست؟
ما نظرات و تحلیل‌های مختلف را در مورد مدت زمان این جنگ و خاتمه آن شنیدیم.
اکثر تحلیلگران اوکراینی بر این باور هستند که مرحله فعال و داغ این جنگ چند ماه دیگر طول می‌کشد. برخی هم در غرب مثل رئیس ستاد ارتش امریکا فکر می‌کنند که این جتگ می تواند چند سال طول بکشد اما اکثر تحلیلگران و نظامیان اوکراینی فکر می‌کنند این جنگ چند ماه دیگر ادامه خواهد داشت.
الان ما منتظر موج دوم این جنگ هستیم چون روسیه در مرحله اول شکست خورده است. آنها فکر می‌کردند در همان چند روز اول می‌توانند سرزمین اوکراین را تصرف کرده و ریاست جمهوری را سرنگون کنند.
تا امروز ما بیشتر از ۱۹ هزار نیروی ارتش روسیه را کشتیم و بیش از ۷۰۰ تانک را منهدم کردیم؛ یعنی بیشتر از ارتش آلمان و فرانسه. ۱۵۰ هواپیما و جنگنده‌های مختلف را سرنگون کردیم و در واقع ۴ ارتش زمینی، یک ارتش هوایی و یک ارتش زرهی از ۱۰ ارتشی که آنها دارند را نابود کردیم و الان منتظر موج دوم هستیم.
من موضع جمهوری اسلامی ایران را بجای بی‌طرفی، بیشتر بی‌تفاوتی عنوان می‌کنم. این کشور کوچک اوکراین نیست که به کشور بزرگ روسیه که بزرگترین کشور دنیاست حمله کرده باشد. این روسیه بزرگ است که به کشور کوچک اوکراین حمله کرده.
بی طرفی یعنی اینکه بگوییم در این جنگی که یک کشور به کشور دیگری حمله کرده، آتش بس اعلام کنید و نیروهای خودتان را به آن طرف مرز برگردانید.
این روسیه است که حمله کرده پس باید نیروهایش را برگرداند. باید همه شهرهایی که نابود کردند را بازسازی کنند و یا غرامت آن را بپردازند.
ناتو منتظر ما نیست| باید مثل ایران ارتش خودمان را داشته باشیم
البته همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، موضع جمهوری اسلامی ایران درقبال مسئله اوکراین، مخالفت با جنگ و پرهیز از کشتار غیرنظامیان و نیز دعوت طرفین به خوشتن داری و حل مشکل از طریق گفتگو اعلام شده است. به عنوان سوال آخر، با توجه به نکاتی که شما گفتید و در ابتدای این گفتگو هم اشاره کردید که علی رغم درخواست اوکراین، ناتو حاضر به پذیرش کشور شما نشد و نیز اینکه گفتید از شما در قبال تهاجم روسیه حمایتی هم نکرد، آیا باز هم اوکراین خواهان عضویت در ناتو است؟
کشورهای غربی برای پذیرش عضویت اوکراین در ناتو آماده نبودند، پس برای چه ما به جایی برویم که در آنجا منتظر ما نیستند؟
البته هزینه‌های عضویت در ناتو ارزان‌تر از حفظ و ایجاد یک ارتش ملی است چون در این صورت (عضویت در ناتو) دو درصد سود ناخالص کشور خرج می‌شود اما در صورت حفظ، ایجاد، توسعه و پشتیبانی یک ارتش ملی حدودا ۱۵تا۱۹ درصد.
با این حال اگر کشورهای غربی و ناتو آماده پیوستن اوکراین نیستند، ما باید یک نمونه‌ای مثل اسرائیل را انتخاب کنیم که ارتش و نیروهای خودش را دارد و اگر شما الگوی اسرائیلی را دوست ندارید، می‌توان یک ایران در اروپای شرقی را انتخاب کرد که یک کشور، ارتش خودش را داشته باشد و از آن پشتیبانی و حمایت کند. روی آن سرمایه گذاری کند و تسلیحاتش را خودش تولید کند و توسعه دهد؛ البته بدون تحریم. و من امیدوارم که به زودی این تحریم‌ها از روی جمهوری اسلامی ایران برداشته شود.
در پایان من مطمئن هستم ما در این جنگ پیروز می‌شویم اما باز هم یک حمله جدیدی از طرف کشور متجاوز روسیه آغاز خواهد شد.
من از شما تشکر می‌کنم که برای این گفتگو وقت گذاشتید و امیدوارم گفتگوی بعدی ما با شما درباره موضوعی غیر از جنگ باشد.
بله می‌توان موضوعات دیگری را مطرح کرد. مثلا در مورد تامین امنیت غذایی ایران در برابر تامین امنیت انرژی اوکراین.
ما امکانات و ظرفیت‌های زیادی برای توسعه همکاری‌های دوجانبه داریم و برای همکاری‌های گسترده آماده‌ایم فقط یک موضوع را باید حتما حل کنیم و آن هم مسئله هواپیمای بوئینگ سرنگون شده در ایران است. بعد از حل و فصل این موضوع، هیچ محدودیتی برای توسعه همکاری‌های دوجانبه نخواهیم داشت.