همشهری آنلاین- خورشید رضایی: از حدود ۲۳۰ سال پیش که آقامحمدخان قاجار، تهران را به عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد تا به امروز این شهر بارها و بارها در معرض تغییرات بنیادین قرار گرفته است. تهران حالا شهری است با ۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت و بیش از هشت میلیون جمعیت که زیرساخت های آن باید به طور مستمر ترمیم و نوسازی شود. در دوره جدید مدیریت شهری این نگاه با تمرکز بر تکمیل پروژه‌های نیمه تمام تهران دنبال می‌شود و معاونت فنی عمرانی به عنوان هسته مرکزی این تحولات تلاش کرده که شهر را به نفع رفاه همه شهروندان به خصوص در مناطق جنوبی بهسازی کند. احداث کارخانه جدید آسفالت‌سازی در شرق تهران، تحویل ۵۱ هزار تن آسفالت به مناطق مختلف در فروردین امسال، تکمیل زیرگذر گلوبندک و بزرگراه شهید بروجردی بخشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های این معاونت است که درباره آن با عباس شعبانی معاونت فنی و عمرانی گفتگو کردیم:
*به عنوان اولین سوال درباره مهم‌ترین پروژه‌هایی که معاونت فنی و عمرانی در حال حاضر در دستور کار دارد، توضیح دهید.
پیش از نام بردن پروژه‌ها، یک توضیح بعنوان مقدمه مورد نیاز است. عموما چند رویکرد در فعالیت‌های عمرانی شهرداری تهران مطرح است، یک رویکرد این است که ما فعالیت‌ها را فقط توسعه‌محور ببینیم؛ یعنی هر مدیر شهری که می‌آید چند کلنگ بزند، یک سری قول به مردم بدهد و به دنبال پروژه‌های بزرگ باشد که فی‌نفسه بد نیست اما الزاما در همه زمان‌ها هم خوب نیست. رویکرد دیگر این است که مدیریت، پروژه‌های نیمه‌تمام را در جهت توسعه و تکمیل زیرساخت‌های شهری اجرا کند.
اجرا و تکمیل فعالیت‌های عمرانی در شهر به دلیل وجود معارضان مختلف، معمولا چندلایه و پیچیده است. مثال می‌زنم ما حدود ۴۳۰ تقاطع بزرگراهی در تهران داریم. از این تعداد ۹۸ تقاطع ناقص است. کامل بودن تقاطع به این معناست که ما در هر تقاطع ۸ رمپ داشته باشیم. وقتی یک مسیر یا تعداد بیشتری از این ۸ مسیر در تقاطع‌ها موجود نباشد، یعنی تقاطع ناقص اجرا شده است. این نقص البته می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما نتیجه آن یکسان است. نقایص تقاطع‌های بزرگراهی تهران در حال حاضر باعث شده مردم ۷۸۰ کیلومتر راه را بیشتر از حدی که باید، طی کنند. یعنی به دلیل نقص در زیرساخت‌های شهری ما، مسیر ۷۸۰ کیلومتری به شهروندان تحمیل شده است. اینجاست که آن رویکرد دوم، یعنی رویکرد تکمیل اهمیت پیدا می‌کند و به نظر من باید در اولویت قرار بگیرد.
اگر این تقاطع‌ها اصلاح شود، ۷۸۰ کیلومتر مسیر تحمیل شده به شهروندان به ۵۷ کیلومتر کاهش می‌یابد. این یعنی دست کم ۲۰۰ میلیون لیتر صرفه‌جویی سالانه در مصرف بنزین. مباحث مربوط به آلودگی هوا و آلودگی صوتی و ... هم طبعا کاهش می‌یابد. اگر این تقاطع‌ها اصلاح شود، ۷۸۰ کیلومتر مسیر تحمیل شده به شهروندان به ۵۷ کیلومتر کاهش می‌یابد. این یعنی دست کم ۲۰۰ میلیون لیتر صرفه‌جویی سالانه در مصرف بنزین. مباحث مربوط به آلودگی هوا و آلودگی صوتی و ... هم طبعا کاهش می‌یابد. این فقط یک مثال بود که من عرض کردم تا اهمیت تکمیل پروژه‌ها را نشان دهم. تکمیل نقایص تقاطع‌های بزرگراهی یکی از پروژه‌های جدی ماست. در سال جاری برنامه داریم که ۱۸ مورد از ۹۸ تقاطع ذکر شده را اصلاح کنیم. این ۱۸ اصلاح، ۱۱۵کیلومتر پیمایش شهروندان را کاهش می‌دهد.
*به طور دقیق توضیح دهید که این تقاطع‌ها کجا هستند؟
چند نمونه را بعنوان مثال عرض می‌کنم. یکی از این موارد مرز بین تقاطع برزگراه شهید بابایی و شهید باقری است. آنجا تبدیل به یک سه‌راهی ناقص شده است. شهروندی که می‌خواهد از بزرگراه شهید باقری به سمت بزرگراه شهید بابایی غرب حرکت کند، باید پنچ کیلومتر اضافه طی کند یا کسانی که از بزرگراه شهید بابایی می‌خواهند وارد بزرگراه شهید باقری جنوب شوند باید هفت کیلومتر راه اضافه طی کنند. ما اگر دو لوپ ۲۵۰ متری در اینجا احداث کنیم، ۱۲ کیلومتر پیمایش شهروندان را به ۵۰۰ متر کاهش داده‌ایم. حالا با در نظر گرفتن تعداد ماشین‌هایی که هر روز از این مسیرها عبور می‌کنند، معلوم می‌شود که فقط همین یک پروژه چه تاثیر خوبی در کاهش ترافیک، مصرف بنزین و آلودگی دارد. کما اینکه ما چون در تهران نزدیک ۱۶-۱۷ درصد جمعیت کشور را داریم، هر کدام از این اقدامات یک اثر ملی هم در کشور به همراه خواهد داشت.
*این اصلاح تقاطع‌ها کی به نتیجه می‌رسد؟
امسال ۱۸ مورد را تحویل خواهیم داد یعنی تا پایان خرداد چهار مورد از این پروژه‌ها تکمیل می‌شود و در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. پروژه‌ی تقاطع بلوار فرحزادی و بزرگراه آیت الله هاشمی رفسنجانی، تقاطع خیابان شکوفه و بزرگراه شهید تندگویان، پل سلیمی جهرمی در غرب ایستگاه مترو صادقیه، بزرگراه شهید نجفی رستگار و بزرگراه امام علی(ع) این چهار مورد هستند.
*برخی پروژه‌های نیمه‌تمام دیگر هم در سطح شهر هستند مانند زیرگذر چهارراه گلوبندک، ساختمان بلدیه، باغ‌راه حضرت زهرا(س)، خیالستان زندگی و ... شهروندان سوال دارند که تکلیف این پروژه ها چه می‌شود؟
بعضی از این پروژه‌ها به نظر ما به باز طراحی نیاز دارد. مثل باغ راه حضرت زهرا(س) که با تذکرات اعضا شورای شهر برای بازبینی مجدد در اختیار معاونت معماری و شهرسازی شهرداری قرار گرفت. پروژه بلدیه هم نیاز به خرید تاسیساتی مثل آسانسور و پله‌برقی دارد که نیازمند تامین اعتبار است. کار البته پیشرفت خوبی داشته؛ در ساختار بنا و نمای بلدیه کار تقریبا تمام شده است. اما در درون بنا کار تاسیساتی سنگینی داریم که بودجه زیادی می‌طلبد که با قول مساعد شهردار، امیدوارم امسال این تامین اعتبار صورت بگیرد.
در خصوص زیرگذر گلوبندک هم بخشی از اعتبار مورد نیاز در بودجه آمده اما بخش دیگری از آن را باید پیش‌بینی مجدد کنیم تا بتوانیم آن را هم انجام دهیم. بنابراین زیرگذر گلوبندگ را هم امسال تکمیل می‌کنیم و تحویل خواهیم داد.
*در مورد بزرگراه بروجردی هم توضیح می‌دهید که الان در چه وضعیتی است و چه زمانی افتتاح می‌شود؟
عملیات اجرایی این بزرگراه ۱۰ سال پیش شروع شده و تا الان باید قاعدتا تمام می‌شد. اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده و در حال حاضر به پیشرفت ۷۱ درصدی رسیده است. مهم‌ترین دلیل این تاخیر معارضان ملکی آنجا بوده است که خوشبختانه بیش از ۸۰ درصد تملکات لازم انجام شده است.
البته یک مسئله مهم دیگر هم این است که بزرگراه شهید بروجردی به تنهایی نمی‌تواند کارکرد مناسبی داشته باشد. ما به دنبال اتصال بزرگراه یادگار امام به این بزرگراه هستیم. این دو پروژه در حقیقت باید یک پروژه واحد فرض شوند تا کارکرد داشته باشند.ما قطعه اول بزرگراه شهید بروجردی را سال ۱۴۰۱ افتتاح خواهیم کرد. قطعه دوم آن ۱۴۰۲ افتتاح می‌شود. اتصال این بزرگراه به بزرگراه یادگار امام نیز انشاالله در سال ۱۴۰۳ محقق خواهد شد.البته یک مسئله مهم دیگر هم این است که بزرگراه شهید بروجردی به تنهایی نمی‌تواند کارکرد مناسبی داشته باشد. ما به دنبال اتصال بزرگراه یادگار امام به این بزرگراه هستیم. این دو پروژه در حقیقت باید یک پروژه واحد فرض شوند تا کارکرد داشته باشند.
*یکی از مباحث دیگری که امروز در حوزه فنی عمرانی شهر مطرح است، مقاوم سازی پل‌های ماشین‌رو در تهران است، با توجه به اینکه عمر اغلب این پل‌ها بالای ۲۰ سال است، در این زمینه چه کارهایی انجام داده اید؟
بیش از ۷۲۰ پل در تهران وجود دارد که از نظر سال ساخت به دو دسته تقسیم می‌شود. پل‌هایی که قبل از سال ۱۳۸۱ احداث شده بر اساس آئین‌نامه سابق زلزله و پل‌های بعد از این تاریخ با آئین‌نامه فعلی ساخته شده است. دسته دوم عموما نیاز به مقاوم‌سازی ندارند. اما دسته اول باید در برابر زلزله یا سایر خطرات مقاوم‌سازی شوند. بیش از ۲۰ مورد از این پل‌ها مقاوم‌سازی شده‌اند و پل‌های دیگری نیز در دستور کار قرار دارند. ما امسال مطالعات مربوط به مقاوم‌سازی پل‌ها را تکمیل و یک نقشه اجرایی را در این زمینه آماده می‌کنیم.
*سوال بعدی من مربوط به یکی ازدغدغه‌های فراگیر ومهم شهروندان، یعنی آسفالت معابر است، مردم گلایه دارند که وضعیت خیابان‌ها و بزرگراه‌ها در این زمینه مناسب نیست و باعث افزایش تصادفات شده، پشت پرده این اتفاق چیست؟
ببینید ۷۱۵ کیلومتر مربع مساحت شهر ماست. ۱۵ درصد از این مساحت، یعنی حدود ۱۱۰ میلیون متر مربع مربوط به معابر عمومی است. اگر عمر آسفالت را ۱۰ سال نظر بگیریم و فرض کنیم که سالانه ۱۰ درصد از معابر به ترمیم نیاز پیدا می‌کند، معنایش این است که ما سالانه باید ۱۱ میلیون متر مربع آسفالت‌ریزی داشته باشیم. این سطح پوشش سالانه ۱.۶ میلیون تن آسفالت نیاز دارد. ما در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۶۰۰ هزار تن آسفالت ریختیم و حدود ۹۰۰ هزار تن کمبود داشتیم. این کمبود خودش را در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها بیشتر نشان می‌دهد و به این ترتیب رضایت شهروندی تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد. ما در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۶۰۰ هزار تن آسفالت ریختیم و حدود ۹۰۰ هزار تن کمبود داشتیم. این کمبود خودش را در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها بیشتر نشان می‌دهد و به این ترتیب رضایت شهروندی تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد.خب ابزار شهرداری برای تامین این اولویت در سطح شهر چیست؟ شهرداری ۴ کارخانه آسفالت دارد که دوتای آنها سال ۱۳۶۵ تاسیس شده است. این دو کارخانه رسما فرسوده هستند و دیگر توان تولیدی بالایی ندارند. با صحبتی که با شهردار داشتیم، ایشان دستور دادند که دو کارخانه جدید آسفالت احداث شود. نکته بعدی این است که هر چهار کارخانه ما در سمت غرب تهران است. آسفالتی که از غرب تهران ۴۰-۵۰ کیلومتر راه را طی می‌کند تا به شرق برسد، بخشی از کیفیت خود را همان ابتدای کار از دست می‌دهد. برای غلبه بر این نقیصه تصمیم داریم که در سال ۱۴۰۱ یک کارخانه در سمت شرق تهران احداث کنیم.
البته تا از مسئله آسفالت فاصله نگرفتیم، این را بگویم که تا نیمه اردیبهشت ۱۴۰۱ چیزی حدود ۶۳ هزار تن آسفالت در مناطق مختلف ریختیم. در سال ۱۴۰۰، این رقم ۳۴ هزار تن بوده است. همین روند باید تداوم یابد. فکر می‌کنم مردم هم این افزایش تولید و توزیع آسفالت در سطح شهر را در ماه‌های اخیر احساس می‌کنند. در ضمن تلاش داریم که تمرکز بر بهسازی معابر جنوب تهران باشد تا شهروندان در این نقاط احساس رضایت بیشتری کنند.
*بودجه امسال آیا به این حجم از کار و پروژه خواهد رسید؟
بودجه هیچ موقعی برای افق بلند مناسب نیست. با این حال تحقق همین بودجه‌ای که امسال برای ما در نظر گرفتند هم اگر اتفاق بیفتد، گام‌های بلندی می‌توان برداشت. به هر حال شرایط اقتصادی کشور الزاماتی را در سطح مدیریت به دنبال دارد. طبعا شرایط برای اجرای همزمان همه پروژه‌ها مناسب نیست، ما باید اولویت‌بندی کنیم. اولویت فعلی ما تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام، استفاده از همه ظرفیت‌های شهرداری، رفع نقاط گلوگاهی و انجام پروژه‌هایی است که بیشترین نفع را به مردم می‌رساند.