همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: ساماندهی ارز ترجیحی، حذف آن و نیز بهره‌مندی اقتصاد کشور از جمع آوری رانت های ایجاد شده تحت تاثیر استفاده از ارز ۴۲۰۰ تومانی، اقدامی است که به گفته بسیاری از کارشناسان اقدامی ارزشمند و شجاعانه از سوی دولت سیزدهم بوده است.
کارشناسان معتقدند که ارز ترجیحی به عنوان یک تجربه گسترده ناموفق و بلندمدت در همه دنیا محسوب می شود که هیچگاه منافع استفاده از این نوع یارانه در قالب تامین و توزیع ارز ارزان نصیب مصرف کنندگان نهایی نمی‌شود. در ایران هم در سال های گذشته شاهد بودیم که سود پرداخت ارز ترجیحی و با قیمت پایین فقط در جیب برخی از واسطه گران وارد شده و همیشه زمینه‌ساز توزیع رانت بوده است.
شب گذشته هم سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری در گفت وگوی زنده تلویزیونی توضیحاتی در این زمینه به مردم داد و لحظاتی پس از پایان سخنان وی، نخستین یارانه های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی به حساب مردم واریز شد.
- رئیسی: یارانه ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار تومانی ماهیانه به هر فرد می‌دهیم | سرنوشت قیمت بنزین؛ نان و دارو گران نمی‌شوند
- آغاز واریز یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی بلافاصله پس از گفتگوی رئیسی با مردم
آنچه هست همچنان تشریح وضعیت کلی کشور و بیان آثار و پیامدهای زیان‌بار ارز ترجیحی و لزوم اصلاح رویه پیشین، ضروری به نظر می رسد. ما در این باره با عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به گفت وگو نشستیم. سید محمدرضا میرتاج‌الدینی می گوید: اگر ارز از سال ۹۷ و ۹۸ با قیمت سال تغییر می‌کرد و ثابت نمی‌ماند و هر سال این روند ادامه داشت، اکنون ما با چنین چالش بزرگی روبه‌رو نبودیم.
این نماینده مجلس معتقد است که اگر ارز ترجیحی برداشته شود یارانه هم برای مردم واریز شود و امور به طور صحیحی مدیریت شود، ما حداقل۵/۴ میلیون تن در گندم صرفه جویی خواهیم کرد و واردات ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.
گفت‌وگوی همشهری آنلاین با سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس را بخوانید.
این اقدام دولت در حذف ارز ترجیحی چه اندازه می‌تواند تضمین دهد که بر وضعیت اقتصادی کشور درآینده آثار مثبتی داشته باشد؟
این اقدام یک اصلاح اقتصادی است و از جرات و جسارت دولت نشات می‌گیرد. دولتی که دنبال محبوبیت است این اقدام را انجام نخواهد داد. دولت می‌خواهد عملکردی ریشه‌ای از خود نشان دهد. ما ناچار به اصلاح و حذف ارز ترجیحی هستیم. ارز ترجیحی برخلاف سیاست‌های کلی کشور در برنامه‌های ۵ ساله بود. چرا که ارز در برنامه های چهارم، پنجم و ششم شناور دیده شده بود اما دولت قبلی این را نقض کرد و برخلاف برنامه ۵ ساله آن را تثبیت کرد.
اگر ارز ترجیحی حذف نشود چه اتفای خواهد افتاد؟
اگر ارز از سال ۹۷ و ۹۸ با قیمت سال تغییر می‌کرد و ثابت نمی‌ماند و هر سال این روند ادامه داشت، اکنون ما با چنین چالش بزرگی روبه‌رو نبودیم. اگر ارز ترجیحی را بر نداریم در ۶ ماه نخست سال به ۱۰ میلیارد دلار بودجه نیاز داریم که در همین ۶ماه ابتدایی به پایان می‌رسد و برای ۶ ماه دوم نیز به ۱۰ میلیارد دلار دیگر نیاز پیدا خواهیم کرد از آنجایی که هر یک میلیارد دلار که به ریال تبدیل شود، ۲/۵ درصد تورم ایجاد خواهد شد، برای هر ۱۰ میلیارد دلار ۲۵ درصد تورم به کشور تحمیل خواهد شد. از سوی دیگر کشور با قاچاق، فساد، رانت و نظایر آن نیز دست وپنجه نرم می‌کند. پس بنابراین چاره‌ای جز حذف ارز ترجیحی نداریم.
درمورد اهمیت حذف ارز ترجیحی توضیح دهید و بگویید اگر ارز ترجیحی حذف شود چه می شود؟
اگر ارز ترجیحی برداشته شود یارانه هم برای مردم واریز شود و امور به طور صحیحی مدیریت شود، ما حداقل۵/۴ میلیون تن در گندم صرفه جویی خواهیم کرد و واردات ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. ما برای سال جاری به ۸ میلیون تن واردات گندم نیاز خواهیم داشت. بحران غذایی در دنیا، جنگ اوکراین موجب گرانی ۱۲۵ درصدی گندم در قیمتهای جهانی شده است. بنابراین دولت اقدام شایسته‌ای انجام داده که باید از آن پشتیبانی کنیم. منتها باید طوری عمل شود که مردم تحت فشار اقتصادی قرا نگیرند.
آیا قرا است نان سهمیه بندی یا کوپنی می‌شود؟ و کارت اعتباری برای چه کسانی قرار است صادر شود؟
هنوز یارانه کالای اساسی و نهاده‌ها و گندم عمومی برداشته نشده است. هر زمان که این اقدام اعمال شود، در مقابل برای یارانه کارت اعتباری اختصاص داده می‌شود و مبلغ یارانه در این کارت‌ها تزریق می‌شود و مردم می‌توانند با کارت یارانه کالاهای اساسی و نان را تهیه کنند. نان نیز کوپنی نخواهد شد. مردم با همان کارت یارانه که صرفا برای خرید کالا برای همگان صادر می‌شود، می‌توانند خرید کنند. این کارت حتی برای آنهایی هم که یارانه بگیر نیستند، صادر می‌شود. یارانه دارو و گندم متعلق به همه مردم است.