اگر دولت در این حد وارد حوزه رمزارزها می‌شد که چارچوب‌های کلی را مشخص و زمینه توسعه صنعت بلاکچین را فراهم می‌کرد، شاید الان حسرت این را نمی‌خوردیم که چرا با وجود اینکه چند سال زودتر شروع کرده‌ایم، جایگاهی در منطقه نداریم.
امیرحسین راد در پنل «چالش‌های توسعه ارز دیجیتال در دولت و بخش خصوصی» که در حاشیه نمایشگاه فناوری اینوتکس برگزار شد، با اشاره به اینکه در چند سال گذشته غیر از مصوبه هیات وزیران، دیگر هیچ تنظیم‌گری خاصی در حوزه رمزارز انجام نشده، اظهار کرد: بخش‌هایی از حاکمیت موافق کار فعالان حوزه رمزارزها هستند و این مهم با تعامل بخش خصوصی با بخش‌های مختلف حاکمیتی به دست آمده است.
مدیرعامل نوبیتکس با اشاره به اینکه خوشبختانه با مراودات و تعاملات انجام شده، بخشی از ابهامات، برطرف و ترس دولت کمتر شده است، ادامه داد: متاسفانه پیش از این در دوره هایی که بازار صعودی بود و سرمایه بیشتری به این بازار وارد می‌شد، شاهد برخوردهای رگولاتور و بانک مرکزی بودیم و رگولاتور شبکه پرداخت احساس خطر می‌کرد، اما وقتی بازار در رکود بوده، رگولاتور توجهی به این حوزه نداشته است.
راد افزود: در طول سال‌های گذشته پیشرفت‌های زیادی در حوزه رمزارزها در کشور داشتیم اما متاسفانه به دلیل عدم قانونگذاری مناسب در این زمینه، از بسیاری از کشورهای منطقه عقب افتاده‌ایم. به عنوان مثال با وجود ممنوعیت فعالیت کسب و کارهای رمزارزی در امارات در سال‌های گذشته، این کشور به تازگی به عنوان یکی از بازیگران رمزارز و بلاکچین فعال شده و حتی در حوزه ماینینگ هم حضور پیدا کرده است، این در حالی است که امارات به لحاظ آب و هوایی مناسب ماینینگ نیست اما در حال توسعه این صنعت است.
او تاکید کرد: متاسفانه با اینکه ما در ایران زودتر وارد حوزه رمزارز شدیم و فرصت داشتیم که در جهت منافع ملی‌مان از این صنعت بهره‌برداری کنیم، اما نتوانستیم خوب عمل کنیم و به قدری کارشکنی شده که الان کسی انگیزه‌ای ندارد تا از مسیر قانونی بیاید و در صنعت ماینینگ فعالیت کند.
راد در رابطه با موضوع رگولاتوری حوزه بلاکچین و همچنین تبادل رمزارز، گفت: در سیاستگذاری و رگولاتوری باید به این موضوع توجه شود که هم منافع رگولاتور تامین شود و هم بخش خصوصی ببیند که ریسک‌های فعالیت از مسیر قانونی کمتر است و می‌تواند رشد کند.
او یادآور شد: ما در این چند سال می‌توانستیم انرژی را تبدیل به بیت‌کوین کرده و به‌صورت غیر متمرکز نگهداری کنیم و دولت از این راه درآمد داشته باشد. به خصوص در دوره تحریم‌ها که با سختی زیاد انرژی صادر کرده‌ایم و در بازگردادن مطالباتمان مشکل داشته و داریم. اما دولت به جای اینکه عملکرد بهتری داشته باشد و فضای روشنتری تنظیم کند، فضای بیم ایجاد کرد.
راد با اشاره به اینکه هیچ بخشی مثل بخش خصوصی به ریسک‌های یک صنعت آگاه نیست، افزود: رگولاتور تلاش دارد تا ریسک‌های صنعت را کنترل کند، به‌خصوص که رمزارزها با بخش مالی کشور گره خورده است. اما اگر من جای رگولاتور بودم یک چارچوب حداقلی با کمک و همفکری بخش خصوصی شکل می دادم. همچنین روی ابزارهای هوشمند نظارتی سرمایهگذاری می کردم.
راد در ادامه گفت: سومین کارم به عنوان رگولاتور این بود که در بازه‌های زمانی مشخص، چارچوب اولیه را مداوم بازنویسی و ریسک‌های جدید را مدیریت می کردم. باید رگولاتوری پویا صورت بگیرد چون این صنعت به شدت پویاست و تحولات جدیدی را شاهد هستیم.
راد تاکید کرد: رویکرد فعلی دنیا در خصوص رگولاتوری این حوزه، خود تنظیم‌گری است و بخشی از مسئولیت نظارتی می‌تواند به همان بخش خصوصی و نهادهای صنفی واگذار شود.
مدیرعامل نوبیتکس ابراز امیدواری کرد: تصور می‌کنم تا یک سال آینده به تنظیم‌گری خوبی در حوزه رمزارز برسیم.
قانونگذاری تنها در حوزه های پرریسک باشد
در ادامه این نشست کیومرث اشتریان، دبیر سابق کمیسیون اجتماعی و دولت الکترونیک هیئت دولت با بیان اینکه در دولت، در رابطه با بلاکچین و رمزارز بیش از آنکه ترس باشد ابهام وجود دارد، گفت: به‌عنوان مثال در دولت قبل آفای اردکانیان، وزیر نیرو، برای موضوع مصرف برق در ماینینگ بیت‌کوین خیلی نگرانی ایجاد کرده بودند. اما مشکل بزرگتر بانک مرکزی بود که قاعدتا باید باسوادترین بازیگر این عرصه باشد، اما متاسفانه این مرجع به‌شدت کم‌اطلاع بود.
وی افزود: وقتی با برخی کارشناسان و مسئولان بانک مرکزی صحبت می‌کردیم می‌دیدیم چه قدر کم‌اطلاع هستند. وقتی افراد کم اطلاع باشند نفش نظرات منفی در روند تنظیم‌گری این حوزه بیشتر می‌شود و مدام نظرات منفی مطرح می‌شود. در بانک مرکزی حاضر هم نبودند که مطالعه کنند یا در نشست‌ها حضور داشته باشند و یا کارشناسان را دعوت کنند و صحبت‌هایشان را بشنوند.
اشتریان ادامه داد: اگر اطلاعات درست از بلاکچین به دولت ارائه دهیم و فضا برای بخش های مختلف دولت روشن شود، فضای تصمیم‌گیری نیز روشن خواهد شد. صنعت بلاکجین یک طیف است که هر طرفش رویکرد خاصی را دنبال می کند. اینها را باید برای دولت مشخص کنیم و دولت بداند در چه بخش‌هایی می‌تواند از این صنعت استفاده کند و در نهایت ترسش بریزد.
دبیر سابق کمیسیون اجتماعی و دولت الکترونیک هیئت دولت همچنین اظهار کرد: دولت می‌تواند به مقدار یارانه، یک رمزارز مثل اتریوم در اختیار مردم قرار دهد و بعد اتریوم را در بازار داخلی بپذیرد و برای تبادل یک سری اقلام خاص استفاده کند. شما جمعیت ۸۰ میلیون نفری‌ارا می‌بری پشت یک رمزارز و با این قدرت جمعیتی بازی می‌کنی. دنیای آینده بازی جمعیت در دنیای بلاکچین و رمزارز است. بخش خصوصی باید این را برای دولت و مردم روشن کند که ما این امتیازها را داریم و این کارها را می‌توان انجام داد.
اشتریان افزود: معتفدم بهترین رگولیشن، دی‌رگولیشن است. اصل را بر این بگذارید که قانونگذاری مانع است و درد سر درست می‌کند. اصلا بعضی وقت‌ها شاید نیاز به قانون نباشد. دولت می‌تواند ریسک‌های احتمالی چند بخش را در حوزه رمزارزها و بلاکچین بنویسد و برایش قانون تدوین کند و بخش‌های دیگر را رها کند تا بخش خصوصی کارش را انجام دهد.
اشترین با بیان اینکه در بخش‌هایی از دولت دغدغه امنیت وجود دارد، گفت: باید با گفت‌وگو و صحبت، از اکوسیستم بلاکچین امنیتی‌زدایی کرد. البته در بحث اقتصاد سیاسی باید بیشتر گفت‌وگو کرد و در رده‌های بالاتر وارد تعامل و رایزنی شد، اما کار سخت است چراکه بخش‌هایی هستند که به نوعی احساس رقابت با بخش خصوصی می‌کنند.
اشتریان تاکید کرد: دولت غذای آماده می‌خورد نه مواد خام؛ توصیه‌ام به بخش خصوصی این است که خودشان پیش‌نویس آیین‌نامه و مقررات حوزه رمزارز را داشته باشند و آماده بگذارند روی میز دولت. الان یک بدنه اجتماعی حرفه‌ای در بخش خصوصی شکل گرفته که اطلاعات دارند و به طور تخصصی مباحث را درک می‌کنند. بدنه اجتماعی در حوزه‌های مختلف تکنولوژی دانشش بیشتر است؛ از این رو با توجه به این شناخت و دانش، بخش خصوصی این آیین‌نامه‌ها را خودش آماده کند و به دولت پیشنهاد بدهد.