همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: حذف ارز ترجیحی به رغم آثاری که بر قیمت ها داشته است اما تا کنون اعتراضات کمتری را در مقایسه با موارد مشابه قبلی شاهد بوده ایم. اینکه دلیل این کم شدن میزان اعتراضات ناشی از قانع شدن مردم، اعتماد آنها به رئیس جمهوری یا اطلاع رسانی مناسب دولتمردان بوده، موضوعی است که ناصر ایمانی، تحلیل گر مسائل سیاسی به آن پاسخ داده است و البته انتقاد هایی هم به شیوه اجرای طرح دارد.
از نگاه ناصر ایمانی نباید به نگرانی‌های بدون واکنش مردم در راستای اصلاح نحوه پرداخت یارانه‌ها و حذف ارز ترجیحی خشنود بود. دولتمردان باید با تعمق بیشتری به این خویشتن‌داری مردم توجه کنند. هرچند شاید به زعم این کارشناس مسائل سیاسی صحبت های رئیس جمهوری تاثیری قابل توجه در این خویشتن‌داری دارد، اما مردم به توضیحات بیشتری برای قانع شدن نیاز داردند.
سکوت مردم نشان می‌دهد که به این دولت اعتماد بیشتری دارند اما تا این اعتماد از بین نرفته دولتمردان باید به صورت عملی به مردم نشان دهند که همان‌طور که در صحبت های خود می‌گویند در کنار مردمند و به فکر اقدامات اساسی برای حل مشکلات معیشتی آنها هستند.
ایمانی معتقد است که اگر مردم بر این باورباشند که با این افزایش قیمت ۸۰۰ هزار تومان از جیبشان خارج می‌شود و ۴۰۰ هزار تومان می‌گیرند، این تصور خوبی نیست و باید مردم را با اعداد و ارقام توجیه کرد.که این کار صورت نگرفت و سر اجرای این طرح خیلی عجله شد.
گفت‌وگوی همشهری آنلاین با ناصر ایمانی، کارشناس مسائل سیاسی را بخوانید.
با توجه به اینکه بسیاری از مردم نگران آینده هستند تحلیل شما درباره واکنش مردم به بحث حذف ارز ترجیحی و اصلاح نحوه پرداخت یارانه‌ها چیست؟
این اظهار نگرانی و نارضایتی در مورد اکثریت مردم بجاست. از این جهت که مردم توجیه کافی در خصوی اسن اعداد و ارقام نیستند.یعنی اینکه ممکن است، اعداد و ارقام مقدار یارانه‌ای را که دولت می‌خواهد اختصاص دهد و میزان گران‌شدن کالا به لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر باشد، اما مردم توجیه نیستند. بنابراین ابراز نارضایتی از سوی مردم ایجاد می‌شود.
به نظر من ریشه موضوع برمی‌گردد به اینکه دولت، این طرح را خیلی سریع و بدون اطلاع رسانی کامل و کافی اجرا کرد. اول اینکه، دولت قبلا چندبار گفته بود که هر اقدامی که می‌خواهد برای حذف یارانه انجام دهد را از قبل به مردم اطلاع رسانی خواهد کرد. هم در مورد حذف یارانه‌ها آرد صنعتی و هم در مورد حذف یارانه‌های مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات، فرآینداطلاع رسانی به مردم از قبل انجام نشد.
دولت باید از قبل توضیحات لازم را می‌داد و مردم افکار عمومی را توجیه و اقناع می‌کرد اما نه تنها این اقدام انجام نشد بلکه با عجله این کار اجرا شد. طبیعی است که مردم نسبت به آن توجیه نیستند و معترضند. اگرچه ممکن است اعداد و ارقام هم درست باشد. به این معنا که برای مثال باید به مردم توضیح داده می شد که متوسط مصرف مرغ مثلا در یک خانواده، ماهانه این میزان است،لبنیات، مرغ و تخم‌مرغ هر کدام این‌مقدار هستند. اکنون نیز قیمتشان دارد به این مقدار افزایش می‌یابد. قیمت قبلی این بوده و مجموع قیمت ماهانه که اکنون افزایش پیدا کرده، می‌شود همان ۴۰۰ هزارتومانی که ما به شما پرداخت کرده‌ایم.
در حال حاضر مردم نمی‌دانند ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزارتومانی که به آنها پرداخت می‌شود با افزایش قیمتها، چقدر از از جبیشان خارج می‌شود و این باعث نگرانی و اعتراضات است.
اگر چه اساسا دولت نباید بر طبق مصوبه، یارانه را به شکل نقدی پرداخت می‌کرد. پرداخت یارانه نقدی به مردم به لحاظ اقتصادی و وضعیت تورمی که وجود دارد، بر اساس نظر بسیاری از اقتصاددانان نیزکار صحیحی نیست و باید به شکل کالایی به مردم پرداخت می‌شد. حالا به هر دلیلی بحث اقتصادی و نظران اقتصاددانان را کنار بگذاریم مصوبه مجلس این بوده است که بر اساس کالا برگ باشد، چرا دولت نقدی پرداخت کرده است؟گفته‌اند تا دوماه یعنی برای کار ۲ماهه، چه فشاری به مردم و هم دستگاه‌های اجرایی می آید که بخواهد این مبالغ پرداخت شود و ۲ ماه دیگر به کالا برگ تبدیل شود که به نظر من این اقدام نباید صورت می‌گرفت و علت اعتراضات هم از اینجاست.
آیا می توان نحوه برخورد مردم با حذف ارز ترجیحی و افزایش قیمت چند کالا با افزایش قیمت بنزین یا حتی نحوه اجرای هر دو طرح در دولت قبل و دولت فعلی را با هم مقایسه کرد؟
در دولت قبلی واکنش ها شدیدتر بود الان البته قضاوت ما بر اساس همین یکی، دو روز است و مردم نیزخویشتن‌داری می‌کنند. نباید از این خویشتن داری مردم مسئولان ذی ربط برداشت دیگری کنند. عکس العمل مردم خیلی ملایم‌تر بوده نسبت به این موضوع اگر چه این نباید بهش خوشحال بود و امیدوار بود که مردم عکس العمل زیادی نشان نداده‌اند.
اکنون نسبت به آبان ۹۸ شاهد اعتراضات کمتری هستیم می‌توانیم نتیجه بگیریم، توضیحات رئیس جمهور روی مردم تاثیر بیشتری گذاشته یا عوامل دیگری در این مسئله دخیل است؟ و صحبت رئیس جمهور چه تاثیری در آرامش شدن مردم داشته است؟
تغییر نحوه اعتراضات مردم، شاید بخشی به صحبتهای رئیس جمهور بر می‌گردد. البته در مورد بنزین، رئیس جمهور وقت نه تنها صحبتی نکرد، بلکه ابراز بی‌اطلاعی از افزایش قیمت بنزین کرد و گفتند که «خودم هم صبح جمعه متوجه شدم» این مسئله شرایط را بدتر کرد. صحبت های آقای روحانی در آتش نفت ریخت. از طرفی آقای رئیسی نیز بحث اعداد و ارقام نشدند. اعداد و ارقام برای مردم بسیار اهمیت دارد. که بدانند اکنون چقدر وارد جیبشان می‌شود و با این افزایش قیمتها چقدر از جیبشان خارج می‌شود.
برای مثال اگر مردم بر این باورباشند که با این افزایش قیمت ۸۰۰ هزار تومان از جیبشان خارج می‌شود و ۴۰۰ هزار تومان می‌گیرند، این تصور خوبی نیست و باید مردم را با اعداد و ارقام توجیه کرد.که این کار صورت نگرفت و سر اجرای این طرح خیلی عجله شد.
چه عوامل دیگری باعث خویشتن داری مردم شده است؟ و این جمله رئیس جمهوری که «تا من زنده هستم اجازه نمی‌دهم مردم از گرانی آسیب ببینند» یا سخنانی مانند آن تا چه اندازه می تواند در خویشتن‌داری مردم موثر باشد؟
مردم به صداقت دولت اعتماد دارند. این دولت ممکن است اشتباه کند اما صداقت دارد. نیت دولت این است که به مردم فشاری زیادی وارد نشود. به مردم و معیشت آنها توجه دارد و به مردم بی تفاوت نیست با درد اقشار ضعیف از نزدیک آشناست. این خودش امیدواری می‌آورد و از طرفی دیگر شرایط تورمی به قدری سنگین است که مردم احساس می‌کنند که اگر اعتراضات دیگری هم داشته باشند ممکن است اعتراضات اوضاع را بدتر کند و بنابراین خویشتن‌داری کرده‌اند. اما این خویشتن‌داری به هیچ وجه نباید مورد سواستفاده دولتمردان قرار گیرد.
سخنان رئیس‌جمهور بیان‌گر این است که ایشان به مردم توجه دارند و برایشان موقعیت مردم مهم است. اما در عمل باید به مردم نشان داد، چرا که برای مردمی که سختی معیشتی را تحمل می‌کنند در طول زمان صحبت درمانی خیلی جوابگو نیست. مردم واقعا نگاه به وضعیت معیشتی خود می‌کنند. دولتمردان هرقدر هم جملات زیبا بگویند باز هم برای مردم پولی که به جیبشان می‌آید و از جیبشان خارج می شود ملاک است.
- اعتراضات پراکنده در برخی شهرهای کشور | سنگ پرانی و حمله به اموال عمومی | پایان تجمعات و بازگشت آرامش
طبق گزارش خبرگزاری دولت، در چند شهر کشور اعتراضاتی داشتیم که با آرامش به پایان رسید. بیشترین هم در خوزستان بوده، این اعتراضات چه پیامی می‌تواند برای دولت داشته باشد؟ پیشنهاد شما چیست؟
بیشترین سفر استانی آقای رئیس‌جمهور به جنوب بوده است. درمجموع خوزستان وضعیت و شرایط خوبی به لحاظ آب و هوا و معیشتی به سر نمی‌برد. همین سفرها نیز انتظارات مردم خوزستان را بیشتر کرده است و اکنون به دلیل افزایش قیمت ها نگرانیشان بیشتر شده است. خوزستان نیازمند توجه خیلی جدی‌تری است.
در پایان چه پیشنهادی به دولت دارید یا احیانا چه نکته ای در این باره برای شما مبهم باقی مانده است؟
دولت با اینکه تلاش دارد صادقانه با مردم رفتار کند اما هنوز در عمل این اتفاق نمی افتد. هنوز برای خود من این سوال وجود دارد که چرا حذف یارانه‌ها باید از سفره مردم شروع شود؟ هنوز نتوانسته‌ام پاسخ این سوال را بگیرم. ما یارانه‌های زیادی در کشور می‌دهیم چرا باید از یارانه‌ای که سر سفره مردم است، شروع شود؟ این خود خیلی نکته مهمی است و از طرف دیگر تصور می‌کنم دولت مقداری عجولانه تصمیم‌گیری می‌کند و این عجولانه تصمیم گرفتن ممکن است موجب نابسامانی بکشد. مسئولان دولتی باید این را توجه داشته باشند و با تامل و مطالعات بیشتر کارها را پیش ببرند.
ضمن اینکه سوال‌های زیادی وجود دارد که هنوز پاسخ داده نشده و به سرعت این طرح اجرا شد. هنوز وضعیت تولیدکنندگان دامداری ها و مرغداری‌ها و کارخانجات وابسته به آن و مسئله واردات به شدت در ابهام است و اصل مطلب اینکه آیا برای خود مردم با این یارانه که دولت پرداخت می‌کند، جبران افزایش قیمت می‌شود یا خیر؟