همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: در حال‌حاضر ما از زندگی در زیر سایه کرونا به همزیستی با آن رسیده‌ایم. با این حال نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم که این همه‌گیری جهانی کاملا پایان یافته است. اما بهتر است از شرایط سخت روزهای اوج کرونا فاصله بگیریم و از این به بعد شرایط را بر خود آسان‌تر بگیریم.
تبدیل پاندمی کرونا به اپیدمی
سید محمد جزایری، ویروس‌شناس و رییس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور در مورد ابهامات و همچنین تهدیدات بیماری کرونا و میزان امیدواری به بهبود شرایط ناشی ازاین بیماری می‌گوید: «با تبدیل شدن پاندمی(جهانگیری) کرونا به اپیدمی، و بعد از ۲۷ ماه نفس‌گیر، شرایط کشور به نحوی وارد ثبات شده و پوشش واکسن در ایران نیز در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا به میزان قابل‌قبولی رسیده است. (بیش از ۷۰ درصد جمعیت عمومی)
البته هنوز هیچ کشوری در دنیا در مورد واکسیناسیون به وضعیت ایده‌آلی نرسیده؛ یعنی پوششی که مسوولان جهانی بهداشت انتظار دارند؛ ولی اغلب تاحدودی به ایمنی جمعی حداقلی رسیده‌اند.»
آمار مرگ ومیر نیز بسیار کاهش پیدا کرده و شدت بیماری از زمان ظهور واریانت اومیکرون روند نزولی داشته است. البته بیماری هنوز هم به صورت پراکنده در حال گسترش است، ولی شدت بیماری و مرگ‌ومیر ناشی از آن پایین است.
بازگشت به زندگی عادی
به گفته رییس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور، در بسیاری از کشورهای دنیا وضعیت زندگی به حالت عادی برگشته است. اما مردم باید موارد معمول کنترل بیماری را در مجامع عمومی و بسته (مترو، اتوبوس، سالن‌های سینما و غیره) رعایت کنند. وضعیت در کشور ما هم تقریبا مشابه دیگر کشورهاست.
قطع روند سخت بیماری
جزایری می‌گوید در حال‌حاضرسوال مهم این است که آیا این وضعیت به معنای پایان قطع روند بیماری و ورود به دورانی مانند روزهای قبل از کرونا یعنی زمانی است که زندگی طبیعی داشتیم؟
عده ای هم معتقدند که این آرامش قبل‌از توفان است. چون ممکن است توفان‌های دیگری در راه باشد. این توفان‌ها می‌توانند همان توفان «سارس کرونا ۲» باشند یا توفان‌های دیگر؟
در حال حاضر با توجه به حضور در مجامع بین‌المللی و اخباری که به گوش می‌رسد می‌بینیم که متخصصان و دانشمندان دست‌اندرکار امور بهداشتی تقریبا رعایت حد فاصل موجود را در نظر گرفته‌اند.
توفان‌هایی در راه است؟
به گفته دکتر جزایری، ویروس این بیماری تا حدودی ضعیف شده و قطعا توفان بیماری کرونا فروکش کرده؛ اما هنوز به طور کامل ازبین نرفته است.
چون احتمال دارد به‌طور پراکنده و برای بعضی کانون‌ها موارد ابتلا دیده شود که علت اصلی آن هم این است که پوشش واکسیناسیون در دنیا صددرصد نیست. یعنی هر کشوری بین ۱۶ تا نزدیک ۷۰ درصد تحت پوشش واکسیناسیون قرار گرفته‌اند. بنابراین افرادی که واکسینه نشده‌اند تهدیدی برای بقیه افراد به شمار می روند. در صورتی که اگر همه جمعیت واکسینه بودند، دلیلی برای نگرانی وجود نداشت.
توانمندسازی توسط واکسیناسیون
رییس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور می‌گوید اگر این بار توفانی مانند ۲۷ ماه قبل صورت بگیرد، چندان بی‌دفاع نیستیم. چون هم واریانت ویروس نسبت به قبل ضعیف شده و هم پوشش واکسیناسیون قابل قبول بوده است.
همچنین تجربه دانشمندان و متخصصان هم قابل‌مقایسه با قبل از پاندمی کرونا نیست؛ به خصوص در مورد کودکان که اوایل بیماری آنها به‌راحتی در دنیا تشخیص داده نمی‌شد. همچنین، راه‌های تشخیص هم پیشرفته‌تر شده و دسترسی مردم نیز به این امکانات بهتر و بیشتر شده است. تجهیزات و امکانات بیمارستانی هم مانند آی سی یو و بقیه زیرساخت‌ها نیز به این صورت فعلی نبوده و در حال‌حاضر خیلی امکانات بهتر شده‌اند.
افزایش سطح آگاهی و هوشیاری مردم؛ تشخیص سریع و بیماریابی به موقع
به عقیده این ویروس‌شناس، نکته مهم در راس همه این موارد آن است که کیفیت اطلاعات دریافتی به مردم به صورتی شده که سطح آگاهی و هوشیاری مردم دنیا بالاتر رفته است. همچنین دانشمندان معتقدند که قبلا در روند بیماریابی در سراسر دنیا نه تنها برای کووید، بلکه برای دیگر بیماری‌های مسری محدود به مراجعه بیماران به مراکز بهداشتی-درمانی بود. در حالی‌که درحال‌حاضر در اغلب کشورهای دنیا موضوع بیماریابی و تشخیص سریع، پیشرفت بسیار خوبی پیدا کرده است.
به این‌ترتیب، دانشمندان می‌دانند کجا باید بیماران را شناسایی یا جداسازی کنند. این موضوع علاوه بر کووید می‌تواند به دیگربیماری‌های دیگر هم مربوط شود.
تهدیدات قرن ۲۱
به گفته جزایری در حال‌حاضر بنا بر اعلام رسمی سازمان بهداشت جهانی در تابستان سال ۲۰۲۱ تهدیدات قرن ۲۱ شامل ۵ مورد بیماری واگیردار است که باید خودمان را برای مقابله با آنها آماده کنیم.
او می گوید چینش این تهدیدات به نحوی است که به غیر از دو مورد که کاملا بیماری ویروسی هستند (ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو و ویروس ارتوپاکس) بقیه موارد بیماری‌های میکروبی هستند که در آنها هم ویروس‌ها نقش زیادی دارند. مانند بیماری‌های تنفسی که مسلما همه عوامل میکروبی ازجمله باکتری، قارچ و ویروس می‌توانند باعث بیماری بروز بیماری شوند.
اما توجه داشته باشیم کووید به نوعی سناریو را تغییر داد و ثابت کرد که در بیماری‌های تنفسی ویروس‌ها فقط نظاره‌گر نیستند؛ بلکه خودشان می‌توانند کاری کنند که بشر را حیرت‌زده کند.
وضعیت بیماری‌های تهدید آمیز ویروسی در قرن ۲۱ در ایران
بنا به گفته این ویروس شناس، بیماری خونریری دهنده تب کریمه-کنگو در نقاطی مانند سیستان‌وبلوچستان اندمیک (بومی) است. همچنین در ۲-۳ سال اخیر، مواردی از ویروس‌های منتقل‌شونده از حشرات نیز در بسیاری از استان‌های کشور مشاهده شده است.
به علاوه، بیماری‌های منتقل شده از حشرات و «آربو ویروس»ها یعنی ویروس‌هایی که توسط پشه و بندپایان منتقل می‌شوند، هم تهدیدی برای بشر به شمار می‌روند؛ یا تب نیل غربی و تب دانگ که قبلا برای مردم شناخته‌شده نبود. که هر دو مورد از جمله تهدیدات قرن ۲۱ به حساب می‌آیند.
به گفته جزایری در حال‌حاضر هم حداقل چهار مورد از پنج مورد بیماری‌های تهدیدآمیز این قرن در کشور ما مصداق دارند و کانون‌های رشد و پرورش آنها نیز وجود دارند.
تهدید و ترس و بیم و امید
رییس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور می‌گوید موضوع مهم آن است که باید به جنبه مثبت و منفی یا خوب و بد موضوع توجه داشته باشیم. جنبه منفی آن است که سایه تهدید بیماری‌های ویروسی هنوز بر سر دنیا سنگینی می کند. اما باید با امیدواری بتوانیم با آن مقابله کنیم
به گفته دکترجزایری اما خبرخوب و جنبه مثبت موضوع آن است که شیوع بیماری کرونا باعث شد دنیا به زیر ساخت‌هایی برسد که با توجه به آنها بتواند خود را بیشتر برای مقابله با بیماری‌ها آماده کند. از جمله آمادگی بشر برای تولید واکسن.
رعایت فاصله و زدن ماسک در اجتماعات
این ویروس شناس می‌گوید طبق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی پاندمی‌های (جهانگیری) آینده بسیار سریع و در عرض چند روز در سراسر دنیا گسترش خواهند یافت و بشر حدود ۱۰۰ روز از آغاز شروع پاندمی برای ساخت و تولید انبوه واکسن فرصت خواهد داشت. در صورتی که تا قبل از پاندمی کرونا، مراحل طراحی تا ساخت واکسن و تولید انبوه آن به زمانی بین ۱۲ تا ۱۵ سال نیاز داشت.
در حال‌حاضر ما در عین حال که باید تهدیدات بیماری‌های ویروسی را جدی بگیریم و خود را برای مقابله با آنها آماده کنیم نبابید اجازه دهیم ترس و ناامیدی بر ما غلبه کند.
بنابراین به ویژه در اجتماعات حتما باید راه‌های مقابله با بیماری توسط مردم رعایت شود و مسوولان هم باید بر این موارد نظارت کافی داشته باشند. یعنی همه باید در تجمعات در محیط‌های بسته ماسک بزنند و فاصله را رعایت کنند.