همشهری آنلاین - فاطمه عباسی: بقیع الغرقد یا مزرعه درختان خاردار که به نام جنت البقیع یا باغ درختان مشهور است، قبل از ظهور اسلام به عنوان قبرستان استفاده می‌شد. از افراد مشهور و مهم مدفون در بقیع، می‌توان به دختر گرامی پیامبر اسلام حضرت فاطمه الزهرا (به روایتی)، و نوادگان ایشان، امام حسن مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق- که درود خدا بر ایشان باد- و جمعی از صاحبه و خاندان ایشان اشاره کرد.
در اوایل اسلام و پس از دفن یکی از صحابی پیامبر در این قبرستان، توجه بیشتری به آن جلب شد؛ همچنین فرزند شیرخوار حضرت محمد (ص) ابراهیم نیز در این محل به خاک سپرده شد و روایات بسیاری گواهی می‌دهند که ایشان مرتبا به این قبرستان می‌رفت تا برای مدفون‌شدگان از خداوند طلب مغفرت کند.
اسناد تاریخی نشان می‌دهد که تا نیمه قرن بیستم هم در جنت بقیع گنبد و مقبره وجود داشته اما امروز زمینی برهنه و بدون ساختمان است و رفتن به آن برای زنان محدودیت‌های سرسختانه‌ای دارد. پس از اینکه محمد بن سعود برای تشکیل اولین حکومت سعودی ائتلاف‌هایی کرد و در منطقه نجد، بخشی از عربستان فعلی، قدرت گرفت، به فکر دستیابی به منطقه حجاز، شهرهای مکه و مدینه افتاد و در سال ۱۹۲۵ موفق شد کنترل این منطقه را هم به دست بگیرد و اقدام به تخریب بقیع کند.
یکی از پ‍ژوهشگران دانشگاه هاروارد، در مطالعه‌ای تاریخی اثبات کرده که این تخریب ریشه سیاسی نیز داشت و «مقامات سعودی به دنبال پخش قدرت سیاسی تازه به دست آمده خود بودند». این در حالی است که تصاویری قدیمی از این مکان نشان می‌دهد علمای متقدم اهل سنت با وجود گنبد و مقبره در قبرستان مشکلی نداشته‌اند و این قبرستان محل مراجعه مردم بوده است. تخریب این قبرستان با واکنش افکار عمومی جامعه مسلمانان روبرو شد.
جالب اینکه گفته شده محل دفن خلیفه سوم خارج از دیوارهای قدیمی این قبرستان بود و با توسعه این قبرستان در زمان امویان، وارد محدوده آن شده؛ همچنین عباس بن عبدالمطلب عموی پیامبر و ام‌البنین (مادر حضرت عباس) و برخی دیگر از بزرگان اسلام نیز در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. بر اساس اسناد تاریخی ۲۴ نفر از خاندان پیامبر اسلام دارای قبر مشخص در بقیع هستند که عمه‌های پیامبر، خواهر امام علی نیز از آن جمله‌اند.