به گزارش همشهری‌آنلاین، تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد در فروردین امسال نسبت به اسفند پارسال ۳۴.۲درصد و نسبت به فروردین سال گذشته ۱۷.۱درصد از تعداد چک‌های برگشت‌خورده کم شده است. افزون بر این، در ماه نخست امسال مبلغ چک‌های برگشت خورده نسبت به اسفند سال گذشته ۳۷.۶درصد کاهش یافته اما نسبت به فروردین پارسال ۳۰.۴درصد رشد داشته است.
توضیح بانک مرکزی
مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اعلام کرد: بانک مرکزی طرح مسدود کردن وجوه صادرکننده چک برگشتی به اندازه کسری مبلغ چک، در حساب‌های بانکی مهم قانونی را با همکاری مجلس از امروز به‌صورت «تدریجی» و با همکاری و مشارکت همه بانک‌های دولتی و خصوصی عملیاتی می‌کند.
او تأکید کرد: بخش جدیدی از قانون چک عملیاتی خواهد شد و این بخش مربوط به مسدود کردن وجوه چک برگشتی در همه حساب‌های فردی است که چک برگشتی را صادر کرده؛ به‌گونه‌ای که تا امروز اگر چک فردی برگشت می‌خورد در همان بانک اگر وجوهی داشت، برای پاس کردن مبلغ چک از آن وجوه استفاده می‌شد، اما از فردا این موضوع به همه بانک‌ها تسری پیدا می‌کند.
محرمیان، درباره چگونگی مسدود شدن وجوه در حساب‌ها توضیح می‌دهد: مسدودی از حساب‌هایی با مانده موجودی بالاتر شروع می‌شود و به‌تدریج پایین می‌آید تا جایی که مبلغ کسری چک برگشتی را بتواند پوشش دهد، تا همان رقم مسدود می‌شود و خود حساب در اینجا مسدود نخواهد شد بلکه مبلغ مانده‌ای که در حساب وجود دارد مسدود می‌شود.
او تأکید کرد: حد نهایی نیز معادل مبلغ چک برگشتی است. در این فرایند از برگشت خوردن چک جلوگیری نمی‌شود، بلکه وجوهی که فرد در همه بانک‌ها دارد به‌اندازه مبلغ آن چک برگشتی مسدود خواهد شد؛ یعنی فرض کنید شخصی بخشی از مبلغ چک را در حساب خود دارد، به‌طور طبیعی آن میزان مبلغ درنظر گرفته و پاس می‌شود و بقیه مبلغ، یعنی آن مانده و کسری چک برگشتی، در همه بانک‌ها به میزان آن مبلغ مسدود خواهد شد.
این مقام بانک مرکزی می‌افزاید: بعد از این، فرایند مربوط به مراجعه ذی‌نفع به قوه قضاییه و سایر مواردی که باید انجام می‌شد، طی خواهد شد و مبالغ در دستوری که از قوه قضاییه صادر می‌شود، قابل برداشت خواهد شد. پس از اینکه رضایت فرد ذی‌نفع چک حاصل شد، وجوه مسدود شده هم آزاد خواهد شد. محرمیان با اشاره به اینکه این اقدام گام مهمی در کاهش چک‌های برگشتی خواهد بود، گفت: مردم توجه دارند که با این کار، یک مقدار تبعات مربوط به برگشت خوردن چک‌ها افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه، نهایت دقت را خواهند داشت تا چک‌ها کمتر برگشت بخورد.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اعلام کرد: روزانه چند ده‌هزار چک برگشتی در کشور داریم که عدد بالایی است. فکر می‌کنیم با اجرایی شدن این بخش از قانون، این آمار کاهش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. همچنان‌که با عملیاتی شدن چک‌های بنفش صیادی و ثبت آنها و مواردی که تا حالا اجرایی شده است، توانسته‌ایم که میزان برگشت خوردن چک‌ها را از ۱۰درصد برای چک‌های قدیمی به ۶.۵درصد، برای چک‌های صیادی برسانیم که این روند کاهشی تداوم خواهد داشت.
تغییر چک‌های تضمینی
سخنگوی اجرای قانون جدید چک هم گفت: براساس اصلاحیه اخیر قانون صدور چک، چک‌های تضمین شده باید از طریق سامانه صیاد صادر و مجهز به شناسه ۱۶رقمی شوند.
آمنه نادعلیزاده افزود: بنابراین بانک‌ها مکلفند در زمان صدور چک‌های تضمین شده، ثبت صدور این چک‌ها را در سامانه صیاد انجام و پس از آن تحویل متقاضی دهند. او با بیان اینکه با شناسه‌دار شدن چک‌های تضمینی، امکان استعلام مشخصات این چک‌ها برای گیرندگان فراهم شده است، گفت: گیرندگان چک‌های تضمینی برای استعلام می‌توانند به تمام مبادی متصل به سامانه صیاد اعم از پیامک، خودپرداز، برنامک‌ها، اینترنت بانک و همراه بانک مراجعه کرده و اطمینان حاصل کنند که چک به نفعشان ثبت شده باشد.
او با تأکید بر اینکه ثبت صدور چک‌های تضمین شده صرفا در بانک انجام می‌شود، افزود: امکان صدور چک‌های تضمین شده با شناسه ۱۶رقمی از ابتدای اردیبهشت ماه سال‌جاری برای بانک‌ها فراهم شده و از نیمه خرداد به بعد چک‌های تضمین شده فاقد شناسه ۱۶رقمی، امکان مبادله به‌صورت بین بانکی را نخواهند داشت و تسویه آنها صرفا از طریق بانک صادرکننده انجام خواهد شد.
کارنامه چک‌های برگشتی در فروردین
به‌گزارش همشهری، در فروردین ماه سال‌جاری ۵.۲میلیون فقره چک به ارزش ۱۸۳هزارو۸۰۰میلیارد تومان مبادله شده که نسبت به اسفند پارسال، از نظر تعداد ۲۶درصد و از نظر مبلغ ۳۸.۶درصد کاهش دارد. تعداد چک‌های رد و بدل شده بین بانک‌ها در فروردین امسال نسبت به فروردین سال گذشته از حیث تعداد ۲۵.۴درصد کاهش و از حیث مبلغ ۲۴.۱درصد افزایش داشته است.
در فروردین گذشته ۴۷۱هزار فقره چک به ارزش ۲۰.۷هزار میلیارد تومان برگشت خورده که نسبت به اسفند امسال از نظر تعداد ۲۴.۲درصد و از حیث مبلغ ۳۷.۶درصد کاهش یافته است. میزان چک‌های برگشت خورده در فروردین امسال نسبت به فروردین پارسال، ۱۷.۱درصد از حیث تعداد کمتر شده اما از نظر مبلغ ۳۰.۴درصد افزایش داشته است.
جغرافیای چک برگشتی
بانک مرکزی می‌گوید: بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی در فروردین امسال به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد به میزان ۱۴.۶درصد، لرستان ۱۲.۶درصد و خراسان شمالی ۱۲.۴درصد و کمترین هم مربوط به استان گیلان با ۶.۶درصد، مازندران با ۸درصد و البرز با ۸.۱درصد بوده است. پس از استان‌های یادشده، کمترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی آن هم پایین‌تر از میانگین کل کشور در فروردین گذشته به‌ترتیب به استان‌های خوزستان، کرمانشاه، تهران، گلستان، بوشهر و یزد اختصاص داشته است.
براساس داده‌های بانک مرکزی، کمترین نسبت مبلغ چک‌های برگشتی به مبادله‌ای در ماه نخست امسال به استان‌های بوشهر، البرز، گیلان، تهران، خوزستان و مرکزی اختصاص داشته و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و خوزستان از این حیث بدترین وضعیت را تجربه کرده‌اند.