همشهری آنلاین- زهرا کریمی: منطقه ۲۱ شهرداری تهران در غربی‌ترین بخش از شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و وسعتی که دارد سبب شده تا آن را از سایر مناطق تهران متمایز کند. منطقه‌ای که در بدو ورود به تهران قرار گرفته و تعداد صنایع بزرگ در آن بیش از بافت مسکونی آن است و همین نما و تعریف دیگر به این منطقه حاشیه‌ای تهران بخشیده است.
در واقع وجود حدود ۴ هزار کارخانه و صنایع بزرگ منجر به آن شده تا جمعیت فعال در عرصه تولید بیش از جمعیت فعال ساکن آن باشد که همین چالش‌هایی متعددی را برای منطقه رقم زده است. این موضوعات بهانه‌ای شد تا گفتگویی اختصاصی با حسین کاشانی‌پور، شهردار این منطقه در موسسه همشهری داشته باشیم. همچنین با او درباره موضوعاتی مهمی مانند وضعیت شهرک‌های قدیمی، مسکن و رونق ساخت و ساز، ترافیک بزرگراه‌های منتهی به منطقه، کیفیت پایین فضای سبز و ظرفیت‌های گردشگری موجود در آن صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید:
وجود حدود ۴ هزار صنایع و کارخانه در فاصله‌ای نه چندان دور به منطقه‌های مسکونی منطقه ۲۱ نمی‌تواند مسئله بی اهمیتی در تاثیرگذاری کیفیت زندگی ساکنان باشد. برای آنکه عرصه زندگی و تفریح برای ساکنان تنگ نشود چه اقدامات و برنامه‌هایی در دستور کار دارید؟
با توجه به آنکه بیشترین جمعیت فعال و حاضر در منطقه ۲۱ را آن دسته از افرادی که در صنایع بزرگ منطقه کار می‌کنند، تشکیل می‌دهد، منطقه به (صنعت و سکونت) شهرت یافته است. بنابراین وجود صنایع بزرگ تاثیرات خود را بر کیفیت زندگی ساکنان و منطقه‌های مسکونی خواهد گذاشت. براساس آمار جمعیت فعال منطقه در عرصه تولید حدود ۲۰۰ هزار نفر و مابقی جمعیتی است که در منطقه سکونت دارند و همین منجر به آن شده تا جمعیت فعال در عرصه تولید بر جمعیت ساکن غالب شود.
لازم به ذکر است که مجموعه‌های بزرگی همچون کارخانه خودروسازی‌ها، مجموعه‌های دارویی، صنایع غذایی، چاپخانه‌ها و مجموعه‌های مختلف دیگری در عرصه تولید در منطقه ۲۱ مستقر هستند و وجود همه آنها سبب شده تا تردد ماشین‌های سنگین در اتوبان‌ها و خیابان‌های منطقه را شاهد باشیم و یا محل سکونت نیروهای انسانی این کارخانه‌ها و صنایع در یکی از مناطق تهران و یا شهرقدس، شهریار یا کرج باشد و همه این ترددها در طول شبانه روز ساعات پیک ترافیکی را سبب می‌شود. بنابراین لازم است اقداماتی به لحاظ زیرساخت‌های شهری انجام بدهیم، یکی از ظرفیت‌هایی که باید در این منطقه ایجاد شود، مسکن است. با ساخت و ساز و اسکان نیروهای انسانی می‌توان فاصله محل کار و سکونت را بکاهیم و از طرفی مشکل بار ترافیکی و خیلی مسائل دیگر را رفع کنیم. منطقه واجد ظرفیت سکونت است و در این باره در قالب قرارگاه جهادی مسکن سعی در بارگزاری مناسب امکانات برای تسهیلگری داریم و تاکنون اقدامات خوبی هم صورت گرفته است.بیشترین حجم جمعیت مسکونی در منطقه ۲۱ برای محله تهرانسر با ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است و مابقی جمعیت در منطقه ورد آورد و شهرک‌ها ساکن هستند و کیفیت زندگی همین ۱۵۰هزار نفر متاثر از حضور فعال ۲۰۰ هزار نفری صنایع و کارخانه‌ها است. بیشترین حجم جمعیت مسکونی در منطقه ۲۱ برای محله تهرانسر با ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است و مابقی جمعیت در منطقه ورد آورد و شهرک‌ها ساکن هستند و کیفیت زندگی همین ۱۵۰هزار نفر متاثر از حضور فعال ۲۰۰ هزار نفری صنایع و کارخانه‌ها است.
قرار است که چه تعداد واحد مسکونی در منطقه ساخته شود؟
برنامه‌ریزی‌هایی در این باره انجام شده و براساس پیش‌بینی‌ها قرار است در مرحله نخست ۲۰ هزار واحد مسکونی ساخته شود که ۱۵ هزار واحد آن در مرحله دریافت مجوز هستند و برای ساخت چند مجموعه ۴ و ۵ هزار واحدی و چند صد واحدی نیز اقداماتی انجام شده است. در گذشته به دلیل شرایطی که این منطقه داشت ساخت و ساز و توسعه آن برای مردم و سازنده‌ها امکان پذیر نبود. دلیل اصلی آن مربوط به بحث سندها بود، در حقیقت باید دستگاه‌ها به مردم سند بدهند و هر یک از سندها در سامانه مجوز مسکن ثبت و مسیر قانونی را پشت سر بگذارند. در حالی که به عنوان نمونه سازمان زمین شهری، زمین‌هایی بدون سند تحویل داده بود که از طریق نمایندگان شورای شهر و مجلس پیگیری‌های لازم برای اخذ سند صورت گرفت تا بدون هیچ مشکلی بتوانند اسناد خود را دریافت و اقدام به نوسازی و یا ساخت و ساز کنند. اما در این بین خیلی از مالکان تمایلی هم به نوسازی نداشتند، برای این موضوع هم در چندین جلسه با شهردار تهران برگزار شد و او برحسب حساسیت مسئله دستور بررسی را در کارگروه مربوطه را داد و تسهیلاتی هم به این منظور در نظر گرفت.
چه کسانی از تسهیلگری در حوزه مسکن استقبال کردند؟
تولید مسکن، با کمک فعالان مسکن خواهد بود و استقبال اولیه از ساخت مسکن در این منطقه از سوی کسانی است که مشاغل آنها در این محدوده قرار دارد اما نباید فراموش کنید که این مسکن‌ها فقط برای این افراد در نظر گرفته نشده و تولید مسکن به دلیل نیاز ساکنان منطقه هم بوده است. تبدیل منطقه به عرصه کار و فعالیت موجب شده مردم منطقه در کارخانه‌ها و مجموعه‌های فعال در منطقه مشغول به کار شوند تا فاصله محل کار و سکونت را کم کنند. در شرایط فعلی افرادی که در این محدوده سکونت دارند در اولویت هستند تا بلکه از مهاجرت آنها به شهرهای اطراف و حاشیه‌ای مانند شهر قدس، شهریار، ملارد، اندیشه پیشگیری شود.
ملک‌هایی که برای ساخت مسکن در نظر گرفته شده برای کارخانه های بزرگ است یا از املاک شهرداری؟
همانطور که می‌دانید، این منطقه انتهایی‌ترین منطقه تهران به سمت غرب و حلقه وصل استان البرز و غرب کشور به تهران است به طوری که ورودی های غربی استان تهران در این منطقه قرار دارند و به همین دلیل اکثر صنایع مهم کشور پیش از انقلاب در این منطقه واقع شدند و می‌توان گفت، این منطقه نقطه ثقل صنایع است.
در راستای اهداف توسعه ساخت و ساز در منطقه، شهرداری زمین خاصی را در نظر نگرفته و در این باره صاحبان حقیقی و ملاک‌ها از طرح استقبال کردند. شهرداری فقط نقش تسهیلگری را دارد و مجوز لازم را ارائه کرد تا برخی تعاونی‌ها برای ساخت وساز چند هزار واحد اقدام کنند و این زمین‌ها تنها برای یک مجموعه نیست بلکه تعداد ملاک‌ها بیش از یکی است. به عنوان مثال یکی از زمین‌هایی که در گذشته کاربری نظامی داشته اکنون با کارشناسی و مطالعات صورت گرفته قرار است تا بارگزاری مسکونی در آن شود.
آیا امکانات رفاهی برای چندهزار واحد مسکونی تعریف شده است یا شرایطی مانند شهرک های موجود منطقه خواهند داشت؟
طرح‌هایی که برای ساخت و سازها شهرک یا مجموعه‌های مسکونی جدید دیده شده با تعریف امکانات شهری است تا مردم دغدغه رفاهی نداشته باشند. برخی از شهرک‌های موجود در منطقه سابقه‌ای ۵۰ ساله دارند و اگر کمبود امکانات وجود دارد به شرایط ساخت در آن زمان بازمی‌گردد. به طور مثال یکی از امکاناتی که باید برای شهرک‌نشینان این منطقه در نظر گرفت، امکانات حمل و نقل عمومی است. شهرک‌های که به این امکانات نیاز دارند شهرک پاسداران، دانشگاه تهران، غزالی، فرهنگیان، آزادی، ویلاشهر، استقلال، چیتگر، ۲۲بهمن و انصار است. به نسبت گستردگی منطقه و ساکنان شهرک‌ها، صنوف مختلفی می‌توانند در شهرک‌ها دایر شوند و خدمات ارائه کنند. البته فعالیت صنوف بستگی به داشتن توجیه اقتصادی دارد. اگر این توجیه برآورده نشود، ساکنان باید برای تهیه مایحتاج به مراکز بزرگ مراجعه کنند. برای این منظور که در ساخت و سازهای جدید چنین مشکلاتی دیده نشود، ساخت مجموعه های مسکونی، شهرک گونه نیستند و در کنار مسیر اصلی و چند هزار واحدی ساخته خواهند شد.
چطور شد که شعار منطقه ۲۱ از «صنعت و سکونت» به دیار«پیشرفت و نوآوری» تغییر نام داد؟
در گذشته به دلیل همجواری منطقه مسکونی با کارخانه‌ها، منطقه ۲۱ به منطقه صنعت و سکونت شهرت یافت و اکنون به دلیل پیشرفت در بخش‌های مختلف مانند داروسازی و مجموعه‌های دانش‌بنیان به منطقه دیار پیشرفت و نوآوری تغییر نام پیدا کرد. بسیاری از نخبگان درجه یک کشور در این مجموعه‌ها فعالیت دارند که مثلا در برخی مجموعه‌ها ۵۰۰ نخبه در عرصه داروسازی، خودرو سازی مشغول به کارند اما در سایر مناطق تهران جمعیت نخبه پراکنده‌اند و یکجا جمع نیستند.
براساس آمار و اطلاعات رسمی منطقه ۲۱ از سرانه فضای سبز خوبی برخوردار است، اما چرا شهروندان از کیفیت آن راضی نیستند؟
بی‌کیفیت بودن بوستان‌های این منطقه به دلیل کمبود اعتبار زیباسازی بوستان‌ها و امکانات آن است. باید برای مناطق ۲۲ گانه حدنصاب مشخص شود و مناطقی که پایین‌تر از حدنصاب قرار دارند به میانگین برسد که از این اعتبار با عنوان اعتبار عدالت یاد شود و در زمان تخصیص اعتبار تلاش کنیم تا فاصله مناطق شمال و جنوب را کاهش دهیم. بی‌کیفیت بودن بوستان‌های این منطقه به دلیل کمبود اعتبار زیباسازی بوستان‌ها و امکانات آن است. باید برای مناطق ۲۲ گانه حدنصاب مشخص شود و مناطقی که پایین‌تر از حدنصاب قرار دارند به میانگین برسد که از این اعتبار با عنوان اعتبار عدالت یاد شود و در زمان تخصیص اعتبار تلاش کنیم تا فاصله مناطق شمال و جنوب را کاهش دهیم. منطقه ۲۱ در برخی مکان‌ها در حد میانگین بوده اما در اکثریت پایین‌تر از میانگین بوده و اعتبار دیده شده و معدل کل زیر میانگین مورد نظر قرار دارد. اعتبار در نظر گرفته شده برای جمعیت ۲۰۰ هزار نفری است در صورتی که این منطقه ۳۵۰ هزار جمعیت فعال دارد و میلیون‌ها تردد برحسب نیاز مردم از این منطقه انجام می‌شود و طبیعی است که باید نگاه ویژه ای به این منطقه شود اگر چه توجهاتی شده اما کافی نبوده است.
این منطقه حدود ۹۳۵ هکتار فضای سبز دارد که از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و یکی از برنامه‌های شهرداری منطقه ۲۱ بهبود وضعیت آنها است و با استفاده از پساب کارخانه‌ها برای آبیاری بوستان سعی در جبران کمبود آب را داریم. نیاز منطقه به آب ۴۵ هزار مترمکعب است اما ۲۴ هزار متر مکعب تامین می‌شود. در گذشته به دلیل وجود فضای باز منطقه، درختکاری به مقدار زیادی انجام شده که این مقدار فضای سبز به ۴۵ هزار متر مکعب آب نیاز دارد که ۲۴ هزار متر مکعب تامین شده و ۲۱ هزار متر مکعب کمبود آب داریم که باید این مشکل برطرف شود که از طریق ایستگاه تصفیه آب فیروز بهرام، چندین مخزن بزرگ آبرسانی تعبیه شده که باید افزایش یابد. یکی دیگر از راهکارهای رفع مشکل آب در منطقه ۲۱، موضوع تسهیلگری آب از منطقه ۲۲ است.
آیا کیفیت پایین بوستان‌ها می‌تواند از تاثیر آلایندگی صنایع و کارخانه‌ها در منطقه باشد؟
به هر حال بی تاثیر هم نیستند. ضمن آنکه کارخانه‌ها می‌توانند تاثیر گذار باشند نباید از تردد خودروهای دیلی در بزرگراه شهید لشکری، فتح و آزادگان از شمال به جنوب در این منطقه غافل شویم. به هر حال تا زمانی که مشکل ترددها حل نشود، افزایش رفت و آمدها در این محدوده موجب ترافیک و آلودگی هوا می‌شود. یکی از اقداماتی که شرکت های آلاینده برای کاهش آلودگی انجام می دهند، نصب فیلتر است و این فیلترگذاری گذاری مانع از آن می‌شود که تاثیر منفی بر روی فضای سبز گذاشته شود. منطقه ۲۱ چهارمین منطقه از نظر وسعت در ۲۲ منطقه استان تهران است که اکثر وسعت منطقه فعال محسوب می‌شود و پهنه منطقه به صنعتی نظامی مسکونی تقسیم می‌شود و توزیع کارخانه‌ها به نسبت وسعت منطقه مشخص شده است. نسبت به شاخص میانگین استان تهران منطقه ۲۱ در شرایط بدی قرار ندارد و جزو مناطقی هستیم که آلایندگی کمتری دارد که دلیل آن فضای باز منطقه است و آلایندگی در این منطقه شرایط منفی ندارد.
بنابراین با وجود فضای سبز و بوستان‌ها، امتیاز خوبی برای راه‌اندازی بوستان مادر و کودک برای اهالی مهیاست؟
با توجه به آنکه مقرر شده هر محله یک پارک مادر و کودک داشته باشد، منطقه ۲۱ حدود ۱۳ محله دارد که تدابیری برای ساخت این بوستان‌ها انجام شده است. اکنون حدود ۵ بوستان برای استفاده مادر و کودک در منطقه به بهره برداری رسیده و در آینده برنامه‌هایی برای معلولان و سالمندان در فضای پارکی در برنامه داریم.
چه برنامه‌ای؟
قرار است تعدادی از بوستان‌های منطقه ۲۱ را برای استفاده معلولان به صورت آزمایشی مناسب‌سازی کنیم و در این طرح رویکرد ما خانواده محور است به طوری که خانوده‌هایی که فرزند معلول دارند، بتوانند همراه اعضای خانواده به پارک مخصوص معلولان بیایند. قرار است تعدادی از بوستان‌های منطقه ۲۱ را برای استفاده معلولان به صورت آزمایشی مناسب‌سازی کنیم و در این طرح رویکرد ما خانواده محور است به طوری که خانوده‌هایی که فرزند معلول دارند، بتوانند همراه اعضای خانواده به پارک مخصوص معلولان بیایند. هم اکنون در پارک ریما در تهرانسر اقدامات اولیه انجام شده و تلاش می‌شود در۲ ماه آینده عملیاتی شود این طرح در صورت اجرا در تمام مناطق تهران اجرا می‌شود. همچنین در نظر داریم برای سالمندان فضایی را طراحی کنیم تا در پارک با ایجاد فضای فرهنگی و دادن مسئولیت به این افراد جایگاه بخشیم که ایده اولیه با تامین اعتبار به صورت آزمایشی اجرا می‌شود.
با توجه به آنکه منطقه ۲۱ یکی از مبادی ورودی به شهر تهران است، برای افزایش ایمنی و همچنین ارتقای نمای بصری به لحاظ زیباسازی چه تمهیداتی دارید؟
شهرداری یک دروازه ورودی برای منطقه ۲۱ در نظر گرفته که طرح آن براساس هویت ایرانی اسلامی است و این طرح پس از برآورد مالی و جمع بندی‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت. تاکنون به منظور افزایش ارتقای بصری در این محدوده از شهر در حوزه زیباسازی اقدامات چشمگیری صورت گرفته است. همچنین به لحاظ افزایش ایمنی در بزرگراه‌ها، اتوبان‌ها و خیابان‌های اصلی اقداماتی انجام شده است. همچنین به عنوان مثال ۸ هزار تن آسفالت برای جاده فتح ورودی غربی تهران در نظر گرفتیم و در این راستا از سایر دستگاه‌ها هم کمک خواسته‌ایم تا به بزرگراه‌ها نگاه ویژه داشته باشند و تمام تلاش ما این است زیرساخت‌ها را برای مبادی تهران فراهم کنیم. مورد دیگر نیز حدود ۳۰ سال است که جداول اتوبان فتح از بین رفته و این از اولویت‌ها در مبادی تهران به شمار می‌رود تا برای پیشگیری از حادثه و اتفاقات و افزایش ایمنی مشکلات راه، آسفالت، جداول، خط‌کشی‌ها و غیره را برطرف کنیم. ورودی فتح در گلستانک بیش از ۲۰ سال بود که تعویض آسفالت در آنجا انجام نشده بود و به تازگی چند هزار تن آسفالت ریزی شد.
وجود شهرک سینمایی غزالی در منطقه ۲۱ و همچنین موزه هوا و فضا و موزه خودروهای قدیمی به لحاظ جذب توریست به منطقه ظرفیت خوبی به شمار می‌آید. از این امتیاز چه بهره‌ای برده اید؟
بله همانطور که اشاره داشتید، این منطقه ظرفیت‌های گردشگری خوبی مانند شهرک سینمایی غزالی را دارد اما در دو سال شرایط کرونایی به دلیل فاصله گذاری اجتماعی تعطیل بودند. اما اکنون که فاصه‌گذاری‌های اجتماعی برداشته شده باید با ایجاد تسهیلات، تبلیغات و فرهنگ‌سازی این فضاها را دوباره رونق ببخشم. مدیریت شهرک سینمایی غزالی برعهده صدا وسیما است و براساس مذاکراتی که با این سازمان داشته‌ایم با برنامه ریزی تبلیغاتی سعی می شود منطقه را آماده میزبانی از بازدیدکنندگان فراهم کنیم. یکی از مسئله‌های مهم ظرفیت‌سازی به تناسب مراجعه کنندگان به مجموعه‌هاست که نباید از غافل شویم. همچنین قرار است برای موزه هوافضا هم براساس جلسه‌هایی که انجام شده شرایط لازم برای بازدید عمومی را مهیا سازیم و موزه خودرو هم نیز از جمله ظرفیت‌های این منطقه است که باید مورد توجه واقع شود. قرار است برای موزه هوافضا هم براساس جلسه‌هایی که انجام شده شرایط لازم برای بازدید عمومی را مهیا سازیم و موزه خودرو هم نیز از جمله ظرفیت‌های این منطقه است که باید مورد توجه واقع شود.
منطقه ۲۱ با وسعتی بزرگی که دارد برخی از نقاط آن تبدیل به فضای بی‌دفاع شهری شده است و تعداد کودکان کار بالاست. چه اقدامی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی انجام شده است؟
نقاط بی‌دفاع شهری طی بازدیدهای صورت گرفته، شناسایی شده‌اند و با گشت و نصب روشنایی سعی کرده‌ایم این نقاط رفع شود. منطقه ۲۱ به دلیل فعال بودن در چرخه کار و زندگی، تعداد معتادان متجاهر ناچیزی دارد اما در حوزه کودکان کاربه طور مجموع حدود ۲۳۵ کودک کار در این منطقه شناسایی شدند که ۶۰ نفر آنها ساکن شهریار، ۵۰ نفر دیگر از منطقه اسلامشهر، شهر قدس و بقیه از سایر شهرستان‌ها هستند و تنها ۲۰ کودک کار مربوط به منطقه ۲۱ بود که در پروسه‌ای توسط کارشناسان حوزه اجتماعی به زودی تعیین و تکلیف خواهند شد.