به گزارش همشهری آنلاین، همزمان با اکران فیلم «عنکبوت مقدس» در جشنواره کن و روی پرده بردن تصاویری موهون علیه مقدسات دینی شیعیان و نشانه گرفتن ریشه های دینی و مذهبی، موجی از انتقادات مردمی در مخالفت با این فیلم سخیف و کم مایه که به لحاظ ارزش های فیلمسازی هم مورد اقبال قرار نگرفته اما با اهداف از پیش طراحی شده در ضدیت با دین و دین باوری در جشنواره کن فرانسه به نمایش درآمد و مورد توجه قرار گرفت.
پرونده قتل‌هایی که سعید حنایی ۲۰ سال گذشته در مشهد مرتکب شده و دست مایه این فیلم قرار گرفته سند زنده و موجودی است که نشان می دهد حاکمیت چه نوع مواجه ای با چنین پدیده ای داشته است این در حالیست که در فیلم سراسر دروغ عنکبوت مقدس یا وارونه جلوه دادن ماجرای از میان بردن زنان خیابانی یا شیوه های دم دستی تنها سعی در مخدوش کرده چهره دین و مدهب کرده است.
دروغ‌های «عنکبوت مقدس» علیه ایران و مردم مشهد
زهرا امیرابراهیمی در این فیلم نقش خبرنگاری را ایفا می‌کند که به‌طور کامل خیالی است و در پرونده واقعی سعید حنایی چنین خبرنگاری حضور نداشته است. این فرد تلاش دارد اینگونه واقعیت را نشان دهد که سعید حنایی با توسل به حضرت رضا (ع) و به‌واسطه باورهای دینی خود دست به این جنایت‌ها می‌زده است. او تلاش دارد بگوید اسلام، توجیه‌گر این جنس کشتن زن‌های خیابانی است.
دروغ بزرگی که در این مسئله وجود دارد همین است که بالاخره سعید حنایی در زمان حاکمیت جمهوری اسلامی ایران بازداشت و محاکمه شد.
سعید حنایی در سال ۱۳۸۰ اعدام شد ، حنایی همان زمان خیلی اصرار داشت که افراد زیادی در جامعه با من هم‌دل و همراستا هستند اما واقعیت چیز دیگری بود. فیلم «عنکبوت مقدس» اما با همین نگاه تلاش دارد مردم مشهد را هم تخریب و همراستا با سعید حنایی تصویر کند.
تلاش کارگردان گمنام برای توهین به پایتخت معنوی ایران
ریشه های تاریخی این دشمنی روشن را البته در اندیشه لیبرال سرمایه داری و صهیونیستی می توان دنبال کرد. نمونه بارز آن حمایت و هدایت سلمان رشدی و حمایت از کتاب آیات شیطانی است. جالب اینجاست که بر اساس مندرجات کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی از جمله کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر هرگونه تحریک مذهبی و هر عمل غیر قانونی علیه اشخاص و گروه‌ها به واسطه مذهب ممنوع است.
با اینهمه آنچه «عنکبوت مقدس» را تا امروز نسبت به دیگر آثار ضد ایرانی متمایز کرده، تلاش کارگردان گمنام این اثر برای توهین به پایتخت معنوی ایران، یعنی مشهد مقدس است. «عنکبوت مقدس» در حقیقت ادامه پروژه‌ای است که در راستای تخریب جایگاه مذهب آن هم اسلام و تشیع ساخته شده و بیش از پیش دست های پشت پرده ساخت چنین فیلمی را با سایه سنگین و صهیونیست‌ها نشان می دهد.
سینمای دینی و مذهبی در ایران اگر چه به نظر می رسد سابقه چندان طولانی ندارد اما توجه به ریشه های کهن مضامین مذهبی در سینما، سینمای ایران حتی در دوران رونق فیلمفارسی های پیش از انقلاب نیز برای نشان دادن المان های دینی و بسط مفاهیم مذهبی گام های مهمی برداشته است.
در ادامه با مروری بر آثار سینمایی که پیش و پس از انقلاب اسلامی به نمایش باورهای مذهبی تکیه داشتند می پردازیم. پس از انقلاب، سینما همانند دیگر ساحت‌های اجتماع دچار تغییر و تحول شد و به فراخور اقبال مخاطب، مضامین جدی و جدیدتری از مذهب وارد سینما شد و به مرور وارد فضاهای معناگرا شد.
سفیر
سفیر را می‌توان اولین فیلم جدی مذهبی سینمای ایران دانست. این فیلم روایت مقطعی از واقعه کربلاست که در زمان اکران با اقبال زیادی از سوی مخاطبان مواجه شد. قیس بن مسهر با بازی فرامرز قریبیان، داستان نماینده‌ی امام حسین(ع) است که با نامه‌ای برای سلیمان خزاعی به طرف کوفه می‌رود و در راه به دست راه‌داران ابن زیاد، والی کوفه، دستگیر و به زندان افکنده می‌شود.
روز واقعه
پس از فیلم سفیر و تلاش های نه چندان موفق فیلمسازان برای تولید فیلم‌های مذهبی و دینی «روز واقعه» بارکودی ۱۲ ساله تولید شد و شهرام اسدی با فیلمنامه‌ای از بهرام بیضایی یکی از ماندگارترین فیلم‌های مذهبی-تاریخی سینمای ایران را ساخت. روز واقعه اثری ماندگار در در سینمای ایران است که به زیبایی واقعه‌ی کربلا را روایت می‌کند و بدون نشان دادن صحنه هایی از رخداد کربلا مخاطب را درگیر لایه های عمیق مذهبی و انسانی می کند.
دیدار
دیدار اثر دیگری از محمدرضا هنرمند درباره مذهب است که در آن رویارویی و تقابل دو مذهب در دل داستانی عاشقانه میان جوان گل‌فروشی به نام امیر(مهران مدیری) و دختری مسیحی به نام ژانت به تصویر کشیده می شود.
زیر نور ماه
زیر نور ماه اثر مهم رضا میرکیریمی در ابتدای دهه هشتاد ( ۱۳۸۲ ) گام بلندی را به سمت سینمای دینی و معناگرا برداشت. میرکریمی با بسط ایده ای جذاب در ژانر سینمای مذهبی یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران را در کارنامه خود ثبت کرد. این فیلم مراحل سیر و سلوک طلبه جوان و تبدیل شدن او به فردی روحانی را به نمایش می‌گذارد و روایتی کم تر دیده شده از زندگی طلبه‌ای به نام سیدحسن را به تصویر می کشد که معتقد است چون مانند پدربزرگش میان مردم نیست نمی‌تواند لباس روحانیت را بپوشد و تنها برای دلخوشی خانواده‌اش چنین کاری می‌کند.
قدمگاه
محمدمهدی عسگرپور پس از سال‌ها وقفه در کارگردانی با فیلم معنای گرای قدمگاه در سال ۱۳۸۴ به سینما بازمی‌گردد. این فیلم درباره زندگی پسری سرراهی(رحمان) ست که از کودکی در روستا زندگی کرده و هر سال در نیمه شعبان برای ادای نذر ۱۰ ساله‌اش راهی قدمگاه می‌شود.
یک تکه نان
کمال تبریزی پس از مارمولک در سال ۱۳۸۳ به سراغ ساخت سوژه حساس دیگری با نام یک تکه نان رفت. فیلم داستان یک جوان ساده در لباس سربازی است که همراه یک پیر مرد بد اخلاق به دیدن پیرزنی که به صورت معجزه‌آسایی توسط جوانی قرآن را حفظ شده به روستایی می‌روند.
وقتی همه خواب بودند
وقتی همه خواب بودند عنوان فیلم دیگری ساخته فریدون حسن‌پور در سال ۱۳۸۴ با ایده آرزوی پیرزنی برای رفتن سفر حج است. پیرزن که پس از سال‌ها انتظار نوبتش برای سفر فرا می‌رسد در حال خداحافظی و حلالیت طلبی از اهالی ده است که خبر می‌رسد اجازه سفر ندارد.
استشهادی برای خدا
استشهادی برای خدا ساخته علیرضا امینی فیلم مهم دیگری در تاریخ سینمای ایران است که روایت های مذهبی را جانمایه‌ی خود قرار داده است. این فیلم با تکیه بر روایتی مشهور و بازی محسن تنابنده و احمد مهرانفر ساخته شده است. روایتی که بر اساس آن اگر ۴۰ مومن بر خوبی فردی گواهی دهند، او پس از مرگ رستگار خواهد شد. در این فیلم فتحی(جمشید هاشم پور) پس از ۲۰ سال به روستای خود بازگشته تا از مردم و همسرش حلالیت بطلبد.
کتاب قانون
مازیار میری در سال ۱۳۸۷ با ساخت «کتاب قانون» وجوه تازه‌ای از فیلم‌های مذهبی را وارد سینمای ایران کرد. او در فیلمش با تأکید بر مضامین دینی با نگاه طنزآمیز، از نگاه خشک برخی فیلم‌ها در این حوزه فاصله گرفت و فضای تازه‌ای را خلق کرد.
رستاخیز
رستاخیر ساخته احمدرضا درویش ( ۱۳۹۳) را می توان به عنوان یکی از پرحاشیه‌ترین و پربحت‌ترین فیلم مذهبی تاریخ سینمای ایران نام برد. رستاخیز برای اولین بار در سی‌و دومین جشنواره فیلم فجر اکران شد و توانست در هشت بخش که شامل بهترین فیلم و کارگردانی می‌شد، سیمرغ بگیرد. فیلم دو سال بعد به اکران عمومی درآمد اما با انتقاد برخی علما نسبت به محتوای فیلم از جمله به تصویر کشیدن حضرت ابوالفضل از پرده سینماها به پایین کشیده شد.
محمد رسول‌الله(ص)
محمد رسول‌الله (ص) مجید مجیدی در سال ۱۳۹۳ یکی از مهم ترین و بزرگ ترین پروژه فیلمسازی تاریخ سینمای ایران است که بنا به اعلام رسانه‌ها چیزی حدود ۶۲ میلیارد تومان برای ساخت آن هزینه شده است. این فیلم به زندگی دوران کودکی حضرت محمد (ص) و رویدادهای مختلف این دوران می پردازد و نشان‌دهنده‌ی مهربانی‌های پیامبر اسلام است. البته فیلم با وجود هزینه‌های بسیار برای ساخت در روایت و فیلمنامه با انتقاداتی مواجه شد.
در ادامه نمونه های قابل توجه سینمای مذهبی را مرور می کنیم که اشاره های گفتاری و تصویری آشکاری به باورهای مذهبی جامعه ایرانی به ویژه اعتقاد شیعیان به امام رضا (ع) دارد.
قیصر
در تاریخ سینمای ایران پیش از انقلاب، «قیصر» ساخته مسعود کیمیایی یکی از فیلم های شاخص و جریان ساز اواخر دهه چهل ( ۱۳۴۸) است. آرزوی پیرزنی برای زیارت حرم امام رضا (ع) و برآورده شدن آن از سوی قهرمان ناموس پرست فیلم، نمایشی دینی در دیالوگ پردازی های سینمای کیمیایی برای نشان دادن تفکرات مذهبی جامعه ایرانی آن روزگار بوده است.
مرید حق
«مرید حق» فیلم دیگری است به نویسندگی فریدون گله و کارگردانی نظام فاطمی که با گنجاندن تصاویری از حرم رضوی (ع) نمایش واقعی از زندگی مذهبی لوطی‌های تهران را به نمایش می گذارد. در این فیلم زیارت و توسل به امام رضا (ع) به عنوان راه رهایی از بن بست ها معرفی می‌شود.
یا ضامن آهو
پرویز کیمیاوی، کارگردان موج نوی سینمای ایران در سال ۱۳۴۸، مستندی را با عنوان «یاضامن آهو» ساخته است. این فیلم مستندی جامع از نمایش مناسک مذهبی در حرم رضوی و ارتباط قلبی زائران با امام رضا (ع) است. «یا ضامن آهو»، علاوه بر اینکه برنده جایزه اول منتقدان بین‌المللی جشنواره مونت کارلو می شود جایزه ویژه هیئت داوران همین جشنواره و جایزه اول اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا را هم از خود می کند.
دو چشم بی سو
پس از انقلاب محسن مخملباف، فیلمی به نام «دو چشم بی سو» را با حضور محمد کاسبی در در سال ۱۳۶۳، می‌سازد. این فیلم به ماجرای شفای چشمان نابینای یک نوجوان در حرم امام رضا (ع) می‌پردازد. دو چشم بی سو برای نخستین بار شفا یافتن بیماران، توسل مردم نیازمند به حرم امام رضا (ع) و بست نشینی در کنار پنجره فولاد را به نمایش گذاشت.
کیمیا
احمدرضا درویش، از جمله فیلمسازان مهم دفاع مقدس است که کیمیا را هم در سال ۱۳۷۳ در ادامه همان مسیر می سازد. رزمنده‌ای که پس از سال‌ها اسارت به ایران بازگشته است و به دنبال تنها فرزندش می‌گردد. نکته قابل توجه کیمیا نشان دادن سرانجام قهرمان فیلم در شهر مشهد و تصاویری است که در حرم امام رضا (ع) و زیارت امام رئوف در نماهای پایانی آن دیده می شود.
رضای رضوان
مجید مجیدی، دومین کارگردان شناخته شده سینما است که به طور مستقیم درباره حرم‌رضوی (ع) فیلم مستند ساخته است. «رضای رضوان» به بحث خادمان حرم پرداخته است. افرادی که به طور داوطلبانه و بر اساس عشق و علاقه‌ای که به حضرت رضا (ع) دارند، در حال خدمت به زوار حرم هستند. رضای رضوان در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و موضوع کفشداری در حرم در آن محوریت دارد.
سه گانه صدرعاملی
کارگردان صاحب سبک و شناخته شده ای مانند رسول صدر عاملی هم ۳ فیلم با محوریت مضامین مذهبی و تاکید بر زیارت امام رضا (ع) ساخته است. فیلم شب (۱۳۸۶) که به نویسندگی مرحوم کامبوزیا پرتوی و بر اساس طرحی از اصغر فرهادی ساخته شد. فیلم هر شب تنهایی (۱۳۸۶) و در انتظار معجزه (۱۳۸۸) دیگر آثار این فیلمساز است که در آن‌ها موضوع توسل به امام برای حل مشکلات و ارادت مردم به امام رضا (ع) داستان را شکل می‌دهد.
جریان شناسی اهانت به پیامبران در سینما
صنعت هالیوود در برهه‌های مختلف با کمک حامیان صهیونیست خود ، پیامبران اولوالعزم را زیر سؤال برده و با سناریوهای مختلف در قالب انیمیشن و فیلم سینمایی، از هیچ اهانتی به فرستادگان الهی فرو گذار نکرده است. کافی است مروری کنیم بر سابقه و کارنامه سیاه غرب وهالیوود نسبت به مذهب، شخصیت‌های مذهبی، پیامبران و آیین و مناسبات دینی تا دریابیم نظام لیبرال سرمایه داری غرب چگونه سعی دارد با نگرش اهانت به قرآن کریم و پیامبر اکرم (ص) در رسانه‌های تحت سلطه خود جوامعه امروز را از مذهب و باورهای الهی تهی کند.
آب (Water ۲۰۰۵)
دیپا مهتا فیلمساز هندی- کانادایی که با ساخت فیلم جنجالی آتش (Fire) مورد هجمه هندوهای افراطی قرار گرفته بود با فیلم بعدی‌اش آب (Water)، خشم مذهبیون را شعله‌ورتر کرد. ماجرا در اواخر دهه ۳۰ میلادی می‌گذرد و سرنوشت زنان بیوه هندی و مصائبی است که تحت عنوان بنیادگرایی هندوها متحمل شدند. در سال ۲۰۰۰ و یک روز پیش از آغاز فیلم‌برداری آب، هزاران نفر در محل فیلم‌برداری تجمع کردند و بخشی از لوکیشن را به آتش کشیدند. ماجرا تا جایی بالا گرفت که یک فعال مذهبی برای توقف تولید این فیلم خودکشی کرد.
بی‌گناهی مسلمانان (Innocence of Muslims ۲۰۱۲)
بی‌گناهی مسلمانان در سال ۲۰۱۲ ساخته شد و اگر چه هیچ‌گاه نسخه کاملی از آن به نمایش درنیامد اما نمایش نسخه ۱۴ دقیقه‌ای آن در یوتیوب کافی بود تا خشم مسلمانان در سراسر دنیا برانگیخته شود. در بخش ابتدایی این فیلم موهن به رفتارهای خشونت‌بار و غیرانسانی دسته‌ای از مسلمانان اشاره می‌شود اما آنچه فیلم را تا این حد نزد مسلمانان منفور کرده، نمایش توهین‌آمیز، مضحک و غیرواقعی بخش‌هایی از زندگی پیامبر است. فارغ از موضوع فیلم کیفیت ساخت بی‌گناهی مسلمانان همچنان مورد از سطح فیلمسازی آماتور هم پایین‌تر قرار می‌گیرد.
آخرین وسوسه مسیح (The Last Temptation of Christ ۱۹۸۸)
آخرین وسوسه مسیح بی‌شک یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های «مارتین اسکورسیزی» است که با اقتباس از رمانی به همین نام اثر «نیکوس کازانتزاکیس» ساخته‌شده است. این فیلم به علت نمایش عیسی مسیح به‌عنوان انسانی عادی و فانی مورد انتقادات بسیاری قرار گرفت. یکی از سکانس‌های فیلم با بازی «ویلم دفو» و «باربارا هرشی» به‌شدت جنجال به پا کرد.
نمایش آخرین وسوسه مسیح با گذشت سال‌ها هنوز هم در کشورهایی مثل سنگاپور، آفریقای جنوبی و فیلیپین ممنوع است و کتاب این اثر نیز در بسیاری از کشورها ممنوع است.
جن‌گیر (The Exorcist ۱۹۷۳)
جن‌گیر علاوه بر اینکه یکی از بهترین آثار ترسناک تمام دوران است از جمله جنجالی‌ترین فیلم‌های مذهبی نیز به‌حساب می‌آید. در سال ۱۹۷۳ و پس از ساخت فیلم، اعتراض هایی از سوی مسیحیان بالا گرفت. «بیلی گراهام» یکی از معروف‌ترین کشیش‌های آن دوران اعلام کرد شیطان در تک‌تک لحظات این فیلم رسوخ کرده. بسیاری از عوامل جن‌گیر معتقدند این فیلم نفرین‌شده است. همچنین نمایش آشکار بعضی از صحنه‌های جنسی بسیاری از گروه‌های مذهبی را به‌شدت آزرده‌خاطر کرد.
تسلیم (Submission ۲۰۰۴)
تسلیم فیلم کوتاه ده‌دقیقه‌ای است که توسط فیلمساز هلندی «تئو ونگوگ» و به نویسندگی «ایان هیرسی علی» ساخته‌شده است. نمایش این فیلم اعتراضات مسلمانان بسیاری را در سراسر دنیا به همراه داشت که علت آن نگاه غیرمنصفانه و توهین‌آمیز به جایگاه زنان در اسلام است. ونگوگ بعدها ترور شد.
رمز داوینچی (The Da Vinci Code ۲۰۰۶)
رمز داوینچی به‌عنوان یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۰۶ بیش از ۷۸۷ میلیون دلار در سراسر دنیا فروش داشت و بر اساس رمان کارآگاهی «دن براون» ساخته‌شده است. جنجال‌های این فیلم از جایی شروع شد که کلیسای کاتولیک آن را تحریم کرد و فیلم‌برداری در بعضی از اماکن مقدس انجام نشد. داستان درباره جام مقدس، ماجرای ازدواج عیسی مسیح و مریم مجدلیه و فرزند پنهانی‌شان است. به باور بسیاری از مسیحیان رمز داوینچی تحریف واضح تاریخ و دین است. به همین دلیل نمایش یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های مذهبی در بعضی از کشورها از جمله آمریکا و یونان با اعتراض همراه بود و در هند و مانیل نیز ممنوع اعلام شد.
آوردگاه زمین (Battlefield Earth ۲۰۰۰)
فرقه ساینتولوژی بر پایه آموزه‌های «رون هابارد» بنا شده است و در سراسر دنیا مخالفان سرسختی دارد. پیش از اینکه «پل تامس اندرسون» فیلم استاد (The Master) را بر اساس اعتقادات این فرقه بسازد، آوردگاه زمین بر اساس یکی از کتاب‌های اصلی «رون هابارد» ساخته شد. ازآنجایی‌که استودیو حاضر به حمایت از این فیلم نبود. آوردگاه زمین پس از نمایش با واکنش شدید مسیحیان روبه‌رو شد. کیفیت فیلم به حدی نازل بود که کم‌تر از ۳۰ میلیون دلار در سراسر دنیا فروش داشت و تمشک طلایی را برای تراولتا به ارمغان آورد.