تا همانند آنچه پیش از این در مواجهه با چنین بحرانهایی مطرح کرده بودند، بحران کنونی را به عنوان تهدید تلقی کنند و انتظار دارند تا این تهدید را به فرصت تبدیل کنند. اما نکته حائز اهمیت آن است که مگر میتوان چنین تهدیدهایی را به فرصت تبدیل کرد. اگر امکان تبدیل تهدید به فرصت وجود داشت اکنون بسیاری از مشکلات را در اقتصاد جهان شاهد نبودیم.
با این روند طرح چنین دیدگاههایی چندان منطقی به نظر نمیرسد.آنچه مسلم است بحران کنونی جهانی و تاثیر آن در کاهش درآمدهای نفتی مشکلی حاد برای اقتصاد کشورمان محسوب میشود که حل آن نیازمند درایت ، تلاش و استمرار زیاد است و نمیتوان آثار نامطلوب این بحران در اقتصاد کشور را با شعار پردازی از اقتصاد دفع کرد.
با شکلگیری این بحران در صورتی که درآمدهای نفتی با تغییر شرایط جهانی روند صعودی مجددی را در پیش گرفت این امکان نیز وجود دارد تا دولتمردان راحت و آسوده بوده و کارهای گذشته را ادامه دهند.
اما در صورتی که این اتفاق نیفتد (که معتقدم افزایش دوباره درآمدهای نفتی را شاهد نخواهیم بود) آنگاه پیگیری جدی این مسئله ضرورتی انکارناپذیر محسوب میشود.
بر خلاف تصور و ادعای برخی افراد، بحران کنونی مالی دنیا که کاهش قیمت نفت از جمله پیامدهای آن محسوب میشود، آثار بسیار قابل ملاحظهای را در اقتصاد کشورهای نفتخیز به دنبال خواهد داشت و در بین کشورهای نفتخیز نیز آثار این بحران در اقتصاد کشورمان بسیار استثنایی و زیانبار خواهد بود.
با این روند معتقدم آثار این بحران در ایران به دلیل شرایط خاص دیپلماتیک، جایگاه ضعیف کشورمان در تجارت بینالملل، آسیبهای شدید تولید داخلی از واردات بی رویه و کنارگذاشته شدن نیروهای تخصصی از بدنه کارشناسی دولت ، بسیار شدیدتر از سایر کشورهای نفت خیز و برخی کشورهای غربی خواهد بود.
این روند موجب شده تا با گسترش هرچه بیشتر پیامدهای بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورمان، دولت برای برنامهریزی و طراحی راهکارهای رفع آن با موانع بیشتری مواجه شود.
بنابراین ضروری است تا ابعاد این مسئله در اندازه واقعی آن ترسیم شود و با جدیت و به صورت همه جانبه برای مهار آثار آن برنامه اضطراری تدوین و با دقت به اجرا گذاشته شود.
اگر بتوانیم درک صحیحی از آثار نفت در اقتصاد کشور داشته باشیم در آن صورت این امکان وجود دارد تا برداشت صحیحی از اقتصاد کشور ارائه دهیم و با ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با آثار منفی بحران مالی جهانی، نتایج نامطلوب این بحران بر اقتصاد کشورمان را کاهش دهیم.
* اقتصاددان