همشهری آنلاین- مرضیه ثمره‌حسینی: عکس‌ها و تصاویر اموال سرقت‌شده از صندوق امانات شعبه بانک دانشگاه نشان می‌دهد که حجم زیادی از دارایی‌های مردم در منازل و صندوق‌هایی با این نام راکد مانده. سرمایه‌های کلانی که اگر در بخش‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری شود به نفع اقتصاد کشور خواهد بود. اما چرا مردم چندان میلی به سپرده‌گذاری در بانک‌ها ندارند و با نگهداری پول و دارایی خود در منزل خطراتی مانند سرقت را به جان می‌خرند؟ «میثم هاشم‌خانی»، اقتصاددان، در گفت‌وگو با همشهری آنلاین می‌گوید،دلیل رواج چنین رفتاری در ایران به خاطر سابقه رفتار دولت و به‌ویژه بانک مرکزی در قبال دارایی‌های مردم است.
بدقولی و عدم شفافیت بانک‌ها به اعتماد مردم آسیب زده است
این اقتصاددان با اشاره به اهمیت ورود سرمایه‌های مردم به چرخه اقتصاد کشور می‌گوید: «این رفتار که بسیاری از مردم ممکن است تصمیم بگیرند دلار و طلای خود را به شکل فیزیکی نگهداری کنند در دنیا بسیار کم اتفاق می‌افتد اما در ایران رواج دارد. در هر اقتصاد توسعه‌یافته‌ای باید ساختار بانکی مورد اعتماد مردم باشد اما با وجود بدقولی و عدم شفافیت از سمت بانک‌ها این اعتماد در کشور ما ضعیف شده است. چنانچه در ۱۰ سال اخیر چند بار شاهد بوده‌ایم که سپرده‌های دلاری‌ای که مردم در بانک‌ها داشتند به طرقی به آنها پس داده نشده یا معادل ریالی با نرخ دلار دولتی پس داده شد. در مورد سکه هم سکه‌هایی که دولت به مردم پیش‌فروش کرده بود در موقع تحویل شامل مالیات بسیار سنگینی شده. طبیعتا همه اینها فضای بی‌اعتمادی را ایجاد می‌کند. در مقابل هرچه این فضای بی‌اعتمادی کمتر باشد بیشتر احتمال دارد که مردم به جای نگهداری فیزیکی دلار و طلا، آن را در اختیار بانک‌ها قرار دهند. به این صورت که اگر سرمایه آنها در قالب دلار است آن را به شکل سپرده دلاری در اختیار بانک‌ها بگذارند و اگر طلا است در صندوق‌های طلا که مثلا تحت نظارت سازمان بورس است سرمایه‌گذاری کنند اما وقتی بانک‌ها اعلام می‌کنند که به سپرده‌های دلاری سالیانه ۴ یا ۵ درصد به دلار سود می‌دهند و باز بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند که هیچ سودی نگیرند و حتی یک درصدی هم به بانک بدهند تا دارایی خود را در خانه و صندوق‌های امانات نگه دارند نشان‌دهنده بی‌اعتمادی مردم به سیاست‌های ارزی دولت و بانک مرکزی است.»
۲ راه برای کسب اعتماد مردم وجود دارد
هاشم‌خانی در مورد اینکه چگونه می‌شود اعتماد مردم را جلب و سرمایه‌های راکد را وارد چرخه اقتصاد کرد،به همشهری آنلاین می‌گوید:«در شرایط دشوار کنونی، مردم به طور منطقی به دنبال حفظ دارایی‌های خود هستند. در این مسیر نمی‌شود فقط تبلیغ کرد و برای آنها کف زد که اگر سرمایه خود را در بانک بگذارند به سود اقتصادی می‌رسند.به نظر من ۲ راه برای احیای اعتماد مردم و جذب سرمایه‌های آنها وجود دارد: نخست آنکه بانک‌ها به شکل تضمین‌شده و کاملا شفاف بیایند بگویند هر کسی به ما دلار داد هر زمان که دارایی خود را خواست اصل و سود آن را به دلار به او پس می‌دهیم.اگر بگویند که سرمایه مردم به صورت ریال آن‌هم به نرخ دولتی پس داده می‌شود طبیعتا مردم می‌ترسند و کاملا حق دارند این منابع را در اختیار بانک‌ها قرار ندهند. قاعدتا اگر بخواهیم این اعتماد مجدد شکل بگیرد و تثبیت و ترمیم شود باید بانک‌ها چند سال سود سپرده‌های دلاری مردم را بسیار منظم و شفاف بپردازند تا آنها کم‌کم اعتمادشان احیا شود.»
دلارهای خانگی جذب پروژه‌های توسعه‌ای شود
این اقتصاددان در مورد راه دوم برای جمع کردن دلارهای خانگی می‌افزاید:«دولت هم باید پروژه‌های توسعه‌ای را تعریف کند و برایشان اوراق مشارکت به دلار بفروشد.در این بخش، پروژه‌های نفتی، حمل و نقل ریلی و هواپیمایی، پروژه‌های مربوط به بهبود زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی کشور یا طرح‌های بهبود وضعیت اتوبان‌ها و توسعه قطارهای سریع‌السیر یا توسعه بنادر در بخش تجاری و سرویس‌دهی به کشتی‌ها که برای عامه مردم ملموس است به سود توسعه و رونق اقتصاد ملی هستند، گزینه‌های مناسبی هستند. دولت برای پیشبرد چنین پروژه‌هایی می‌تواند به دلار از مردم قرض بگیرد و به دلار هم به آنها سود بدهد. انتشار اوراق مشارکت دلاری برای چنین پروژه‌هایی موجه و منطقی است و اگر شفافیت خوبی برای آنها ایجاد شود و تضمین شود که اصل و سود پول به دلار به مردم پرداخت می‌شود می‌تواند آنها را ترغیب کند که دارایی‌های دلاری خود را در خانه نگه ندارند و به شکل منطقی در پروژه‌های توسعه‌ای سرمایه‌گذاری کنند.»