همشهری آنلاین، فهیمه پناه‌آذر: پخش آنونس و تیزر فیلم‌های سینمایی به دهه30 برمی‌گردد؛ موضوعی که در همان سال‌ها هم نشان داد که پخش این تیزرها می‌تواند به مخاطبان سینما بیفزاید. فرایند تبلیغات تلویزیونی فیلم‌های سینمایی پس از پیروزی انقلاب در بخش بازرگانی سازمان صدا و سیما به قوت خود باقی ماند و در دهه‌های 70و 80تلویزیون مهم‌ترین و تأثیرگذارترین وسیله ارتباط جمعی برای تبلیغ فیلم به شمار می‌آمد. شاید بتوان گفت نیمه دوم دهه 70سختگیری‌ها برای پخش تیزرها آغاز شد، گاهی برخی از تیزرهای فیلم‌ها از تلویزیون دیگر پخش نشد. در همان سال‌ها عنوان شد که ضوابط پخش سازمان صدا و سیما با ضوابط پخش وزارت ارشاد یکسان نیست و این آغازی بود برای عدم‌پخش تیزرها که تا به امروز همچنان ادامه دارد.
در یک برهه، مشکل پخش تیزر فیلم‌ها، صاحبان آثار سینمایی به‌ویژه آنها که از عدم‌پخش تبلیغات فیلمشان از تلویزیون زخم خورده‌اند را به فکر واداشت تا به دیگر روش‌های مؤثر تبلیغات فیلم روی آورند، اما یک نکته را باید درنظر داشت؛ اینکه حالا پخش تبلیغات فیلم‌ها و حتی دیگر کالاها در انحصار صدا و سیما نیست. گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی و مزایای تبلیغات اینترنتی باعث شده تهیه‌کنندگان دیگر تنها امیدشان رسانه ملی نباشد و اگر رسانه حمایت و کاری برایشان نکرد از راه‌های دیگر دست به تبلیغ تولیدات سینمایی خود بزنند؛ موضوعی که در درازمدت به نفع سازمان نخواهد بود.
چرا تیزرها پخش نمی‌شوند؟
مسائل و مشکلات پیش‌آمده در مورد پخش تیزر فیلم‌های سینمایی در تلویزیون به‌عنوان عاملی شتاب‌دهنده در پروسه پایان دوران یکه‌تازی تلویزیون در حوزه تبلیغ فیلم‌های سینمایی قلمداد می‌شود. یکی از آنها هزینه بالای تعرفه تبلیغات تلویزیونی است. صاحبان فیلم‌های سینمایی تعداد محدودی نوبت پخش آنونس فیلمشان را از شبکه‌های مختلف تلویزیون به‌صورت رایگان دریافت می‌کنند، اما برای پخش وسیع‌تر آنونس 30ثانیه‌ای فیلم‌هایشان بر مبنای شبکه پخش‌کننده و ساعت پخش باید هزینه کلانی به صدا و سیما بپردازند که سینماگران به سختی از عهده پرداخت آن برمی‌آیند. به‌زعم بسیاری از تهیه‌کنندگان، سختگیری و اقدام‌های سلیقه‌ای باعث شده مشکلی برای آنها ایجاد شود.
وعده‌ای که هیچ‌گاه عملیاتی نشد
در هر مدیریتی برای حمایت از پخش تیزرهای تلویزیون صحبت می‌شود، اما این موضوع هیچ‌گاه به شکل کامل عملیاتی نشد و به‌نظر می‌رسد با تغییر رئیس رسانه ملی باز هم وضعیت حمایت و پخش تیزرهای تلویزیونی در بلاتکلیفی قرار دارد. در 2فصل قبلی بسیاری از تهیه‌کنندگان از عدم‌پخش تیزرهایشان گلایه‌مند بودند. با آمدن پیمان جبلی به رسانه ملی و حضور محمد خزاعی به‌عنوان رئیس سازمان سینمایی، قرار بود اتفاقات خوبی بیفتد، اما با گذشت ماه‌ها خبری از این اتفاقات خوب برای پخش تیزرها از تلویزیون نیست. سال گذشته برخی از فیلم‌ها که حتی به لحاظ محتوا هم به‌نظر مورد تأیید سازمان بودند، نتوانستند پخش مناسبی در شبکه‌ها داشته باشند. یکی از این فیلم‌ها «درخت گردو» محمدحسین مهدویان بود که تهیه‌کننده فیلم عنوان کرد تیزرهای این فیلم را به تلویزیون دادیم و تنها در چند روز اول اکران تیزر پخش شد که برای فیلم هیچ فایده‌ای نداشت؛ حتی این موضوع دامن پرفروش‌ترین فیلم سال گذشته (دینامیت) را هم گرفت. تهیه‌کننده این فیلم می‌گوید: «برای «دینامیت» تیزر دادیم، گفتند از نظر آنها محصول ارزشمندی نبوده تا بخواهند تیزر رایگان بدهند؛ بر همین اساس متأسفانه رویکرد حمایتی از سینما در تلویزیون صورت نگرفته است.» به‌گفته سعید خانی، یکی از تهیه‌کنندگان، قبلا فیلمی را می‌دیدند و به لحاظ تأثیرگذاری و فرهنگی بودن تعدادی تیزر رایگان می‌دادند که کف آن ۵۰ تیزر بود و برای فیلم‌های مثلا دفاع‌مقدسی حدود 500تیزر.
از دیگر فیلم‌ها، «چند می‌گیری گریه کنی2» بود، حالا تهیه‌کننده‌اش با حساب کتابی که داشته، می‌گوید: «هم‌اکنون ۱۵ثانیه تبلیغات در تلویزیون ۵میلیارد تومان هزینه دارد.» حسن توکل‌نیا همچنین توضیح می‌دهد: «زمانی که فیلم من بازبینی شد، فقط اجازه ۵میلیارد تومان تیزر تلویزیونی برای آن صادر شد و این درصورتی است که قیمت یک تیزر در زمان مناسب در شبکه یک، ثانیه‌ای ۳۳۰ میلیون تومان است! یعنی یک تیزر ۱۵ثانیه‌ای هزینه‌اش ۵ میلیارد تومان می‌شود! یعنی عملاً به من اجازه پخش یک تیزر از تلویزیون را داده‌اند.»
داریوش مهرجویی با انتقاد از برخورد سازمان صدا و سیما درخصوص عدم‌اختصاص تیزر تلویزیونی به فیلم «لامینور» عنوان کرد: « آنها مجوزهای صادر شده از ارشاد را قبول ندارند و شورای بازبینی‌شان می‌نشینند دوباره فیلم‌ها را می‌بیند و براساس سلیقه، شعور و درک خودشان تصمیم می‌گیرند تیزر پخش شود یا نشود یا چه تعداد پخش شود. مگر در این مملکت برای یک فیلم باید از چند جا مجوز گرفت؟» هزینه‌ای که برای پرداخت پخش تیزر داده می‌شود با تعداد دفعات پخش تیزر هماهنگی ندارد و این موضوع هم باعث گلایه خیلی از فیلمسازان شده است. حالا تلویزیون گران‌ترین پخش‌کننده تیزر شده و این هزینه‌ها در برنامه‌هایی که مخاطب دارد بیشتر هم می‌شود، خندوانه، دورهمی در شبکه نسیم، عصر جدید، لیگ باشگاه‌های اروپا در شبکه3 و سریال‌های شبانگاهی ازجمله برنامه‌هایی هستند که پخش تیزر فیلم‌های سینمایی در آنها می‌تواند میلیاردها تومان آب بخورد.