همشهری آنلاین - زهرا کریمی: افزایش تعداد موش‌ها در بازه‌های مختلف زمانی به معضلی جدی تبدیل شده و وجود این موجودات تمام شهروندان را عاصی کرده است. برای ریشه کن کردن این موجودات راه‌های مختلفی امتحان شده است اما این راه‌حل‌ها چندان چاره‌ساز نبوده‌اند.
کم پیش می‌آید حرف از دردسر موش‌های شهری باشد و شهروندی زبان به گلایه از دردسرهای آن باز نکند. مردم این روزها بیش از پیش از وجود موش‌ها شکایت دارند و افزایش تعداد موش‌ها - به خصوص در فصل گرما- امان بسیاری را بریده است. بسیاری از شهروندان برای عبور از روی پل‌ها، کنار سطل‌های زباله، جدول‌های جوی فاضلاب و کانال‌های بزرگ آب، وحشت موش‌های کثیف را دارند، برخی نیز به وجود موش‌های شهری عادت کرده‌اند و بدون کوچکترین واکنش از کنار کلونی‌های موش‌ها در میدان‌ها و خیابان‌ها رد می‌شوند.
موضوع موش‌های تهران به چنان معضلی تبدیل شده است که چندی پیش رئیس مرکز مدیریت شهری و سامانه نظارت همگانی در گفتگو با همشهری آنلاین از ثبت بیش از ۲ هزار پیام در سامانه ۱۳۷ از سوی شهروندان با موضوع افزایش جانوران موذی در شهر خبر داده بود. ثبت چنین آماری این نکته را گوشزد می‌کند که شهر تهران نیاز به راه حلی جدی در برابر موش‌های موذی دارد. آنچه در این سال‌ها وجود موش را در شهر غیرقابل تحمل کرد، ورود آنها به پشت بام، آشپزخانه و حیاط خانه‌ها، مغازه‌ها و فروشگاها است.
موش است دیگر، باید با آن کنار آمد
خیابان ولیعصر(عج) حد فاصل چهارراه امیراکرم تا چهارراه ولیعصر (عج) بخشی از محدوده قدیمی پهنه رودکی در منطقه ۱۱ یکی از آلوده‌ترین نقاط است و در یک پیاده‌روی کوتاه می‌توان دید که چطور موش‌ها در جوی عریض خیابان از سر و کله هم بالا می‌روند، موش‌های این منطقه برای کاسبان و مغازه‌داران روز و شب نگذاشته‌اند. «سینا کوهی» یکی از لباس‌فروشان این خیابان به خبرنگار همشهری آنلاین گفت: کاسبان جرأت ندارند که درهای مغازه را باز بگذارند چرا که موش بارها وارد ویترین یا انبار لباس‌ها شده و خسارت‌های جبران ناپذیری به بار آورده است.
یکی از دستفروشان همین راسته همه اجناسش را روی پل آهنی سر چهارراه امیراکرم چیده است، چند قدم آن طرف‌تر و درست زیر پل، چند موش درشت هیکل بدون هیچ واهمه‌ای در حال رفت و آمد هستند. این دستفروش که گویا به این موش‌ها عادت کرده است، بدون نگرانی ظرف غذایش را بیرون می‌آورد و همانطور که مرغ‌های تکه شده را بین برنج می‌گذارد، درباره کاسبی‌اش با وجود این موش‌ها صحبت می‌کند: « تهرانه و موش‌هاش دیگه! باید باهاشون ساخت و کنار اومد! هر کجای این شهر بزرگ بری، موش‌ها را می‌بینی. شما یه جا از تهران را بگو که موش نداشته باشه! بازار بزرگ، هفت تیر، چشمه علی، خیابان مولوی، سه راه ورامین شهرری، میدان صادقیه، آزادی یا ونک. همه این جاها که گفتم، بساط دستفروشی داشتم و همیشه هم پر از موش بوده.»
موش به پشت‌بام خانه‌مان آمد
محله امامزاده عبدالله در منطقه ۹ هم از آن دست محله‌هایی است که ساکنانش از دست موش‌ها عاصی شده‌اند. در کوچه‌های پشت دیوار آستان امامزاده عبدالله جوی آبی بدون سرپوش جریان دارد، به گفته اهالی محله، چون این جوی در فاصله زمانی طولانی لایروبی می‌شود و همیشه کثیف است، این نقطه به محل تجمع و زاد ولد موش‌ها تبدیل شده است.
اهالی به خبرنگار همشهری آنلاین می‌گویند که جرأت نمی‌کنند در خانه‌های خود را باز بگذارند چرا که بارها موش به داخل خانه آمده است. یکی از ساکنان قدیمی محله که تمایلی به معرفی خودش ندارد، از تعداد موش‌ها و تلمبار فضله‌های آنها شکایت دارد. او می‌گوید: «همیشه جلوی در خونه و کنج دیوارها فضله موشه. هربار که از شهرداری تقاضای رسیدگی داشتیم، طعمه و تله می‌ذارن اما بعد از مدت کوتاهی دوباره اثر سم‌ها از بین می‌ره و دوباره همان آش و همان کاسه.»
بیشتر بخوانید:پرتکرارترین تماس پایتخت‌نشینان با ۱۳۷ چیست؟
یکی دیگر از همسایه‌ها که از پنجره در حال تماشای این گفتگو بود، با صدایی بلند وارد بحث می‌شود و می‌گوید: «موش به اتاق خواب و پشت بوم خونمون هم اومده بود. هر سمی که فکرش رو بکنی به کوچه و دور تا دور خونه‌هامون زدیم، بارها هم با ۱۳۷ تماس و پیام‌مون رو توی سامانه شهرداری ثبت کردیم تا برای پاکسازی کوچه از موش کاری کنند اما با وجود همه کارهایی که چه شهرداری و چه خودمون انجام دادیم باز از دست موش‌ها خلاص نشدیم. »
موش، تور فلزی را جوید وارد آشپزخانه شد
در خیابان امام خمینی (ره) مقابل موزه مقدم نیز وضعیت همین است، درهای تمام مغازه‌های ابزار فروشی از ترس وارد شدن موش بسته است. مرتضی مدتی است که در یکی از این مغازه‌ها کار می‌کند و همانطور که جارو پلاستیکی را در جوی آب تکان می‌دهد، درباره موش‌ها می‌گوید: «از دستشون کلافه شدیم، چون نه تله، نه چسب موش، نه سم؛ هیچ کدوم دیگه اثر نداره. در مغازه رو می‌بندیم که موش توی مغازه نیاد اما کافیه مشتری در رو باز کنه تا قیمت بپرسه غفلت کنی یک موش وارد مغازه میشه و بعد مغازه رو نابود می‌کنه، خیلی هم ترسناک هستند و ممکنه گاز بگیرن.»
صبا امیری از ساکنان مجتمع پشت مغازهای اصلی خیابان است که برای خرید تا سر خیابان آمده و او هم از دست موش‌های محله شاکی است: «پشت این مغازه‌ها همه انباره و این انبارها هم پر از موشه. شاید باورت نشه اما چند وقت پیش یکی از همین موش‌ها از دیوار پشت بوم به تراس خونه ما اومد و توری فلزی را جوید و وارد آشپزخونه شد. به ۱۳۷، آتش‌نشانی و همه جا زنگ زدیم و در نهایت از همون جایی که اومده بود، بیرون رفت. همیشه جوی آب جلوی موزه مقدم هم پر از موش و فضله است طوری که چند وقت پیش چند نفر توریست روبروی موزه مقدم با دوربین عکاسی از موش‌ها عکس می‌گرفتند.»
کلونی موش‌های شهر در دست شناسایی است
مقابله با جانوران موذی شهر و مشکلات ناشی از آن در زمره موضوعات مهم شهر برای مدیران شهری در دهه‌های گذشته بوده است. حالا شادی مالکی، معاون امور مناطق سازمان مدیرت پسماند شهرداری تهران در این خصوص به همشهری آنلاین گفت: یکی از مهمترین معضلاتی که شهر با آن مواجه است، وجود جانوران موذی از جمله موش و کلونی‌های آن در برخی از نقاط پایتخت است. در بازه زمانی ۴ ماه که این موضوع به اداره پسماند واگذار شد، ما تلاش کردیم تا زاد و ولد و مدیریت پاکسازی نقاط آلوده از موش را پیگیری کنیم.
او افزود: آخرین آمار از تعداد موش‌های شهر برای سال ۱۳۹۵ بوده و نمی‌توان به آمارهای قدیمی اکتفا کرد. اکنون در حال بررسی برای اجرای برنامه‌های جدید هستیم. شناسایی نقاط آلوده، طعمه گذاری، رسیدگی به پیام‌های ثبت شده در سامانه ۱۳۷ توسط شهروندان، نظافت تمامی سطل‌های زباله در دو ماه تیر و مرداد در نوبت‌های مختلف و از طرفی افزایش ساعت‌های آموزش شهروندی از جمله اقدامات انجام شده در این راستا است.
مالکی کاهش ثبت پیام در سامانه را نشانه رضایت شهروندان از رسیدگی‌های اخیر به وضع موجود دانست و در ادامه توضیح داد : سموم باکیفیتی که در سال ۱۴۰۰ برای دفع جانوران در کانال، فاضلاب شهری و نقاط آلود استفاده کردیم، موجب شد تا شکایت تلفنی ۱۳۷ حدود ۳۵ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ کاهش داشته باشد. برای افزایش رضایتمندی شهروندان به طور جدی پیگیر تماس‌های ثبت شده در سامانه هستیم و در سریع‌ترین زمان به موضوع شکایت رسیدگی خواهیم کرد. به هر حال این طبیعی است که با گرم شدن هوا به تعداد موش‌ها اضافه شود و ثبت شکایات نیز افزایش پیدا کند، همواره ثبت پیام درباره جانوران موذی از پرتکرارترین پیام‌ها است.
معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در ادامه به گونه‌های موش در تهران اشاره کرد و افزود: دو گونه موش خانگی- انباری و نروژی در تهران داریم. معمولا محل زندگی و زاد ولد موش‌های نروژی در فاضلاب‌ها است و خیلی بزرگتر از موش‌های خانگی و انباری هستند. برای متوقف شدن این زاد و ولد و محل تجمع موش‌ها، تلاش کرده‌ایم تا ساعات آموزش‌های شهروندی را برای فروشگاه‌داران، میوه‌فروشان و انباردارها -که از عوامل اصلی تجمع موش هستند- افزایش بدهیم.
مالکی در پایان درباره مشارکت و همکاری شهروندان دراین باره گفت: شهروندان باید به این نکته توجه داشته باشند که غذا دادن به گربه‌های شهر باعث شده تا آنها زندگی در پارک‌ها و غذای آماده را ترجیح بدهند و سراغ شکار موش نروند، این تغییر در اکوسیستم محیط زیست این روزها بیشتر شده است، بر همین اساس شهروندان باید توصیه‌های سازمان پسماند را جدی بگیرند و از غذا دادن به گربه‌های شهری خودداری کنند.
عکاس‌ها:محمدرضا طائب. مهدی بیات