به گزارش روزنامه همشهری، اما امروز، با ظهور ایده‌های نو و فناوری‌های نوین، وجهی دیگر از توسعه روستایی را می‌توان متصور بود. امروز استارت‌آپ‌هایی شکل گرفته‌اند که انواع محصولات روستایی را به سراسر جهان صادر می‌کنند. این موضوع از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که استارت‌آپ‌ها به‌عنوان موتور محرکه دانش‌بنیان‌ها، می‌توانند از روستاهای کوچک و نه لزوما از شهرهای بزرگ آغاز شوند. دیر و دور نخواهد بود که روزی یک روستای ناشناخته با مردمانی خوشفکر و ایده‌های نو به‌عنوان خاستگاه و نقطه آغاز «داستان موفقیت» یک شرکت دانش‌بنیان بزرگ معرفی شود. این رؤیا البته زمانی محقق می‌شود که شاهد تسریع در پروژه توسعه اینترنت روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و پوشش‌دهی اینترنت پرسرعت و پایدار در روستاهای بالای ۲۰ خانوار باشیم. اکنون بعضی از پلتفرم‌ها و استارت‌آپ‌ها کار خود را در حوزه محصولات روستایی آغاز کرده‌اند. در این میان حتی خارجی‌ها هم وارد میدان شده‌اند و محصولات روستایی ایران را با اندکی تغییر در شکل و مواداولیه، با قیمت‌های بالا عرضه می‌کنند.
مزرعه‌ای در اینترنت
«اگر تاکسی‌های اینترنتی، رانندگان را به هم وصل می‌کنند، پس چرا ما نتوانیم کشاورزان را به مصرف‌کننده نهایی وصل کنیم.» شاید این جمله، «ایده» و سرآغاز «داستان موفقیت» یک استارت‌آپ فعال در حوزه محصولات روستایی بوده باشد. این استارت‌آپ با تلاش چند جوان اهل شهر قائن خراسان جنوبی با عرضه زعفران شروع شد و اکنون آنها با آشنا کردن کشاورزان و زنبورداران با مردم، محصولات تولیدی را با کیفیت کنترل شده و با استفاده از بستر اینترنت و فناوری اطلاعات به‌دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسانند.
آنها برای رساندن محصول به‌دست مصرف‌کننده، در ابتدا به‌صورت میدانی به روستاها می‌روند و با کشاورزان آشنا می‌شوند. آنها هیچ محصولی را از روستاییان نمی‌خرند و فقط به آنها کمک می‌کنند که محصولات خود را در یک پلتفرم عرضه کنند. محصولات تولیدشده، توسط گروه کنترل کیفیت استارت‌آپ بررسی می‌شود و حتی اگر لازم باشد برای بررسی خلوص و ویژگی‌های کیفی محصول، به آزمایشگاه‌های تأیید شده از سوی سازمان استاندارد فرستاده می‌شود.
این استارت‌آپ اکنون محصولاتی چون زعفران، عسل، زرشک، خرما، چای ایرانی، روغن زیتون، گل محمدی، گلاب، آویشن، حبوبات و گل گاوزبان را به‌طور مستقیم از مزرعه به‌دست مصرف‌کننده نهایی می‌رساند؛ البته در بسته‌بندی‌های با کیفیت و قابل بازیافت.
این استارت‌آپ با ثبت یک شرکت، اکنون در پارک علم و فناوری قائن در خراسان جنوبی مستقر است. آنها مدتی است که فروش و ارسال محصولات خود را به کشورهای اروپایی هم آغاز کرده‌اند.
گیوه در قلب پاریس
اگرچه در ابتدا، عده‌ای ایده او را جدی نگرفتند، اما «اوسه‌آن کاستانه» دختر جوان فرانسوی، سفر توریستی به ایران و به‌ویژه اصفهان را نقطه عطف زندگی خود می‌داند. با مشاهده گیوه‌های دست‌دوز اصفهان و کردستان ایده یک پروژه سودآور در ذهن اوسه‌آن جرقه زد.
او که هرگز تصور نمی‌کرد در نقطه‌ای از جهان، مردم کفش‌هایی به پا می‌کنند که بافته می‌شوند، با تغییراتی در مواداولیه و طراحی‌های هنرمندانه، گیوه ایران را با راه‌اندازی یک استارت‌آپ و با استفاده از بستر اینترنت، جهانی کرد. او با ارائه ایده خود در پلتفرم کیک‌استارتر، شروع به جذب سرمایه کرد و اگرچه در ابتدا با مشکلاتی روبه‌رو بود، اما این ایده توانست زنان روستایی در کردستان، اصفهان، زنجان، زاهدان و... را به درآمدزایی برساند. با این حال، این ایده قطعا بیشترین سود را برای خود او به همراه آورده است. اوسه‌آن اکنون گیوه‌های بهینه شده ایرانی را با قیمت‌هایی ۱۰۰ تا ۲۰۰ یورو در سایت این استارت‌آپ عرضه می‌کند. اوسه‌آن مواداولیه را برای دوزندگان گیوه فراهم می‌کند. سپس برای تبدیل آنها به محصول نهایی، کارِ دستِ زنان زحمتکش ایرانی را به پرتغال که صنعت کفش‌دوزی بهتری دارد و قیمت تمام‌شده کمتری خواهد داشت، می‌برد.
او در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «اگر در ایران چنین سیستمی وجود داشت، هزینه تمام‌شده کمتر می‌شد و سرعت بیشتری داشتیم، اما هنوز نتوانسته‌ام چنین کارگاه یا کارخانه‌ای پیدا کنم. بین خود گیوه‌دوزها از تخته کفش‌های سنتی و سفتی استفاده می‌شود که در خارج استفاده از آن مرسوم نیست. دوختن کناره و تخته کفش هم دقیق‌تر است.»
تزیین اکوسیستم استارت‌آپی با فرش ایرانی
با وجود توسعه انواع فناوری‌ها، راه‌اندازی کارخانه‌های مختلف و همچنین طرح‌های متنوع، فرش ایرانی همچنان بر تارک هنر فرش جهان می‌درخشد. هموطنان زحمتکش و خوش‌ذوق طراحی می‌کنند و می‌بافند و در این میان برای تکمیل چرخه اقتصادی، گروهی در حوزه فروش فعالیت می‌کنند. استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌هایی برای عرضه این هنر کم‌نظیر به جهانیان، طراحی و پیاده‌سازی شده‌اند تا به‌صورت آنلاین انواع دستبافته‌های ایرانی مانند فرش، گبه، گلیم، گلیم‌فرش، خورجین، کلاژ و فرش رنگ شده و تابلوفرش را عرضه کنند.
پیش از این، مرسوم بود که عده‌ای در روستاها راه می‌افتادند و دستبافته‌های روستاییان را به ثمن‌بخس می‌خریدند. این در حالی بود که چند روز بعد، همان دستبافته به چند برابر قیمت یا در فرش‌فروشی‌ها عرضه می‌شد یا راهی فرنگ می‌شد تا جلوه‌ای از هنر مردمان ایران را به رخ بکشد. این استارت‌آپ با همکاری و تجربه ۲هم‌بنیانگذار خود که یکی متخصص تولید فرش و دیگری متخصص فناوری اطلاعات است، کار خود را از چند سال پیش آغاز کرده است.
یکی از ویژگی‌های این پلتفرم، عرضه فرش‌های روستایی و عشایری است. بنابراین روستاییان و عشایر کشور می‌توانند با نگاه بازتری نسبت به طراحی، بافت و فروش محصولات خود به قیمت واقعی اقدام کنند. یکی از ویژگی‌های فناورانه این پلتفرم استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده (Augmented Reality) است. درواقع، مشتریان می‌توانند محصولات این پلتفرم را از هر نقطه دنیا، با استفاده از موبایل یا تبلت، بدون نیاز به نصب اپلیکیشن، به‌صورت مجازی در کنار وسایل منزل یا محل کار خود ببینند تا هماهنگی طرح و رنگ آن را با دکوراسیون خود بررسی کنند.
یکی از ایده‌های این پلتفرم استفاده از خط‌کش‌های نوآورانه است. این خط‌کش‌ها اطلاعات دقیقی از میزان تراکم بافت و ارتفاع فرش را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
پذیرش ارزهای دیجیتال از سوی این پلتفرم هم یکی دیگر از ویژگی‌های فناورانه این استارت‌آپ محسوب می‌شود که خرید فرش با رمزارزهایی چون بیت‌کوین و لایت‌کوین را در شرایط امکان‌پذیر می‌کند. چندزبانه بودن این پلتفرم هم در معرفی و عرضه این هنر ایرانی سهیم است. اکنون علاوه بر فارسی، زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، آلمانی، عربی، چینی، ترکی استانبولی، فرانسوی، روسی، ایتالیایی و ژاپنی، هم در وب‌سایت و هم در اپلیکیشن موبایل فعال است.
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه