تاکنون درباره این توافقنامه اظهارنظرهای گوناگونی شده و پیامد چنین اقدامی بهطور متفاوت ارزیابی شده است. درباره این رویداد به چند نکته میتوان اشاره کرد.
1 – ارجاع توافقنامه به مجلس عراق الزاما بهمعنای تصویب توافقنامه نیست چراکه مجلس 275 نفری عراق دارای طیفهای گوناگون سیاسی است و ائتلاف حاکم، بخشی از این نیروهای پارلمانی است.
در مجلس نیروهای متعددی وجود دارند که خارج از ائتلاف حاکم و مخالف امضای توافقنامه هستند مانند: جریان صدر بهرهبری مقتدیصدر و نیز ملیگرایان و ناسیونالیستها و حتی برخی از جریانهای منشعب از ائتلاف ملی (شیعیان) یا جبهه توافق عراقی (سنیها) که عضو ائتلاف حاکم هستند. ازاینرو احتمال تصویب توافقنامه بدون هیچگونه مشکل و مخالفت در پارلمان نمیرود.
برخی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که ارجاع توافقنامه به مجلس بهمعنای قبول کامل آن از سوی دولت نیست، بلکه بهمعنای انتقال تصمیمگیری از یک جمع محدود (دولت) و کاملا فشارپذیر از سوی اشغالگران به جمع بزرگتر (مجلس) و تا حدودی دور از فشار مستقیم آمریکاست.
این تصمیمگیری بهصورت تاکتیکی انجام گرفته و هدف از آن توسعه عرصه مانور دولت عراق در برابر توافقنامه تحمیلی است.
علاوه بر آن نظر نهایی در چنین امور حساس از آن مرجعیت دینی است که میتواند سرنوشت توافقنامه را تعیین کند.
مرجعیت دینی تاکنون تأکید داشته است که هیچگونه توافقنامهای را قبول ندارد که ناقض حاکمیت دولت عراق باشد و متضمن عقبنشینی نیروهای اشغالگر از عراق نباشد و قطعا نظر مرجعیت درباره متن نهایی توافقنامه و اینکه آیا این ضوابط را رعایت کرده یا خیر، اهمیت ویژهای دارد و در نهایت نظر احزاب گوناگون را تحتالشعاع قرار خواهد داد.
2 – متن توافقنامه ارجاع شده به پارلمان عراق با متن اصلی که یک سال پیش از سوی آمریکا پیشنهاد شده بود، بسیار متفاوت است.
آمریکا در متن اصلی درپی نهادینهسازی حضور دائمی نظامی خود در عراق بود؛ درحالیکه در متن اخیر برنامهریزی در جهت خروج اشغالگران از عراق تا سال 2011 است.
همچنین در متن اصلی، واشنگتن کوشیده بود در ابعاد مختلف خود را جایگزین دولت عراق کند؛ بهویژه در ابعاد حاکمیتی.
آمریکا درصدد حاکمیت بر حریم هوایی عراق تا ارتفاع 29 هزار پا و مصونیت کامل قضائی برای نیروهای خود و نیز طرفهای قرارداد با ارتش آمریکا و آزادی کامل در انجام عملیات نظامی در داخل و برضدخارج و بازداشت و زندانی کردن افراد از هر تابعیت بود؛
درحالیکه در متن اخیر روح حاکم براساس احترام به حاکمیت دولت عراق است و حداقل دولت عراق مرجع اصلی اکثر این امور اعلام شده است.
3 – گرچه دولت عراق با مقاومت و پایداری موفق شد 7بار متن توافقنامه را بهنفع خود تغییر دهد و آمریکا را باوجود فشارهای گوناگون در یک سال گذشته از گرفتن یک امضا محروم سازد، اما وضعیت اخیر توافقنامه نیز بهمعنای تامین کامل خواستههای مردم عراق نیست.
تاکنون مرجع تشخیص تخلف از توافقنامه معلوم نیست و مرجع رسیدگی نیز روشن نشده و قولهایی که آمریکا به دولت عراق داده است بهویژه درمورد خارج کردن عراق از زیر فصل هفتم و رفع بلوکه از داراییهای عراق چگونه عملی خواهد شد؟
از اینرو توافقنامه فعلی همچنان دارای ابهامات گوناگونی است و میتواند زمینههایی را فراهم سازد که آمریکا از طریق آن حاکمیت دولت عراق را نقض کرده و امنیت همسایگان عراق را نیز تهدید کند و شاید به همین علت است که برخی از نیروهای سیاسی عراق همچنان امضای توافقنامه را خیانت میشمارند و مردم عراق را به تظاهرات گسترده در جمعه آینده برای مخالفت با توافقنامه دعوت کردهاند.