علی خوشتراش - همشهری آنلاین: ترانه‌های فولکلوریک گیلکی از پرطرفدارترین نغمه‌های محلی در ایران است که بسیاری از قطعات این ژانر موسیقیایی مورد توجه مردم سراسر کشور است و حتی برخی از آنها مرزهارا درنوردیده و توسط موزیسین‌ها و خوانندگان خارجی به اجرا درآمده است.
ناصر وحدتی خواننده ترانه‌های گیلکی و سرپرست گروه گیل‌آمارد در گفت و گو با همشهری آنلاین از برگزاری کنسرت ترانه‌ها و نغمه‌های گیلکی خبر داد و گفت: این کنسرت ۲۱:۳۰ یکشنبه نوزدهم تیرماه تازه‌ترین در تالار وحدت تهران برگزار خواهد شد.
وحدتی افزود: قطعاتی که در این برنامه اجرا می‌شود اغلب قطعات پرطرفدار گذشته هستند ضمن اینکه تعدادی قطعه جدید هم در این برنامه برای مخاطبان اجرا می‌شود.
ترانه «اها بگو» ملی و حتی جهانی شده
ناصر وحدتی به اجرای ترانه پرطرفدار «اها بگو» در کنسرت پیش روی خود اشاره کرد و گفت: نزدیک به ۳ دهه است که این ترانه فولک توسط من اجرا و به شدت در ایران فراگیر شده است. امکان ندارد جایی برای اجرا بروم و مخاطبان تقاضای اجرای این قطعه را نکنند. حتی گروه‌های مختلف گیلانی در نقاط مختلف برنامه اجرا می‌کنند مخاطبان از آنها می‌خواهند این قطعه را نیز اجرا کنند.
وی بیان کرد: اها بگو در این بیست سی سال پرطرفدارترین ترانه فولک بین همه گویش‌ها و زبان‌های محلی در ایران است. در خارج از ایران این ترانه بین فارسی زبانان بارها اجرا شده و حتی خوانندگان و موزیسین‌های خارجی نیز نسبت به آن واکنش مثبت نشان داده‌اند. تا کنون نیز چندین خواننده خارجی روی همین ملودی و تنظیم به زبان انگلیسی ترانه اجرا کرده‌اند.
نمی توان جلوی اجرای غلط را گرفت
این خواننده گفت: برخی ترانه‌های گیلکی توسط خوانندگان غیر گیلانی اجرا می‌شود که متاسفانه عدم شناخت آنها با زبان گیلکی موجب شده بسیار از ابیات و کلمات غلط و بی‌معنی بیان شوند که متاسفانه نمی‌توان جلوی این اجراهای غلط را گرفت. تنها راهکار برای حل این مشکل این است که خود خوانندگان قبل از اجرا باید به منابع اصلی رجوع کنند که متاسفانه این ارتباط از سوی آنها شکل نمی‌گیرد.
قدیمی‌ترین اجراهای موسیقی گیلکی
وحدتی درباره نخستین اجراهای گیلکی هم گفت: اینکه بخواهیم بگویم کدام قطعه برای نخستین بار اجرا شد کمی دشوار است، اما رواج و اجرای موسیقی گیلکی بعد از کودتای ۲۸ مرداد شکل جدی به خود گرفت. در آن زمان بسیاری از روشنفکران گیلانی به تهران مهاجرت کردند. از این میان می‌توان به زنده‌یادان احمد عاشور پور خواننده، محمود پاینده لنگرودی شاعر، جهانگیرخان سرتیپ پور شاعر، فهیمه اکبر خواننده، لعیا شمس خواننده، جعفر مهرداد شاعر، شهدی لنگرودی شاعر، شاهپور جفرودی خواننده و ... اشاره کرد که پای این افراد به رادیو باز شد و در آنجا به اجرا و ضبط برنامه پرداختند.
برپایی نخستین مدرسه موسیقی در گیلان
وحدتی به موضوع برپایی کلاس‌هاس موسیقی استاد ابوالحسن صبا در اوایل قرن گذشته اشاره و اظهار کرد: در اردیبهشت سال ۱۳۰۵ قرار بود ساختمان معروف و تاریخی شهرداری رشت افتتاح شود. برای برگزاری این مراسم گروه ارکستر موسیقی کلنل وزیری دعوت شده بود. سالنی که قرار بود این مراسم در برگزار شود ظرفیت ۲۰۰ نفر را داشت، اما آن روز بیش از هزار نفر برای شنیدن موسیقی و مراسم گشایش ساختمان در آن مکان حضور یافته بودند که این جمعیت کلنل وزیری را برآن داشت تا از استاد صبا بخواهد در گیلان بماند و به آموزش این هنر بین هنردوستان گیلانی بپردازد. آن موقع صبا ۲۵ سال داشت و در گروه ویلون می‌نواخت.
وی به یکی از خاطرات صبا از حضورش در گیلان اشاره کرد و افزود: در آن زمان بعد از گشایش مدرسه موسیقی شخصی به نام دکتر فروردین از اهالی لاهیجان برای فراگیری نواختن ویلون نزد صبا می‌رفت. چون تابستان هوای رشت بسیار شرجی بود و صبا عادت به هوای گرم و مرطوب نداشت به پیشنهاد دکتر فروردین برای ده روز به منطقه کوهستانی و صعب‌العبور دیلمان که در آن زمان راه دسترسی به آن مالرو بود رفت. در آنجا صبا با نوازدگان محلی ملاقات می‌کند. آنها برای صبا قطعاتی نواختن و صبا همه آن قطعات حین شنیدن و به صورت همزمان نت نویسی می‌کرد که این مساله به دشدت برای نوازندگان محلی شگفت انگیز بود. چون آنها هیچ از نت نویسی نمی‌انستند و می‌پرسیدند مگر می‌شود این صداها را نوشت؟
اجرای قطعه زنگی در کنسرت جدید
این موزیسین گیلانی در پایان به اجرای قطعه زنگی در کنسرت پیش رویش اشاره کرد و توضیح داد: قطعه «زنگی» را در پژوهش‌هایی که داشتم به دست آوردم که داستان و سرگذشت قابل توجهی دارد. این قطعه ربطی به زنگ و صدا سازه‌ها ندارد بلکه مراد به رنگین پوستان است. شاید برای خیلی‌ها این سوال پیش بیاید که ربط رنگین پوستان با گیلانی‌ها در چیست؟ که جواب این پاسخ بخشی از تاریخ ما را آشکار می‌سازد.
وی ادامه داد: در گذشته‌های نسبتا دور مردم پیاده به زیارت حج می رفتند. در آن عصر هنوز قوانین بین‌المللی در همه جای دنیا رایج و حتی موجود نبود. برهمین اساس برده داری و برده فروشی در کشور عربستان رواج داشت. یکی از سنت‌های حسنه رایج در آن زمان بیم حجاج خریدن و آزادکردن بردگان بود. در همین رابطه حجاج گیلانی که اغلب از میان از میان متولین و اربابان بودند طبق سنت بردگانی را که از زنگبار برای فروش به عربستان می‌آورند خریداری و آزاد می‌کردند.
وحدتی بیان کرد: بعدها حجاج گیلانی متوجه شدند که بردگان آزاد شده توسط همان برده‌فروشان دوباره اسیر می‌شدند و در بازارهای برده روشان دیگر دوباره به فروش گذاشته می‌شدند. برهمین اساس حجاج گیلانی تصمیم می‌گیرند بردگان خریداری شده را با خود به گیلان ببرند و آنها را آنجا آزاد کنند.
وی افزود: این افراد تازه وارد که در گیلان آزاد می‌شدند مجاز بودند به کسب و کار بپردازند و حتی مجاز بودند ازدواج کنند. حضور آنها در گیلان پذیرفته می‌شد. ترانه «زنگی» درواقع بازخوردی از مهر ورزی مردم گیلان با تازه واردان بوده که در ترانه‌ها و شعرهای خود آنها را نیز راه می‌دادند.
کنسرت گروه گیل‌آمارد ۱۹ تیرماه و راس ساعت ۲۱:۳۰ در تالار وحدت برگزار می‌شود. قیمت بلیت کنسرت یاد شده از ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است.