همشهری آنلاین- فهیمه پناه‌آذر: اختلاف نظر میان ساترا با پلتفرم ها به آشفتگی ای دامن زده است که فضای حاکم بر شبکه نمایش خانگی را ملتهب کرده است. این نکته ای است که سازندگان سریال های شبکه نمایش خانگی بر آن تأکید می کنند. مهم ترین انتقاد سپردن نظارت بر محتوای سریال های شبکه نمایش خانگی به رقیبش تلویزیون است.
این درحالی است که سعید مقیسه معاون رئیس صداوسیما و رئیس ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) در این باره معتقد است:«اگرچه رئیس ساترا را رئیس سازمان صداوسیما انتخاب می‌کند، اما این امر به معنای تصدی‌گری ساترا در فعالیت‌های تولیدی رسانه ملی نیست و به لحاظ ساختاری و شرح وظایف از ابتدای تأسیس از سایر معاونت‌های تولیدی صداوسیما همچون معاونت سیما یا معاونت فضای مجازی منفک بوده و مأموریت تولید محتوا ندارد که تعارض منافع با VOD ها داشته باشد.»
محدودیت و ممیزی مهم ترین انتقاد مطرح شده به عملکرد ساترا است. مقیسه چندی پیش در نشستی خبری در این باره گفت:«اگرچه برخی، تنظیم مقررات را فقط از منظر ایجاد محدودیت می‌نگرند اما حمایت‌های قابل توجه و متنوعی از طرف صداوسیما برای توسعه قانونمند رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر فراهم شده که مبتنی بر نظام رتبه‌بندی دارندگان مجوز در اختیار آنها قرا خواهد گرفت.» رئیس ساترا تاکید کرد:«اگرچه برخی، تنظیم مقررات را فقط از منظر ایجاد محدودیت می‌نگرند اما حمایت‌های قابل توجه و متنوعی از طرف صداوسیما برای توسعه قانونمند رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر فراهم شده که مبتنی بر نظام رتبه‌بندی دارندگان مجوز در اختیار آنها قرا خواهد گرفت.»
این نظر یک طرف ماجراست. در حالی که طرف دیگر به شدت به دنبال بازگرداندن نظارت وزارت ارشاد بر سریال های نمایش خانگی است. برخی معتقدند انفعال و بی‌تصمیمی وزارت ارشاد در دولت روحانی موجب شد نظارت و کنترل بر سریال‌های نمایش خانگی از بهارستان به جام جم منتقل شود. با این کار وزارت ارشاد دولت سابق، دردسر مسئولیت نظارت بر شبکه نمایش خانگی را از سر خود دور کرد. در واقع مدیریت سابق ارشاد به جای حل مسأله، صورت مسأله را پاک کرد.
اتفاقی که در نهایت به وضعیت فعلی انجامیده است. درخواست برخی از هنرمندان از رئیس جمهور در مورد بازگرداندن نظارت بر شبکه نمایش خانگی به وزارت ارشاد و قول مساعد ابراهیم رئیسی، نشان از تمایل دولت به حل مسئله داشت. حالا که چند ماهی از دیدار هنرمندان با رئیس جمهور گذشته هنوز اتفاقی که آن دسته از هنرمندان انتظارش را داشتند رخ نداده و با حاشیه هایی که در یکی دو ماه اخیر پیش آمده، اوضاع به مراتب آشفته تر هم شده است.
آنچه مشهود به نظر می رسد لزوم اتخاذ سیاستی است که به این وضعیت یک بام و دو هوا خاتمه دهد. جایگاه نامشخص ساترا ( سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) در روند تولید و پخش باعث شده که پلتفرم‌ها قید تشریفات اداری این سازمان ازجمله خوانش فیلمنامه‌ها و نظارت در پروسه تولید را بزنند و به تولید و پخش سریال‌ها در درون سازمان خود بپردازند. چندی است که پلتفرم‌ها فیلمنامه‌های خود را به الماس (سامانه صدور مجوز تولیدات حرفه‌ای) که بخشی از ساتراست، نمی‌دهند و سریال‌ها بدون حضور و تأثیر ساترا به‌عنوان ناظر در تولید و پخش در پلتفرم‌ها عرضه می‌شوند.
به‌گفته یکی از تهیه‌کنندگان رویه‌ای که ساترا در پیش گرفته، حذف پلتفرم‌هاست چرا که مدیران ساترا که از بدنه رسانه ملی هستند بیشتر علاقه‌مند به افزایش بینندگان تلویزیون هستند. در هفته‌های اخیر ساترا بیشتر نقش شاکی را دارد تا ناظر. چراکه بعد از پخش سریال‌ها و برنامه‌ها از تولید و پخش بدون‌مجوز گله‌مند می‌شود. با توجه به وضعیت موجود و دوقطبی‌شدن فضا؛ برخی تهیه‌کنندگان می‌خواهند نامه‌ای به مقام معظم رهبری بنویسند و وضعیت موجود را شرح دهند.
یکی از تهیه‌کنندگان در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به این مطلب که سیاستی که ساترا در پیش گرفته، بیشتر سیاست حذف پلتفرم‌هاست، توضیح می‌دهد:«ساترا تنها سعی می‌کند تولیدات را کنترل کند، در بخش ساخت، «الماس» مجوز ساخت را می‌دهد اما در این بخش آنقدر کارها کند پیش می‌رود که در بهترین حالت یک سریال صدور مجوز فیلمنامه‌اش یک سال طول می‌کشد. اگر کسی بخواهد سال 1402سریال بسازد از 1401 باید پیگیر کارش باشد تا مجوز بگیرد.
این سیستم بی‌نهایت بی‌نظم و بدون مدیریت است که احساس می‌شود همه این کارها با تعمد خاصی انجام می‌شود و گویا بنای کار بر انجام‌نشدن کار است.» این تهیه‌کننده که می‌خواهد نامش آورده نشود، در ادامه می‌گوید:«ساترا به‌عنوان یک سازمان که مسئولیت‌هایی دارد هیچ کاری نمی‌کند و تنها به محتوای تولیدات ایراد می‌گیرد و در نهایت هدفش حذف پلتفرم‌ها در یک رقابت نابرابر با تولیدات صدا و سیماست.»
او همچنین عنوان می‌کند:«هم‌اکنون رقابتی میان تلویزیون و پلتفرم‌ها ایجادشده و بسیاری معتقدند که پلتفرم‌ها توانستند در جذب مخاطب موفق باشند و جلوی سریال‌های خارجی را بگیرند و این یعنی مردم کمتر از گذشته سراغ سریال‌های ماهواره‌ای می‌روند.» وضعیت مدیریت ساترا و گلایه تولیدکنندگان تا جایی پیش رفته که حتی رئیس‌جمهور فروردین ماه طی سخنانی خواستار حل مشکلات این حوزه شده بود.
پیمان جبلی اخیرا در گفت‌وگویی که با مهر داشت، عنوان کرده:«وظیفه ما به‌عنوان صداوسیما و وظیفه‌ای که قانون بر عهده ما گذاشته، نظارت بر تولید و پخش آثار شبکه نمایش خانگی است. این وظیفه قانونی است که حتماً به آن عمل می‌کنیم. البته وظیفه ما فقط مدیریت خط قرمزی محتوای سریال‌ها و حوزه نمایش خانگی نیست و امیدواریم محتوای خط سبزی را هم برای فعالان نمایش خانگی تبیین کنیم. ما در این حوزه به پلتفرم‌هایی که دغدغه فرهنگ دارند نه‌تنها احترام می‌گذاریم بلکه کمک کرده و حمایت جدی هم می‌کنیم.»