براساس برنامه اقدام آموزش زبان که توسط این کمیسیون ارائه شده است، هر شهروند باید دستکم دو زبان خارجی را علاوه بر زبان مادری خود یاد بگیرد. این شرط لازم برای تمام شهروندانی است که میخواهند در اروپا زندگی و کار کنند. اما فقط چند کشور عضو اتحادیه به تحقق این هدف نزدیک شدهاند. بسیاری از بچههای دانشآموز حتی به یک زبان خارجی هم نمیتوانند صحبت کنند. چرا؟
آلمان
در خلال یک سال تحصیلی، هر دانشآموز آلمانی 200 درس زبان خارجی میخواند. از این جهت، آلمان جلوتر از دیگر کشورها قرار دارد. این حجم درس در کلاس برای موفقیت دانشآموزان ضروری است. وقتی آنان به کشورهای دیگر میروند، به نظر میرسد استعداد زبانی خاصی دارند. به طور سنتی، فرانسوی زبان دوم آنان است اما اسپانیایی تدریجا جانشین آن میشود.
اما آموزش زبان در آلمان برنامه یکسانی ندارد. هر ایالت سیاست خاص خود را در زمینه زبانهای خارجی دارد. در همه ایالتها سیاست مشترک بر این است که آموزش زبان خارجی را از سن پایین آغاز کنند. در ایالت بادن - وورتمبرگ، بچهها آموزش زبان انگلیسی یا فرانسوی را از دبستان شروع میکنند. در سارلند، کلاس زبان از همان سال اول دبستان آغاز میشود. علت این امر نزدیکی این ایالت به فرانسه است. در واقع، کشورهای همسایه تعیین میکنند که بچهها چه زبانی یاد میگیرند. به همین علت است که در ایالت نوردراین- وستفالن بچهها هلندی یاد میگیرند و در برخی نقاط شمال آلمان، دانمارکی. در مناطق مرزی باوارین - ساکسون، چک و در کناره رود اودر، لهستانی میآموزند.
فرانسه
شهروندان فرانسوی به خاطر ضعف خود در تسلط بر زبان خارجی شهره هستند. این عجیب است چون نظام مدرسه متمرکز است و بچهها از پنج سالگی زبان خارجی یاد میگیرند. دانشآموزان میتوانند اسپانیایی، آلمانی یا ایتالیایی بیاموزند. براساس جدیدترین بررسیها، فقط نیمی از مردان فرانسوی میتوانند به زبانی خارجی صحبت کنند. مشکل از کجاست؟
در فرانسه، هنوز آموزش زبان خارجی با استفاده از روشهای منسوخ صورت میگیرد. به خصوص در گروههای سنی بالاتر، بچهها دستور زبان خارجی را به زبان مادری از معلم میآموزند. در این حالت فقط مینشینند و گوش میکنند. روشهای آموزشی جدید که زبان را به شیوهای واقعیتر تدریس میکند، در برنامه درسی جایی ندارد.
در برخی مدارس درسهای غیر زبان به زبان خارجی تدریس میشود، اما به هر حال اکثر دانشآموزان به ندرت از دانش زبانی خود به شکل عملی استفاده میکنند.
اسپانیا
کاستلانو که در سراسر اروپا به اسم اسپانیایی شناخته میشود، در اسپانیا زبان رسمی نیست. بچهها بر اساس منطقهای که در آن زندگی میکند، کاتالان، والنسیایی، باسک یا گالیشی میآموزند. این زبانها با هم از سال 1978 به عنوان زبان رسمی شناخته میشوند. هر دانش آموز، اسپانیایی، انگلیسی یا فرانسوی یاد میگیرد.
تحقیقی که سال 2005 انجام شد، نشان داد 56 درصد اسپانیاییها از تکلم به زبان خارجی ناتوان هستند. این نگرش منفی به زبان از کجا ناشی میشود؟ کلاس زبان فقط 10 درصد زمان تدریس را تشکیل میدهد. به همین علت، بسیاری از بچهها در کنار مدرسه عادی، به مدرسههای زبان دولتی میروند. آموزگاران در این مدارس یا بهتر آموزش دیدهاند یا گویشور اصلی زبان هستند. اما فقط تعداد اندکی از دانشآموزان به این مدارس راه مییابند چون ظرفیت آنها محدود است.
جمهوری چک
در پی فروپاشی حکومت کمونیستی در سال 1989، آموزش زبان روسی در چکسلواکی به عنوان زبان اول برچیده شد. این نقطه عطفی در آموزش زبان خارجی بود. یادگیری زبان خارجی امروز در مدارس چک اجباری است و دانشآموزان در دبیرستان دو یا سه زبان خارجی میآموزند. آلمانی دومین زبان خارجی است، هر چند که دانشآموزان میتوانند فرانسوی، اسپانیایی یا ایتالیایی بیاموزند. اما در مناطق نزدیک مرز آلمان، زبان خارجی اول آلمانی است. از آنجایی که زبان چک در خارج از این کشور کاربرد چندانی ندارد، یادگیری زبان خارجی اعتبار بسیار زیادی دارد. در نتیجه آموزشی که معلمان زبان خارجی میبینند، دائما در حال بهبود است. یک سوم دبیرستانها در این کشور به زبان خارجی به بچهها درس میدهند.
دانمارک
«اهالی شمال اروپا استعداد بیشتری از اهالی جنوب اروپا برای تکلم به زبان خارجی دارند.» آیا این تصور حقیقت دارد؟ در واقع 77درصد مردم دانمارک دستکم به یک زبان خارجی صحبت میکنند. تعجب آور این است که آموزش زبان خارجی به بچهها از 9 سالگی آغاز میشود. در این نظام آموزشی یادگیری دو زبان خارجی اجباری و زبان سوم اختیاری است. آلمانی و فرانسوی به عنوان زبان دوم عرضه میشود که عمدتا زبان آلمانی را انتخاب میکنند. بیشتر دانمارکیها اسپانیایی را به عنوان زبان سوم انتخاب میکنند. دانشآموزان به دو دلیل زبان خارجی را خوب یاد میگیرند: اول تشویق میشوند سر کلاس به آن زبان صحبت کنند و دوم اینکه بسیاری از آنان یک سال تحصیلی را در یک کشور انگلیسی زبان میگذرانند.
منبع: سایت کافه بابل