همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: سگ‌ها و حیوانات ولگرد از مصائب شهرهای امروزی هستند، مسئله‌ای که برخی آن را به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی شهرهای امروزی ارزیابی کرده‌اند. کنترل نکردن زاد و ولد سگ‌ها و اجرای نکردن طرح‌های جامع عقیم‌سازی سگ‌ها، شهرهای بزرگ دنیا را با وضعیت خطرناکی روبرو کرده است. علاوه بر این، به دلیل اینکه برخی از سگ‌های ولگرد می‌توانند حامل ویروس هاری باشند، پیاده نکردن طرح‌های واکسیناسیون هاری در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا باعث شده که بسیاری از شهروندان و به ویژه کودکان در معرض خطر ابتلا به بیماری هاری قرار گیرند.
از سویی دیگر نیز به دلیل نبود برنامه‌ای جامع برای تامین غذای مورد نیاز سگ‌های ولگرد و عدم رسیدگی به نیازهای درمانی این حیوانات، موجودیت سگ‌های ولگرد در شهرهای بزرگ با خطرهای فزاینده‌ای همراه است، البته در برخی از شهرهای بزرگ دنیا شهرداری‌ها و برخی سازمان‌های غیر دولتی و مردم نهاد دست همکاری به یکدیگر داده‌اند تا به معضل سگ‌های ولگرد با کمترین هزینه رسیدگی کنند.
دو پارگی جامعه ترکیه درباره مواجهه با سگ‌های ولگرد
ترکیه کشوری است که مردم آن به علاقمندی با حیوانات مشهورند، اما امروزه بحثی که در این باره مطرح می‌شود، بیشتر درباره امنیت شهروندان در برابر حیوانات ولگرد است. به گزارش روزنامه دیلی صباح، اخیرا گزارش‌های مکرر درباره موجی از حملات سگ‌ها به شهروندان و رهگذران در ترکیه، باعث شده تا مباحث در این کشور از عشق به حیوانات به خطراتی که از سوی حیوانات ولگرد می‌تواند متوجه شهروندان باشد، تغییر پیدا کند.
بر اساس یک تحقیق جدید که توسط وزارت کشور ترکیه انجام شده تنها ۳۴.۳ درصد مردم ترکیه سگ‌ها و حیوانات ولگرد را خطری برای جامعه تلقی می‌کنند و در مقابل ۴۵.۱ درصد از جمعیت این کشور، حیوانات ولگرد را خطری برای جامعه نمی‌دانند و بقیه درباره آن نظری ندارند. با وجود انتشار اخباری مبنی بر حمله سگ‌ها به کودکان در شهرهای غازانتیپ، اسپارتا و قونیه که حتی به مرگ برخی از کودکان ختم شده است، نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که حمله حیوانات ولگرد به انسان‌ها در ترکیه به ندرت رخ می‌دهد.
بر اساس نتایج این تحقیق برخی از مردم گمان می‌کنند گرسنگی سگ‌های ولگرد و رفتار خشن برخی از افراد نسبت به این حیوانات، سبب می‌شود که حیوانات ولگرد به انسان‌ها حمله کنند، برخی دیگر نیز بر این باورند که انسان موجودی است برتر از سایر موجودات و حفاظت از جان انسان باید نسبت به هر چیز دیگری اولویت داشته باشد.
۲۱ هزار مرگ در هند بر اثر ابتلا به هاری
هند دارای بیشترین جمعیت سگ‌های ولگرد در سراسر دنیاست. سالانه ۲۱ هزار نفر در این کشور نیز به دلیل بیماری هاری جان خود را از دست می‌دهند که این آمار یک سوم میزان ابتلا و مرگ بر اثر هاری در دنیاست. در حال حاضر تنها ۱۵ درصد از سگ‌های این کشور واکسینه شده‌اند که این امر سبب شده اهداف سازمان بهداشت جهانی در جهت از بین بردن بیماری هاری در جنوب شرقی آسیا تا پایان سال ۲۰۲۰ محقق نشود.
با افزایش روند توسعه شهری در هند، تعداد سگ‌های ولگرد هم افزایش یافته‌اند. این مساله امروزه بدل به یکی از بزرگترین معضلات مدیریت عمومی شهرها در هند شده است. سگ‌های ولگرد می‌توانند تاثیرات منفی زیادی بر محیط زیست شهری و سلامت انسان‌ها بگذارند. در حال حاضر پیشنهادات زیادی جهت رسیدگی و مهار سگ‌های ولگرد در شهرهای هند ارائه شده‌اند، از جمله ایجاد پناهگاه، قبول این سگ‌ها به عنوان حیوانات خانگی، اجرای برنامه‌های جهت واکسینه کردن آنها، عقیم کردن سگ‌ها و...تعداد زیادی از برنامه‌ها در این رابطه که مسولیت اجرای آن می‌تواند به طور همزمان با سازمان و نهادهای دولتی و غیر دولتی در هند باشد. اما به نظر این راهکارها برای مهار و از بین بردن بیماری هاری و سایر مشکلات ناشی از سگ‌های ولگرد، ناکافی است و تنها با اجرای یک برنامه سراسری و جامع کنترل زاد و ولد سگ‌های ولگرد و ارائه خدمات پزشکی و درمانی رایگان برای آنها، شاید تا حد زیادی بتوان به مهار و از بین بردن بیماری هاری در هند امیدوار بود.
۱۸ میلیون سگ خیابانی در مکزیک
مکزیک بیشترین تعداد سگ‌های خیابانی در میان کشورهای آمریکای لاتین را داراست، بر اساس گزارش موسسه آمار جغرافیای مکزیک، این کشور دارای ۱۸ میلیون سگ است که تقریبا ۷۰ درصد آنها در خیابان‌ها سرگردان هستند. اخیرا مسولان شهر «سولداد د گراسیانو سانچز» در مکزیک دو برنامه با هدف غذا دادن و امداد پزشکی به سگ‌های خیابانی را در سطح شهر اجرایی کرده‌اند. اولین برنامه با عنوان کام داگ( ComeDog) به طور مشترک توسط شهرداری «سولداد د گراسیانو سانچز» و گروه مردم نهاد «پاسخ شهروندی» به اجرا گذاشته شده است. بر اساس این طرح در محفظه‌های تعبیه شده در جای جای شهر غذای سگ قرار داده می‌شود. شهروندان عادی این شهر نیز محفظه‌هایی از لوله‌های پی وی سی ایجاد کرده و در آنها برای سگ‌ها غذا می‌ریزند. طرح دوم «آمبوداگ» نام دارد که بر اساس این طرح به سگ‌ها و سایر حیوانات خیابانی این شهر خدمات پزشکی سیار ارائه می‌شود.
واکسینه کردن سگ‌های ولگرد در مراکش
در حال حاضر تنها در شهر «تنجه» مراکش بیش از ۳۰ هزار سگ ولگرد وجود دارد و برآورد می‌شود در سراسر این کشور ۳ میلیون سگ ولگرد در خیابان‌های شهرهای بزرگ این کشور وجود داشته باشد. به گزارش نشریه نشنال جئوگرافی، بسیاری از این سگ‌های ولگرد از زباله‌ها غذای خود را پیدا می‌کنند و در وضعیت بسیار بدی زندگی می‌کنند و اغلب آنها دارای جراحت و مبتلا به بیماری هستند.
سالانه ۸۰ نفر بر اثر ابتلا به بیماری هاری جان خود را در مراکش از دست می‌دهند و این یکی از دلایلی است که مردم مراکش از سگ‌ها دوری می‌کنند. در سال ۲۰۱۷ سلیمه قدایی و همکارانش پروژه «حیات» را با هدف معرفی شهر تنجه به عنوان تنها شهر آفریقایی‌ای که بیماری هاری در آن ریشه کن شده، راه اندازی کردند. بر اساس طرح «حیات» قرار است ۳۰ هزار سگ ولگرد تا پایان سال ۲۰۲۵ در شهر «تنجه» واکسینه شوند. مجریان این طرح تا کنون توانسته‌اند ۲۵۰۰ سگ را واکسینه کنند. طرح «حیات» با حمایت مالی وزارت کشور مراکش راه اندازی شده است.
هلند کشوری بدون سگ‌های ولگرد
برآوردهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که حدود ۲۰۰ میلیون سگ ولگرد در سراسر دنیا وجود دارد، اما نکته شگفت انگیز در گزارش سازمان بهداشت جهانی این است که هلند تنها کشوری است که بر اساس آمار، سگ‌های ولگرد در خیابان‌های آن پرسه نمی‌زنند. به گزارش داچ ریویو، هلند این دستاورد را مدیون یک طرح جامع ملی با حمایت سرمایه دولتی موسوم به برنامه سی ان وی آر(CNVR) که برنامه‌ای مشتمل بر جمع آوری عقیم سازی، واکسینه کردن و بازگرداندن سگ‌های ولگرد است.