به گزارش همشهری آنلاین به نقل از خبرگزاری رویترز بایدن که نخستین سفرش به خاورمیانه در مقام رئیسجمهور را با دیدار از اسرائیل آغاز کرد، دیدگاه و راهبرد آمریکا در تعهداتش در خاورمیانه را در این جلسه بیان کرد.
بایدن همچنین قصد داشت از این گردهمایی برای گنجاندن اسرائیل در محور جدیدی از کشورها استفاده کند که عمدتا به علت نگرانیهای مشترک آنها درباره ایران به وجود آمده است.
یک مقام ارشد دولت بایدن به خبرنگاران گفت که آمریکا ارزش زیادی برای گنجاندن شمار هر چه بیشتری از تواناییهای در منطقه در این اتحاد قائل است و «اسرائیل یقینا تواناییهای دفاع هوایی و موشکی قابلتوجهی دارد که کشورهای منطقه به آن نیاز دارند.»
بایدن توجه خود را به این اجلاس از قبل برنامهریزیشده با شش کشور حوزه خلیج فارس و مصر، اردن و عراق متمرکز کرده و دیدارش با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان را کماهمیت جلوه داده است. دیدار این دو باعث انتقادات شدید گروههای طرفدار حقوق بشر در آمریکا شد.
بایدن گفت: «هیچ کشوری در همه اوقات، حتی در اغلب اوقات به درستی عمل نمیکند اما مردم ما مایه قدرت ما هستند. کشورهای ما با اطمینان از این که از اشتباهاتشان میآموزند، قویتر میشوند.»
او افزود:«بگذارید این اجلاس را با این یک جمله به پایان برسانم. آمریکا برای ساختن آیندهای مثبت در همکاری با همه شما سرمایهگذاری میکند و ایالات متحده در این منطقه میماند.»
بایدن روابط با سعودی را تنظیم میکند
بایدن قبلا گفته بود که عربستان سعودی را بر سر قتل جمال قاشقچی، روزنامهنگار بوسیله عمال سعودی در سال ۲۰۱۸ به کشوری «مطرود» در صحنه جهانی بدل میکند، اما نهایتا به این نتیجه رسید که منافع آمریکا ایجاب میکند که رابطه با بزرگترین کشور صادرکننده نفت جهان قطع نشود، بلکه دوباره تنظیم شود.
رئیسجمهور آمریکا گفت موضوع کشته شدن خاشقچی را در ملاقاتش با ولیعهد سعودی در روز جمعه مطرح کرده است و سکوت درباره موضوع حقوق بشر با ارزشهای آمریکا و ارزشهای شخصی او در تضاد است.
یک مقام سعودی گفت ولیعهد این کشور به بایدن گفته است که این کشور اقداماتی را برای جلوگیری از اشتباهاتی مانند قتل خاشقچی انجام داده است، اما آمریکا نیز اشتباهاتی مشابهی را از جمله در عراق مرتکب شده است.
در بیانیهای این مقام سعودی در این باره آمده است که حاکم بالفعل فعلی این کشور تاکید کرده است که تلاش برای تحمیل برخی از ارزشها با زور بر کشورهای دیگر ممکن است نتیجه معکوس به بار آورد.
بایدن در دوران افزایش قیمت نفت خام و سایر مشکلات مربوط به جنگ روسیه و اوکراین به کمک عربستان سعودی به عنوان یکی از اعضای اصلی اوپک نیاز دارد، اما انجام اقداماتی برای پایان دادن به جنگ یمن را ترغیب میکند که در حال حاضر یک آتشبس موقتی در آن برقرار شده است. واشینگتن همچنین میخواهد جلوی سلطه منطقهای ایران و نفوذ جهانی چین را بگیرد.
تعهدها درباره امنیت غذایی
بر اساس بیانیه دفتر ریاستجمهوری مصر، بایدن در این دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر دباره مسئله امنیت غذایی و اختلال در عرضه انرژی در جهان بحث کرده است.
روابط میان مصر و آمریکا در نخستین ماههای ریاستجمهوری بایدن به علت اختلافات درباره موضوع حقوق بشر پرتنش بود تا اینکه تلاشهای مصر برای برقراری آتشبس در ماه مه ۲۰۲۱ در غزه به تماس دوباره این دو کشور انجامید.
یک مقام ارشد دیگر دولت آمریکا گفت بایدن در سال جدید تعهد آمریکا را به اعطای یک میلیارد دلار و کمک برای امنیت غذایی درازمدت خاورمیانه و شمال آفریقا را اعلام خواهد کرد و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز اختصاص سه میلیارد دلار در طول دو سال آینده را به طرحهایی اعلام خواهند کرد که همراستا با کمکهای آمریکا به زیرساخت و سرمایهگذاری جهانی است.
اتحادهای جدید منطقهای
کشورهای حوزه خلیج فارس که از طرفداری از غرب در منازعه غرب با روسیه بر سر جنگ در اوکراین اجتناب کردهاند، خواستار تعهدی مشخص از جانب آمریکا نسبت به پیوندهای راهبردیاش با این کشورها است که با توجه به برداشت ایجاد شده در مورد رها کردن این منطقه بوسیله آمریکا مورد تردید قرار گرفت است.
ریاض و ابوظبی از شرایط آمریکا برای فروش سلاحهایش و کنار گذاشتهشدنشان از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا بر سر احیای معاعده هستهای ۲۰۱۵ ناراضی هستند، به خصوص که آنها این معاهده را به علت نپرداختن به نگرانیهای منطقهای درباره برنامه موشکی و رفتارهای تهران ناقص میدانند.
از طرف دیگر، اسرائیل که از لحاظ نگرانیها درباره ایران با این کشورها موضع مشترکی دارد، مشوق سفر بایدن به عربستان سعودی بوده است، چرا که امیدوار است این سفر به گرمتر شدن روابط میان سعودی و اسرائیل به عنوان بخشی از تغییر رویکرد گستردهتر جهان عرب بینجامد که برقراری رابطه دیپلماتیک میان امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل در پیمانهایی با میانجیگری آمریکا و با حمایت عربستان سعودی آغازگر آن بود.
عربستان سعودی روز جمعه اعلام کرد که حریم هواییاش را به روی همه خطوط هوایی باز میکند و به این ترتیب راه برای پروازهای عبوری از اسرائیل و به سوی اسرائیل از طریق آن گشوده میشود.
قبولاندن شرکت در طرحی دفاعی که سیستمهای دفاع هوایی کشورهای عرب و اسرائیل را به هم مترتبط کند، به دولتهای عربی که رابطه دیپلماتیک با اسرائیل ندارند، کار مشکلی است، به خصوص که چنین طرحی به عنوان اتحادی بر ضد ایران تلقی خواهد شد که شبکهای قوی از نیروهای طرفدارش در منطقه از جمله در عراق، لبنان و یمن دارد.