همشهری آنلاین ـ راحله عبدالحسینی: راه‌اندازی کارگاه‌های صنایع‌دستی پایین‌ترین سرانه سرمایه‌گذاری در زمینه اشتغال‌زایی در استان‌های کشور را دارد. این در حالی است که با ثبت ۲۹۹رشته صنایع‌دستی به جز فرشبافی و قالیبافی در استان‌های مختلف، سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی در این حوزه می‌تواند آمار بیکاری را کاهش دهد.
بنابر ماهیت هر یک از رشته‌های صنایع‌دستی، سرانه ایجاد اشتغال در آن هم متفاوت است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هر سال اعتباری به استان‌ها تخصیص می‌دهد که به‌گفته مدیرکل حمایت از تولید معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، همیشه رتبه دوم جذب اعتبار به صنایع‌دستی استان‌ها تعلق می‌گیرد.
به‌گفته فرهاد فلاح، امسال وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی ۲هزارمیلیاردو۹۰۰میلیون تومان اعتبار به همه دستگاه‌ها و مشاغل استان‌ها تخصیص داده است و در پایان سال مشخص می‌شود حوزه صنایع‌دستی چه میزان اشتغال‌زایی داشته و چقدر از این اعتبار را به‌خود تخصیص داده است.
در گفت‌وگو با فلاح از وضعیت اشتغال‌زایی در حوزه صنایع‌دستی، تسهیلات و بیمه فعالان صنایع‌دستی صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید.
تخصیص اعتبار برای اشتغال‌زایی در حوزه صنایع‌دستی چگونه و بر چه مبنایی بین استان‌ها صورت می‌گیرد؟
بنا بر هر رشته صنایع‌دستی و ماهیت آن، سرانه ایجاد اشتغال آن هم با رشته دیگر متفاوت است؛ مثلا تولید گلیم یا سوزن‌دوزی به حداقل سرمایه‌گذاری نیاز دارد؛ درحالی‌که شیشه‌گری سنتی و بعد از آن فیروزکوبی، بیشترین سرمایه‌گذاری را می‌طلبد.
با توجه به این موضوع، اشتغال‌زایی از چه مسیرهایی برای فعالان صنایع‌دستی میسر است؟
متقاضیان، راه‌اندازی اولیه کسب‌وکار خودشان را انجام می‌دهند و بعد از ما برای کارگاه‌هایشان مجوز می‌خواهند. سال گذشته میزان اعتبار جذب‌شده مشاغل خانگی بخش صنایع‌دستی ۲۹۶میلیاردو۶۰۰میلیون تومان بود.
معمولا چقدر از مجوزهای صادر شده یا به‌عبارتی شغل‌های ایجادشده پایدار هستند؟
هر یک از افرادی که شغلی ایجاد می‌کنند لزوما آن را ادامه نمی‌دهند، اما فردی که بعد از ۵سال درخواست تمدید مجوز کسب‌وکارش را بدهد به‌عنوان شغل پایدار لحاظ می‌شود و نشان از توانمندی او دارد.
فعالان صنایع‌دستی معمولا با دریافت تسهیلات می‌توانند به کسب‌وکار اولیه خود رونق بدهند و مسیر پایداری شغل را طی کنند؛ تسهیلاتی که به آنها فرصت شغلی بدهد، فقط ایجاد یک شغل برای یک نفر نیست. برای این موضوع چه برنامه‌ای دارید؟
با دریافت مجوز، امتیازاتی مثل معافیت ماده۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم و دریافت تسهیلات شامل فرد می‌شود. تسهیلات فنی اشتغال روستایی، امکان تامین مواداولیه یا به‌روزرسانی و تکمیل تجهیزات کارگاهی را می‌دهد.
به تسهیلات اشتغال روستایی اشاره کردید؛ تسهیلاتی که ۲سال است پرداخت نشده است. وضعیت پرداخت در سال‌جاری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تسهیلات اشتغال روستایی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و از طریق سامانه کارا پرداخت می‌شد که ۲سال است به حوزه صنایع‌دستی اختصاص پیدا نکرده، اما قرار است امسال این تسهیلات اجرایی شود. سال ۹۷ و ۹۸ اوج پرداخت این تسهیلات و میزان جذب اعتبار متقاضیان صنایع‌دستی ۲۵۱میلیارد تومان بود و برای ۲۷هزار نفر شغل جدید ایجاد شد. تسهیلات دیگر، تسهیلات فنی اعتباری است.
در این بخش سال۹۸ با همکاری بانک گردشگری ۳۹میلیارد تومان اعتبار پرداخت و منجر به اشتغال‌زایی با ۹۰طرح بزرگ صنایع‌دستی در استان‌ها شد. در سال‌جاری هم ۱۳میلیارد تومان برای تسهیلات فنی اعتباری در نظر گرفته شده است.
تولیدکننده صنایع‌دستی به صرف راه‌اندازی یک کارگاه نمی‌تواند شغلش را ادامه دهد؛ مگر اینکه محلی برای عرضه محصولش داشته باشد. در این زمینه چطور تولیدکنندگان را حمایت می‌کنید؟
خوشبختانه امسال برای اولین‌بار به عرضه‌کنندگان صنایع‌دستی هم تسهیلات تعلق می‌گیرد. عرضه‌کننده‌ها شامل فروشگاه‌ها، فروشگاه‌های مجازی و صادرکننده‌های صنایع‌دستی هستند.
راه‌اندازی بازارچه دائمی یا شهرک‌های صنایع‌دستی هم راهی برای حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی است؛ درحالی‌که فقط در زنجان ۲شهرک صنایع‌دستی فعال است و در مابقی استان‌ها خبری نیست. جای خالی
این نوع حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی در استان‌ها چه زمانی پر می‌شود؟
راه‌اندازی شهرک صنایع‌دستی هم از اهداف ماست، اما به‌دلیل نبود زمین و ملک نتوانسته‌ایم آن را پیش ببریم.
دغدغه مشترک فعالان صنایع‌دستی در استان‌ها بیمه است. قانون بیمه قالیبافان و صنعتگران صنایع‌دستی شناسه‌دار مصوب سال۱۳۸۸ ابلاغ شد که دولت تصمیم گرفت برای کارگاه‌های انفرادی که کارفرما ندارند، سهم کارفرما را پرداخت کند. هم‌اکنون که دولت اعتبار کافی برای بیمه جامعه ۵۲۰هزار نفری صنایع‌دستی و ۲میلیون نفری قالیبافان ندارد، شما چه برنامه‌ای را در پیش دارید؟
از بیش از ۲۵۰هزار نفر بیمه شده در استان‌ها، ۲۵۴هزارو۵۶۸نفر از جامعه قالیبافان و بافندگان فرش و ۳۲هزار نفر از تولیدکنندگان صنایع‌دستی هستند. تولیدکنندگان صنایع‌دستی هم ۱۱.۸درصد جامعه بیمه‌شدگان را تشکیل می‌دهند و مابقی در نوبت بیمه هستند. سال۱۳۹۸، ۶۹۵نفر را بیمه کردیم که سال۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ تمدید بیمه شدند. امسال هم فعلا هیچ اعتباری برای بیمه معرفی نشده است.