به گزارش همشهری‌آنلاین، متأسفانه، کل و بز در شرایط مناسبی بسر نمی‌برند؛ چرا که همه ساله بخش زیادی از این گونه‌ها توسط صیادان غیرمجاز و طعمه خواران صید می‌شوند.
به گفته «حسن اکبری» معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، در میان استان‌های کشور، بالاترین جمعیت (قوچ ومیش) به استان تهران اختصاص دارد که با وجود جمعیت انسانی بسیار زیاد، توسعه اقتصادی، اجتماعی و مسائل و مشکلات مرتبط با محیط زیست این استان، موضوع عجیبی به نظر می‌رسد. بیش از یک ششم کل جمعیت قوچ و میش کشور در استان تهران شناسایی شده و این نشان‌دهنده آن است که اولاً زیستگاه‌های طبیعی اطراف تهران زیستگاه‌های ارزشمندی هستند و برای نگهداری حیات وحش اهمیت زیادی دارند. ثانیاً مردم استان تهران از نظر فرهنگ رعایت حقوق حیوانات در سطح بالایی قرار داشته و نمی‌شود این موضوع را انکار کرد.
اگر قرار بود میزان تخلف صید و شکار در استان تهران با این جمعیت انبوه انسانی همچون استان‌هایی باشد که آمار بالایی در زمینه تخلفات شکار غیرمجاز دارند، از جمعیت این گونه برجسته هیچ چیز باقی نمی‌ماند. استان‌های خراسان رضوی، گلستان، اصفهان، سمنان و خراسان شمالی پس از استان تهران بالاترین جمعیت قوچ و میش کشور را در خود جای داده‌اند. در استان‌هایی مانند تهران و اصفهان که بحث توسعه در آنها جدی‌تر بوده است، رویکرد مدیریت محیط زیستی بیشتر به سمت محیط زیست انسانی معطوف بوده است در حالی که براساس آمارها بیشترین جمعیت قوچ و میش کشور در استان تهران و بیشترین جمعیت کل و بز در استان یزد قرار دارد؛ بنابراین باید این استان‌ها مورد توجه قرار گیرند تا بتوان از تنوع ژنتیکی حیات وحش‌مان را محافظت کرد.
«تفنگ» بلای جان گونه‌های جانوری
به اعتقاد معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، در بخش مهمی از استان‌های زاگرسی مثل کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و فارس زیستگاه‌های بسیار مناسبی برای این دوگونه وجود دارد؛ اما جمعیت آنها به برخی لکه‌های مناطق حفاظت شده محدود شده است که به‌صورت کوچک و غالباً جزیره‌ای هستند. این نشان می‌دهد که ما در این استان‌ها بشدت به فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از تخلفات مربوط به صید و شکار نیاز داریم.
به هرحال استان‌هایی که علاقه ذاتی به تفنگ دارند و از قدیم، شکار به‌عنوان یکی از علایق و مهارت‌های مردمان این مناطق محسوب می‌شده است با محدودیت جمعیت گونه‌های برجسته قوچ و میش و کل و بز مواجه شده‌اند. اگر با آموزش و فرهنگ‌سازی صحیح این مشکل مدیریت شود، امکان رشد سریع جمعیت اینگونه‌ها در مناطق یاد شده وجود دارد چون شرایط زیستگاهی، رویشی و منابع آبی این زیستگاه‌ها بسیار مناسب است و به هر حال مردم علاقه‌مندی به طبیعت دارند. چنانچه علایق آنان به سمت حفاظت گرایش پیدا کند، تأثیر عجیبی در کوتاه مدت خواهد گذاشت.
شناسایی ۳ هزار رأس «جبیر» در کشور
اما نکته مهم دیگر این است که آهوی ایرانی و حتی کل، بز، قوچ و میش به محض اینکه شرایط زیستگاهی مناسبی پیدا کنند با رشد جمعیت چشمگیری مواجه می‌شوند؛ هرچند که احیای جمعیت جبیر قدری سؤال‌برانگیز است و در بعضی مناطق حتی با وجود مناسب شدن شرایط زیستگاه، احیای جمعیت این گونه به دشواری صورت می‌گیرد.
به گفته «حسن اکبری»، در کل کشور حدود ۳ هزار رأس جبیر وجود دارد. در برخی از مناطق آزاد بویژه در فلات مرکزی ایران و شرق کشور که جمعیت بسیار بالایی از گونه‌ها را درخود جای داده است بعضاً مناطق آزادی داریم که تا ۲ هزار رأس کل، بز، قوچ و میش را درخود جای داده‌اند؛ حتی در این مناطق طعمه خوارانی مثل پلنگ داریم که نشان می‌دهد زنجیره غذایی تقریباً کامل است.گفتنی است، کل و بز گونه‌ای از بز کوهی و در رده پستانداران ایران است، جثه آن بزرگتر از بز اهلی است.
نرها که کل نامیده می‌شوند، شاخ‌های بلند و شمشیرمانندی دارند و حیواناتی روزگرد، گیاه‌خوار و نشخوارکننده هستند. قوچ و میش اوریال نیز بزرگترین قوچ ایران است. شاخ‌های قوچ و میش حلزونی شکل هستند و به‌طرف پهلوی صورت و رو به جلو خمیدگی دارند و نرها شاخ‌های بلندی دارند. اغلب قوچ و میش‌های اوریال روزگرد هستند، اما در برخی موارد شب‌ها نیز فعالیت می‌کنند. این گونه نیز از پستانداران ایران، گیاه‌خوار و نشخوارکننده است.