به گزارش همشهری آنلاین، محمد فرازمند در ارتباط با سفر هفته گذشته رئیس جمهور ترکیه به تهران و امضای سند برنامه جامع همکاری بلندمدت ایران و ترکیه در جریان این سفر اظهار کرد: سند برنامه جامع همکاری بلندمدت بین ایران و ترکیه سندی است که برای اولین‌بار در تاریخ روابط دو کشور به این شکل امضاء می‌شود.
وی با بیان این‌که این سند به امضای وزیران امور خارجه ایران و ترکیه رسیده است، گفت: این سند مثل اسنادی است که ایران اخیرا با تعدادی از کشورها از جمله چین به امضاء رسانده و یا قرار است چنین سندی را با روسیه نیز در آینده نزدیک به امضاء برساند.
این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان این‌که این سند همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف تجاری، اقتصادی، بانکی، فرهنگی، امنیتی و ... را در بر می‌گیرد، ادامه داد: این سند در راستای تعمیق و حمایت از سازوکارهای روابط در هم تنیده دو کشور تهیه و تنظیم شده است.
بین ایران و ترکیه سندی وجود ندارد که اجرایی نشده باشد
سفیر ایران در ترکیه با بیان این‌که بین دو کشور سندی وجود ندارد که اجرایی نشده باشد و این بیانگر روابط درهم تنیده ایران و ترکیه است، اضافه کرد: این روابط آنچنان درهم تنیده است که در مورد برخی از زمینه‌های همکاری، قبل از این‌که اسنادی به صورت رسمی بین مقامات دو کشور امضاء شود این زمینه‌ها توسط تجار، بازرگانان و دیگر بخش‌های دو کشور در بخش خصوصی، نیمه دولتی و دولتی ایجاد شده و در ادامه دولت‌ها نیز برای تسهیل این همکاری‌ها اقدام به امضای اسناد مورد نیاز کرده‌اند.
سند جامع همکاری بلندمدت ایران و ترکیه، یک سند کاملا واقع‌بینانه است
وی با تاکید بر این‌که سند جامع همکاری بلندمدت ایران و ترکیه یک سند کاملا واقع‌بینانه است و براساس ظرفیت‌های دو کشور تهیه و تنظیم شده است، تصریح کرد: ظرفیت‌های ایران و ترکیه کم نیست و دو کشور، دو شریک نزدیک و در عین حال قابل اعتماد و تاریخی برای هم بوده و هستند.
هیچ زمینه‌ای نیست که بین ایران و ترکیه سند و مکانیزمی برای همکاری وجود نداشته باشد
سفیر ایران در ترکیه با بیان این‌که به جرات می‌توانیم ادعا کنیم که هیچ زمینه‌ای نیست که بین ایران و ترکیه سند و مکانیزمی برای همکاری وجود نداشته باشد، افزود: در سند جامع بر تعمیق روابط و دستیابی هرچه سریع‌تر بر اهداف تعیین شده در گسترش مبادلات در حوزه های مختلف تاکید شده است و امضای این سند را می‌توان اقدام مبارکی عنوان کرد که در جریان سفر هفته گذشته آقای اردوغان به تهران انجام شد.
ارتقای روابط تجاری ایران و ترکیه به رقم ۳۰ میلیارد دلار در سال، دور از دسترس نیست
فرازمند در پاسخ به این سوال که چند سالی است که مقامات ایران تاکید کرده‌اند که باید سطح مبادلات تجاری بین ایران و ترکیه به رقم ۳۰ میلیارد دلار ارتقاء پیدا کند ولی تاکنون این امر محقق نشده است، علت این موضوع چیست؟ با توجه به این‌که در جریان دیدار اخیر روسای جمهور دو کشور ایران و ترکیه در تهران، بار دیگر آقای رئیسی رئیس جمهوری بر اهمیت تحقق این موضوع تاکید کرد، تصریح کرد: بحث ارتقاء تبادلات تجاری دو کشور به سطح ۳۰ در دهه ۹۰ شمسی هدفگذاری شد و من تاکید می‌کنم که برخلاف برخی تصورات که ممکن است رقم تعیین شده را دور از دسترس و یا آمال و آرزو بدانند به نظرم تحقق این رقم دور از دسترس نیست و ما در دهه ۸۰ شمسی در مقطعی شاهد بودیم که سطح مبادلات بین دو کشور به بالای ۲۰ میلیارد دلار رسید و ما حتی رقم ۲۲ میلیارد دلار را نیز تجربه کرده‌ایم.
فرازمند با اشاره به رقم کنونی میزان تعاملات تجاری بین ایران و ترکیه اضافه کرد: از طرف ما، براساس سال هجری شمسی و سازوکارهای گمرک و دیگر سازمان‌های مسئول اعلام آمار در حجم تبادلات خارجی از جمله سازمان تجارت این رقم حدود ۱۱ میلیارد دلار عنوان شده و رقم اعلام شده از سوی ترک‌ها در سال ۲۰۲۱، هشت میلیارد دلار بوده است.
وی با بیان این‌که نفت که یکی از اقلام اصلی در مبادلات تجاری بین دو کشور بوده اکنون در این رقم وجود ندارد، ادامه داد: بنابراین بدون در نظر گرفتن موضوع نفت رقم هشت یا ۱۱ میلیارد دلار روابط تجاری بین دو کشور، رقم پایینی نیست در شرایطی که همچنان تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران در جریان است، تجارت جهانی تحت تاثیر کرونا در رکود به سر می‌برد و بحران اوکراین نیز بر این موضوع تاثیرگذار بوده است.
وی با بیان این‌که برخی از سازوکارها در روابط تجاری دو کشور را به دلیل شرایط خاص از جمله اعمال تحریم‌های غیر قانونی آمریکا علیه ایران، نتوانسته ایم به صورت کامل اجرایی کنیم که در این زمینه می‌توان به اجرای موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی بین دو کشور اشاره کنیم، تصریح کرد: این موافقت‌نامه در گذشته اجرا می‌شده ولی اکنون وقفه‌ای در اجرای آن به وجود آمده است.
در موضوع صادرات گاز به ترکیه این ظرفیت و توانایی را داریم که صادرات خود را به بیش از میزان ظرفیت کنونی ارتقاء دهیم
سفیر ایران در ترکیه با تاکید مجدد بر این‌که علی‌رغم وجود موانع در مبادلات تجاری دو کشور، رقم ۱۰ -۱۱ میلیارد دلار کنونی در حجم روابط تجاری بین ایران و ترکیه، رقم کمی نیست، گفت: ما در بحث صادرات گاز به ترکیه این ظرفیت و توانایی را داریم که صادرات خود را به بیش از میزان ظرفیت کنونی ارتقاء دهیم و اگر رقم صادرات روزانه ۲۲۰ تا ۲۴۰ هزاربشکه نفت به ترکیه نیز به حجم مبادلات تجاری دو کشور بازگردد، ما می‌توانیم در ظرف دو الی سه سال آینده حجم تبادلات تجاری را به ۲۰ میلیارد دلار بازگردانیم.
وی در همین چارچوب اظهار کرد: افزایش تجارت انرژی و فروش انرژی به ترکیه از سوی ایران، تاثیر بسزایی در سایر زمینه‌های تجاری بین دو کشور خواهد داشت.
سه دروازه مرزی فعال برای تبادلات تجاری بین دو کشور داریم
این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان این‌که در حال حاضر سه دروازه مرزی فعال برای تبادلات تجاری بین دو کشور داریم، اضافه کرد: دو کشور به صورت اختصاصی از سرزمین‌های یکدیگر برای ترانزیت کالا از شرق به غرب استفاده می‌کنند. ایران بهترین مسیر و یک گزینه غیرقابل چشم‌پوشی برای تردد کامیون‌های ترکیه از این کشور به سمت آسیای مرکزی، افغانستان و شرق است و ترکیه نیز مسیر خوب و راحتی برای حرکت کامیون‌های ایرانی و صادرات محموله‌های ایرانی به سمت اروپاست.
اقتصاد دو کشور ایران و ترکیه مکمل یکدیگر هستند
سفیر ایران در ترکیه با تاکید بر این‌که اقتصاد دو کشور ایران و ترکیه مکمل یکدیگر هستند، در ادامه مصاحبه با ایسنا گفت: اقتصاد ایران با برخی کشورهای همسایه که تولید کننده انرژی هستند، مشابه یکدیگر است ولی اقتصاد ما با ترکیه یک اقتصاد مکمل است. ترکیه به انرژی ما نیاز دارد و از طرفی دیگر ترکیه صادرکننده برخی از اقلامی است که ما به آن نیاز داریم و ما نیز می‌توانیم اقلامی که ترکیه به آن نیاز دارد از جمله مواد پتروشیمی را به این کشور صادر کنیم.
شرکت‌های ترکیه‌ای در زمینه پیمانکاری از ظرفیت و توانایی خوبی برخوردار هستند
فرازمند در همین رابطه ادامه داد: شرکت‌های ترکیه‌ای در زمینه پیمانکاری از ظرفیت و توانایی خوبی برخوردار هستند و در زمینه‌های ساخت مسکن، راه‌آهن، آب و فاضلاب و ساخت جاده در سنوات گذشته پروژه‌های خوبی را در ایران در دست گرفته اند که اجرای برخی از این پروژه‌ها به اتمام رسیده و اجرای برخی نیز همچنان ادامه دارد.
وی با تاکید مجدد مبنی بر این‌که تحقق رقم ۳۰ میلیارد دلار در روابط تجاری ایران و ترکیه یک رقم خیالی و دور از دسترس نیست و همانطور که پیش از این نیز گفتم ما سابقا توانستیم رقم بالای ۲۰ میلیارد دلار در روابط تجاری دو کشور را تجربه کنیم، خاطرنشان کرد: ایران و ترکیه دو شریک مهم یکدیگر در حوزه تجاری هستند که به یکدیگر اعتماد دارند.
لیست کالاهای گنجانده شده در قرارداد تعرفه ترجیحی بین ایران و ترکیه باید بازنگری و بازبینی شود
سفیر ایران در ترکیه همچنین در پاسخ به سوال دیگر ایسنا در مورد اجرای قرارداد تعرفه ترجیحی بین دو کشور و انتقاد برخی از بازرگانان ایرانی به نحوه اجرای این قرارداد چنانکه آنها معتقدند این قرارداد بیشتر به نفع طرف‌های ترک است؟ اضافه کرد: این قراردادی است که باید لیست کالاهایی که مشمول تعرفه ترجیحی می‌شوند به آن اضافه شود، در حال حاضر ۱۴۰ قلم کالا از طرف ایران و ۱۴۰ قلم کالا از طرف ترکیه در این قرارداد گنجانده شده است. لازم است که مرتب این لیست‌ها بازنگری و بازبینی شوند تا دو کشور بتوانند از این قرارداد به صورت عملی و نه بر روی کاغذ استفاده کنند. این تعرفه باید شامل کالاهایی شود که در سبد مبادلات دو کشور وجود دارد تلاش‌هایی بین سازمان تجارت ایران و طرف ترکیه‌ای در جریان است که این لیست عادلانه‌تر شود.
فرازمند تاکید کرد: در سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌ها و این‌که ما نتوانستیم برخی اقلام را صادر کنیم این لیست نامتوازن شده بود و اکنون تلاش‌ها بر این است که این لیست متوازن‌تر شود.
در آینده نزدیک رایزن بازرگانی جدید به آنکارا اعزام می شود
وی در ادامه همچنین در پاسخ به سوالی در مورد فعالیت رایزن بازرگانی در سفارت ایران در ترکیه گفت: در سفارت ایران در ترکیه پست رایزن بازرگانی وجود دارد، فردی که پیش از این به عنوان رایزن بازرگانی ایران در ترکیه فعالیت می‌کرد دو سال است بازگشته است و ما منتظر هستیم که فرد جدید جایگزین شود و ان شاءالله در آینده نزدیک رایزن بازرگانی جدید به آنکارا اعزام شود.
سفیر ایران در ترکیه در این ارتباط ادامه داد: در بیشتر مواقع در این پست رایزن بازرگانی وجود داشته و پست مذکور در سفارت خالی نبوده است.
فرازمند همچنین با اشاره به برگزاری هفتمین جلسه شورای عالی روابط ایران و ترکیه در هفته گذشته، در جریان سفر رئیس جمهور ترکیه به تهران اظهار کرد: بعد از این‌که زمان جلسه شورای عالی روابط ایران و ترکیه مشخص شد با رایزنی‌هایی که با طرف روسی انجام شد قرار شد که هم‌زمان نشست سران آستانه نیز در تهران در همان روز برگزار شود و در همین چارچوب شاهد این بودیم که در صبح روز سه‌شنبه ۲۸ تیرماه هفتمین جلسه شورای عالی روابط ایران و ترکیه برگزار شد و در بعد از ظهر همان روز با حضور روسای جمهور ایران، ترکیه و روسیه هفتمین نشست سران فرآیند آستانه در تهران برگزار شد.
سفیر ایران در ترکیه با بیان این‌که برگزاری این اجلاس در تهران توجه ناظران بین‌المللی را جلب کرد و شاهد انتشار تحلیل‌های مختلفی در مورد این سفر و اجلاس بودیم، اظهار کرد: قطعا همکاری و هماهنگی سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در موضوعات منطقه‌ای از جمله موضوع سوریه مورد توجه و تامل ناظران بین‌المللی قرار دارد.
روند آستانه، موفقیت‌ترین سازوکار چندجانبه برای کاهش تنش در سوریه بوده است
وی با بیان این‌که همکاری سه کشور ایران، ترکیه و روسیه می‌تواند تاثیرات مهمی را بر تحولات منطقه‌ای داشته باشد، خاطرنشان کرد: چند سال پیش، این سه کشور تصمیم گرفتند که در مورد بحران سوریه مکانیزمی را به عنوان مکانیزم آستانه تشکیل دهند و این مکانیزم تاکنون نه تنها موفقیت‌ترین سازوکار چندجانبه برای کاهش تنش در سوریه بوده است بلکه تنها ابتکاری است که همچنان ادامه دارد این در حالی است که ما دیگر اسمی از سایر ابتکارات در ارتباط با موضوع سوریه نمی‌شنویم و یا این‌که این ابتکارات تاثیر خود را از دست داده آند، در حالی که اجلاس آستانه همچنان تاثیرگذار است.
وی ادامه داد: همکاری‌های سه کشور در زمینه‌های اقتصادی و تجاری و مقابله با تحریم‌ها که به نوعی هر سه کشور درگیر آن هستند می‌تواند پیامدهای خوبی به همراه داشته باشد و اثرات بسیاری از تحریم‌ها را بی‌اثر کند.
با دوستانمان در منطقه گفت‌وگوهای صریحی داریم
این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین در مورد برخی از اختلافات موجود بین ایران و ترکیه در مسائل منطقه‌ای و اظهارات مقام معظم رهبری در دیدار با اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز تصریح کرد: ما با دوستانمان در منطقه گفت‌وگوهای صریحی داریم و وجود اختلاف نظر بین همسایگان در یک یا دو موضوع منطقه‌ای کاملا امری عادی است و وقتی در مورد این اختلاف‌نظرها گفت‌وگو می‌شود، این موضوع نشان‌دهنده یک روابط کاملا سالم بین این کشورها است.
سفیر ایران در ترکیه با بیان این‌که ما در ارتباط با حفظ تمامیت ارضی سوریه و اصول مربوط به آن اختلاف نظری با ترکیه نداریم و ترکیه نیز مثل ما در مواضع خود براین اصول تاکید دارد، افزود: ما و ترکیه در بحث مبارزه با تروریسم نیز دیدگاه مشترکی داریم و در همین چارچوب بارها تاکید کرده‌ایم که ما نگرانی‌های امنیتی ترکیه را بابت فعالیت‌های برخی گروه‌های تروریستی درک می‌کنیم و در همین راستا نیز به صورت صریح گفته‌ایم که مخالف به کار بردن روش‌های غیرمسالمت‌آمیز و روش‌های نظامی برای حل مسائل بین ترکیه و سوریه هستیم.
فرازمند تاکید کرد: این به منزله اختلاف لاینحل بین ایران و ترکیه نیست بلکه نشان‌دهنده وجود صراحت در روابط دو کشور است.
وی با بیان این‌که هیچ دو کشور دوستی در منطقه نیستند که ۱۰۰ درصد در مورد مسائل منطقه دیدگاه کاملا یکسانی داشته باشند، اظهار کرد: در مورد برخی مسائل منطقه دیدگاه‌های کاملا نزدیکی با ترکیه داریم و این دیدگاه‌ها با یکدیگر همپوشانی دارند، ولی در مورد برخی مسائل منطقه ای، اختلاف‌نظرهایی نیز وجود دارد.
در سیاست های منطقه ای در برخی از مصداق ها با ترکیه اختلاف نظر داریم
سفیر ایران در ترکیه در همین چارچوب ادامه داد: ما با ترکیه در مورد مسائل دو جانبه و اراده مقامات دو کشور برای به حداکثر رساندن روابط هیچ مشکلی نداریم و هیچ اختلاف نظری بین طرفین در این زمینه وجود ندارد. در مورد سیاست‌های منطقه‌ای نیز در بحث اصول مشکلی نداریم بلکه در مورد مصداق‌ها یک جاهایی اختلاف نظر داریم که خوشبختانه در مورد آنها گفت‌وگو می‌کنیم.
بین ترکیه و ایران سازوکار گفت‌وگو، هیچ وقت قطع نشده است
فرازمند در همین ارتباط بار دیگر تاکید کرد: آنچه که مهم است این است که بین ترکیه و ایران این سازوکار گفت‌وگو هیچ وقت قطع نشده است، این سازوکار در سطوح مختلف و در زمینه‌های دیپلماتیک، امنیتی، سیاسی و اقتصادی در سطوح عالی و کارشناسی وجود داشته و دارد و مرتب این گفت‌وگوها بین ایران و ترکیه انجام شده و می شود.